انتقال دانشجویان به بهانه شوک ارزی

وزارتخانه های علوم و بهداشت اعلام کردند انتقال دانشجویان ایرانی به دانشگاه های داخل کشور به دلیل نوسانات ارز تسهیل می شود اما این مصوبات با اعتراضات و تبعات متعددی روبرو شده است.

به گزارش مهر، گروه حوزه و دانشگاه: شوک ارزی در ماه های اخیر موجب شده است که موضوع ارز دانشجویی برای دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور تحصیل می کنند مشکلات زیادی را ایجاد کند. تغییرات ناگهانی هزینه های خانواده های دانشجویان و بهم خوردن توازن هزینه تحصیل و کمک هزینه های دولتی، موجب اعتراض خانواده های این دانشجویان شد.

پس از اینکه بانک مرکزی اعلام کرد که پرداخت ارز دانشجویی به قیمت دولتی حذف شده است، ناگهان خانواده ها خود را در برابر چند برابر شدن هزینه تحصیل دانشجویان دیدند.

با توجه به اینکه بیشتر این دانشجویان با هزینه شخصی برای تحصیل در خارج از کشور اقدام کرده بودند، این اقدام موجب شد که خانواده ها نگران شوند و راهی کوچه و پس کوچه برای تامین ارز مورد نیاز فرزندان شان شوند. همزمان وزارتخانه های آموزشی نیز در برابر درخواست های زیادی برای دریافت ارز دانشجویی قرار گرفتند و مهلت های زمانی متعددی برای لزوم ثبت نام دریافت ارز دانشجویی را اعلام کردند.

۴۵ هزار دانشجو متقاضی ۹۰۰ میلیون دلار ارز دانشجویی!

به گفته معاون دانشجویی و فرهنگی وزیر بهداشت، در حال حاضر حدود ۷ هزار دانشجوی علوم پزشکی و حدود ۳۵ هزار دانشجوی وزارت علوم و در مجموع حدود ۴۵ هزار دانشجو متقاضی ارز دانشجویی هستند. هر فرد سالانه به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار نیاز دارد. مجموع این میزان می شود ۹۰۰ میلیون دلار! و در شرایطی که یک تک دلار هم برای کشور مهم است این حجم خارج شدن ارز می تواند تبعات زیادی داشته باشد.

محمدرضا فراهانی گفت: در مقابل خانواده های دانشجویان نیز می گویند که ما برنامه ریزی کردیم که یک میزان مشخصی ارز و پول برای فرزندمان بفرستیم و اکنون این میزان به دلیل شرایط کشور سه برابر شده است. در مقابل یک عده می گویند، افرادی به خارج از کشور رفته اند و در یک دانشگاهی با معدل پایین تحصیل می کنند و بعد به امید انتقال به دانشگاه های برتر کشور راه می یابند.

معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت تاکید کرد: مسئولان بین ایجاد تبعیض و اینکه دلار از کشور خارج شود راه میانه ای پیدا کرده اند که دانشجویانی که در گذشته تحصیل خود را شروع کرده اند و اکنون با مشکل مالی در خارج مواجه شده اند، می توانند با ۳۶ واحد، آنهم تحت شرایط آیین نامه به کشور بازگردند.

این در حالی است که پیش از این نقل و انتقال دانشجویان ایرانی از خارج به داخل کشور تابع آیین نامه های سختگیرانه تری بوده و همواره وزارتخانه های بهداشت و علوم به عنوان متولیان این موضوع تاکید کرده اند که دانشجویان به دانشگاه های معتبر برای تحصیل مراجعه کنند و صرفا برای اینکه در دانشگاه قبول نشده اند برای تحصیل به خارج نروند.

اما با این وجود برخی افراد به دلایل متعددی حاضر می شوند که برای ادامه تحصیل راهی دیار دیگری شوند و شاید توجه زیادی هم به اطلاعیه ها و هشدارهای این چنینی نکنند.

راه علاج مشکل ارزی دانشجویان خارج رفته و تبعات این راه علاج

به عبارت بهتر هر سال که کنکور برگزار می شود موجی از ابراز تمایل به تحصیل در خارج از کشور نیز در میان داوطلبان به ویژه آنهایی که نتوانسته اند از سد کنکور بگذرند، راه می افتد. حال با توجه به مشکلات ارزی این موج با مشکلات جدیدی مواجه شده که علاج آن را وزارتخانه های علوم و بهداشت در آنچه به شرح زیر آمده است، دیده اند.

نکته مهم آن است که این علاج شاید مشکلی را حل کند اما به نوبه خود ابهامات و مسائل دیگری را به دنبال می آورد. دور زدن کنکور برای ناکام ماندگان قبولی در آن و اعتراض به تبعیض بین دانشجویانی که خارج رفته اند و دانشجویانی که از ابتدا با قبولی در کنکور به دانشگاههای داخل رفته اند، بزرگترین مشکلی است که عنوان می شود.

برنامه مشترک وزارتخانه های بهداشت و علوم برای انتقال دانشجویان ایرانی که خارج از کشور در حال تحصیل هستند شامل گذراندن ۳۶ واحد در دانشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت و گذراندن یک ترم تحصیلی در دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم می شودتصمیم وزارت بهداشت متاثر از مشکلات ارزی برای دانشجویان و خانواده ها

دکتر سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت درخصوص تسهیلاتی که قرار است در اختیار دانشجویان علوم پزشکی ایرانی که خارج از کشور در حال تحصیل هستند، قرار گیرد، خاطرنشان کرد که این تسهیل به دلیل مشکلات ارزی برای دانشجویان و خانواده های آنان انجام گرفته است.

وی گفت: مدت زمانی که این افراد باید خارج از کشور باشند تا اجازه ورود به دانشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت را پیدا کنند، به نصف تقلیل پیدا کرده است، یعنی این دانشجویان با یک سال تحصیل یا گذراندن ۳۶ واحد، می توانند متقاضی تحصیل در یکی از دانشگاه های کشور شوند و شهریه شان را نیز بر مبنای ریال پرداخت کنند.

هاشمی با بیان اینکه این فرصت خوبی برای دانشجویان خارج از کشور است، افزود: این مصوبه برای دوسال اعتبار دارد و دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که می خواهند در داخل و در یکی از دانشگاه های کشور تحصیل کنند، باید برای انجام فرآیندهای اداری تعجیل کنند.

تبلیغ ناخواسته برای رفتن به خارج و دور زدن کنکور

این در حالی بود که از ۱۵ مردادماه انتخاب رشته کنکور سراسری ۹۷ آغاز شده بود و بسیاری از داوطلبانی که سودای تحصیل در رشته های علوم پزشکی را داشتند و به دلیل ظرفیت پایین گروه پزشکی در دانشگاه های داخل کشور خود را با محدودیت مواجه می دیدند، با تبلیغاتی مواجه شدند که آنها را تشویق می کرد برای تحصیل به خارج از کشور بروند و از فرصت انتقال به دانشگاه های علوم پزشکی استفاده کنند!

شرط استفاده از تسهیلات انتقال رشته های پزشکی؛ آغاز تحصیل از تیر ۹۷

در همین زمان دکتر باقر لاریجانی، معاون آموزشی وزارت بهداشت در گفتگو با مهر تاکید کرد: داوطلبان کنکور ۹۷ دقت کنند که مصوبه تسهیل انتقال به آنها مربوط نمی شود و تنها افرادی را در بر می گیرد که در سال تحصیلی جدید میلادی یعنی از تیرماه ۹۷ تحصیل خود را شروع کرده اند. (یعنی داوطلبان کنکور ۹۶)

معاون آموزشی وزارت بهداشت در مصاحبه های بعدی بر این نکته تاکید کرد که اجازه دور زدن کنکور را نمی دهیم و یادآور شد: این گونه نیست که کسی که کنکور را بد داده است برود ۳۶ واحد درسی در خارج بگذراند و به دانشگاه های داخل کشور منتقل شود. دانشگاه های علوم پزشکی از تمام ظرفیت پذیرش از طریق کنکور استفاده می کنند و با توجه به سهمیه های موجود، بسیاری از استعدادهای بالا به سختی در گروه پزشکی قبول می شوند و از همین رو ما از این ظرفیت تنها از طریق کنکور استفاده می کنیم.

وی گفت: دانشگاه های علوم پزشکی برای پذیرش دانشجویان ایرانی خارج از کشور که منتقل می شوند، باید ظرفیت مازاد و شهریه ای ایجاد کنند. شهریه این دانشجویان از طریق تبدیل شهریه ارزی آنها به ریال محاسبه می شود و کف شهریه بر اساس مصوبه وزارت بهداشت به دانشگاه ها اعلام شده است. دانشجویان انتقالی تنها در ظرفیت مازاد و شهریه ای پذیرفته می شوند.

یک نکته مهم کنکوری که مغفول مانده!

با وجود اینکه دائما تکرار می شود که قصد دور زدن کنکور را نداریم اما در عمل این تسهیلات، دور زدن کنکور برای داوطلبان ۲ سال گذشته است. آنها به هر حال بدون قبولی در کنکور می توانند به دانشگاههای داخل ورود پیدا کنند. همچنین درست است که بنا به گفته معاون وزیر بهداشت شهریه این افراد به صورت ریالی و معادل شهریه ارزی دریافت می شود اما مشکل و اعتراض عمده به یک نوع تبعیض و نابرابری بین پذیرش این دانشجویان و دانشجویانی است که از ابتدا از طریق کنکور وارد دانشگاه شده اند.

تسهیل انتقال به داخل این بار برای رشته های غیر پزشکی

در همین زمان در ۱۴ شهریورماه ۹۷ سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نیز اعلام کرد با توجه به شرایط ارزی کشور و بنا به دستور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با متقاضیان تحصیل در دانشگاه های خارج کشور برای انتقال به داخل کشور مساعدت بیشتری صورت خواهد گرفت.

بنا بر اصلاحیه آئین نامه جدید، متقاضیان انتقال به دانشگاه های داخل در تمام مقاطع تحصیلی تنها با گذراندن «یک ترم تحصیلی» در دانشگاه های مورد تائید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خارج از کشور می توانند درخواست انتقال به دانشگاه های داخل را در سامانه سازمان امور دانشجویان ثبت کنند.

بر اساس اعلام سازمان امور دانشجویان؛ متقاضیان انتقال به دانشگاه های داخل کشور می توانند از طریق پورتال سازمان به نشانی portal.saorg.ir درخواست و مدارک خود را ارسال کنند. این تسهیلات صرفا در سال ۹۷ و برای دانشجویانی است که قبل از سال ۹۷ در دانشگاه های خارج از کشور ثبت نام کرده باشند، قابل اجرا است.

اعتراضات به تسهیل انتقال دانشجویان ایرانی به داخل

در همین زمینه برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و همچنین دانشجویان داخل کشور مخالفت خود را به تصمیم تسهیل انتقال دانشجویان به داخل اعلام کرده اند.

احمد توکلی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و رئیس هیات مدیره دیده بان شفافیت و عدالت با ارسال نامه ای به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواستار تجدید نظر در مصوبه اخیر این وزارتخانه مبنی بر تسهیل ورود دانشجویان ایرانی خارج از کشور شده است.

به گفته توکلی این نامه به دنبال ثبت مطالبه جمعی از دانشجویان رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در سامانه هوشمند مطالبه گری دیده بان شفافیت و عدالت در مدت یک هفته و با ۶۱۰۰ امضاء نوشته شده است.

توکلی در این نامه یادآور شده است: دانشجویان این مصوبه را ظلمی فاحش نسبت به دانشجویان علوم پزشکی در داخل کشور و تبعیضی ناروا نسبت به داوطلبان شایسته­ تر از آن دانشجویان متمکن که جرمشان بی‌پولی است، می دانند. زیرا افرادی که قدرت رقابت با داوطلبان هموطن خویش را در گذراندن مراحل سنجش و گزینش ندارند، صرفاً با داشتن ثروت لازم برای تحصیل در دانشگاه‌های سهل‌الورود خارج از کشور به امتیاز ادامه تحصیل در رشته­ های پر طرفدار و پر رقابت دانشگاه‌های معتبر دولتی دست یابند.

دانشجویان این تسهیلات را ظلمی فاحش و تبعیضی ناروا نسبت به داوطلبان شایسته­ تر از آن دانشجویان متمکن که جرمشان بی‌پولی است، می دانندهمچنین جبار کوچکی‌نژاد، نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس درباره انتقال دانشجویان پزشکی محصل خارج از کشور به دانشگاه‌های معتبر داخلی، گفته است: از آنجا که این دانشجویان توانایی پذیرش در آزمون ورودی رشته پزشکی دانشگاه های داخلی را نداشتند ایجاد زمینه برای ادامه تحصیل آنها در دانشگاه‌های معتبر ایران پس از گذراندن ۳۲ واحد اقدام مناسبی نبوده و به نوعی دور زدن قانون است.

نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی افزود: در گذشته گذراندن حداقل ۷۲ واحد درسی برای انتقال دانشجویان پزشکی محصل خارج از کشور به دانشگاه‌های داخلی الزامی بود اما درحال حاضر به دلیل نابسامانی‌های ارزی خانواده‌ها توانایی تامین ارز برای فرزندانشان را ندارند به همین دلیل به منظور بازگشت سریعتر دانشجویان این تعداد به ۳۶ واحد کاهش پیدا کرد.

کوچکی نژاد خاطر نشان کرد: گذراندن ۳۶ و حتی ۷۲ واحد درسی نمی‌تواند توجیه مناسبی برای اجازه ادامه تحصیل به دانشجویان پزشکی محصل خارج از کشور باشد زیرا بسیاری از این دانشجویان به دلیل توانایی مالی با دور زدن قانون در رشته موردنظر خود ادامه تحصیل می دهند این اقدام به نوعی تضییع حقوق افراد است. بهتر است وزارت بهداشت برای جلوگیری از این گونه اقدامات تدبیری بیاندیشد.

تبعیض یا تسهیل

تمام این اتفاقات در مدت کوتاه دوماه و در تابستان و اوج مشکلات ارزی و پس از اعتراضات مختلف خانواده های دانشجویان ایرانی خارج از کشور رخ داد و در حالی که دو وزارتخانه آموزشی تاکید دارند که دلیل این تصمیمات ناگهانی، مشکلات ارزی است اما کنکور دور زده شده است.

بر اساس قانون یک داوطلب کنکور در صورت پذیرفته شدن در دوره های رایگان آموزش عالی و ثبت نام نکردن، یکسال از شرکت در کنکور سال بعد محروم می شود. تسهیلات به نوعی اعلام شده است که داوطلبانی که سال گذشته نتوانسته اند پذیرفته شوند و یا در رشته های مورد علاقه پذیرفته نشده اند، در صورتی که به خارج از کشور رفته باشند با کمک این آیین نامه ها و با یک ترم تحصیل می توانند دوباره به داخل کشور و دانشگاه های معتبری که قبولی در آنها سخت است، برگردند.

درست است که این تسهیلات به بهانه مشکلات ارزی ایجاد شده است اما دانشجویان داخل کشور که از ورودی کنکور وارد دانشگاه شده اند به این تصمیم معترض هستند و معتقدند که افرادی که با پول به دانشگاه های خارجی رفته اند با یک تغییر آیین نامه ای به سرعت می توانند در داخل تحصیل کنند، در صورتی که دانشجویان داخل با گذر از سد کنکور وارد دانشگاه شدند.

دو وزارتخانه آموزشی علوم و بهداشت، در تصمیمی ناگهانی دانشگاه ها را با موجی از دانشجویان بازگشته از خارج مواجه کردند به طوری که میزان درخواست انتقال از ۲۰۰ نفر به ۲۰۰۰ نفر افزایش یافته است. این موضوع در مقابل امکانات محدود دانشگاه های دولتی، ظرفیت خالی مانده غیر دولتی ها و شرایط متفاوت تحصیلی خارج و داخل کشور، تناقض های بسیاری را در آموزش عالی کشور در آستانه سال تحصیلی جدید ایجاد کرده است.