آیا رانت عظیم در انتظار پتروشیمی هاست؟

بسته جدید ارزی که در شانزدهم مرداد 1397 اجرایی شد، دارای ابهاماتی است. از جمله این ابهامات، موضوع قیمت نرخ خوراک پتروشیمی ها و بهای عرضه ارز آن هاست. تا قبل از رونمایی و اجرای بسته جدید ارزی، طبق توافق قرار بود دولت، خوراک پتروشیمی ها را با نرخ 3800 تومان تأمین کند و در عوض، پتروشیمی ها ارز خود را به قیمت 4200 تومان در سامانه نیما عرضه کنند. با اجرای بسته جدید ارزی و آزاد شدن نرخ ارز این توافق چگونه خواهد شد؟

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ بسته جدید ارزی در شانزدهم مرداد 1397 اجرایی شد؛ هر چند مسئولین سعی کرده بودند، در این بسته تمام اشکالات موجود در سیاست های ارزی گذشته را به نوعی برطرف کنند و این بسته را کامل تر به اجرا درآورند، هنوز هم ابهاماتی در این بسته ارزی وجود دارد. یکی از این ابهامات در بخش قیمت عرضه ارز پتروشیمی هاست. قبل از بیان این ابهام باید داستان عرضه ارز پتروشیمی ها را از چند ماه قبل بررسی کنیم.

هنگامی که دولت با راه اندازی سامانه نیما دستور داد، باید صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی ارز خود را به قیمت 4200 تومان در سامانه نیما عرضه کنند، برخی صادرکنندگان از جمله پتروشیمی ها با این موضوع مخالفت کردند و از عرضه ارز خود با قیمت دولتی به سامانه نیما سر باز زدند. دولت برای حل و فصل این موضوع، در تاریخ هشتم خرداد 1397 جلسه ای با انجمن کارفرمایان پتروشیمی ها برگزار کرد و کارفرمایان پتروشیمی ها در آن جلسه به معاون اول رئیس جمهور اعلام کردند، در صورت گرفتن مزایایی چون نرخ خوراک با دلار 3800 تومان، نرخ ارز خود را به قیمت 4200 تومان در سامانه نیما عرضه می کنند.

بعد از این پیشنهاد، دولت نیز در جلسه مورخه 23 خرداد 1397 هیأت وزیران به وزارت نفت اجازه داد در سال جاری برای محاسبه قیمت میعانات گازی، گاز طبیعی خوراک و دیگر خوراک تحویلی به واحدهای پتروشیمی داخلی توسط شرکت های تابعه این وزارتخانه، نرخ تسعیر ارز مورد عمل برای واردات کالاهای اساسی را به ازای هر دلار، 3800 تومان منظور کند.

به هر صورت، با تغییر ریاست بانک مرکزی و روی کار آمدن عبدالناصر همتی در بانک مرکزی و نزدیک شدن زمان اعمال تحریم های 90 روزه آمریکا، بسته ارزی جدید تهیه شد و در شانزدهم مرداد 1397 به اجرا درآمد. در این بسته جدید ارزی عنوان شده بود که دولت ارز کالاهای اساسی و ضروری را به قیمت 4200 تومان از محل درآمدهای ناشی از فروش نفت تامین خواهد کرد و باقی کالاها به بازار ثانویه منتقل و ارز خود را در این بازار و بر اساس قیمت حاصل از عرضه و تقاضا تامین می کنند. قرار این است که ارز بازار ثانویه از محل ارز حاصل از صادرات کلیه کالاهای غیرنفتی از جمله پتروشیمی ها تامین شود.

در تاریخ شانزدهم مرداد 1397 بانک مرکزی طی اطلاعیه ای اعلام کرد، در روز اول اجرایی شدن بسته جدید ارزی، در سامانه نیما 23 مورد عرضه ارز، ثبت و هشت مورد معامله انجام شده است. همچنین از این 23 مورد عرضه، هفت مورد مربوط به پتروشیمی ها بوده است. جمع مبالغ عرضه شده، شش و نیم میلیون یورو، 37 میلیون درهم امارات و 330 هزار دلار آمریکا بوده که در این بین، 100 هزار دلار آمریکا با نرخ توافقی 8950 تومان معامله شده است.

با معامله هر دلار آمریکا به قیمت 8950 تومان در بازار ثانویه و با در نظر گرفتن نرخ خوراک 3800 تومانی، حالا رانت 400 تومانی قبل پتروشیمی ها (دلار 4200 تومانی) به رانتی 5150 تومانی بابت هر دلار تبدیل شده است!

بهتر است مسئولین دولتی که با اجرای بسته جدید ارزی به دنبال افزایش شفافیت و از بین بردن رانت های موجود بودند، به این ابهام موجود در بسته جدید ارزی نیز پاسخ دهند.