گوسفند
(مسأله 1913) گوسفند پنج نصاب دارد:
اوّل : چهل و زكات آن يك گوسفند است و تا گوسفند به چهل نرسد زكات ندارد.
دوم: صد و بيست و يك و زكات آن دو گوسفند است.
سوم: دويست و يك و زكات آن سه گوسفند است.
چهارم: سيصد و يك و زكات آن بنابر احتياط واجب، چهار گوسفند است1.
پنجم: چهارصد و بالا تر از آن است، كه بايد آنها را صد تا صد تا حساب كند و براي هر صد تاي آنها يك گوسفند بدهد2، و لازم نيست زكات را از خود گوسفند ها بدهد، بلكه اگر گوسفند ديگري بدهد، يا مطابق قيمت گوسفند، پول بدهد كافي است3 ولي اگر بخواهد جنس ديگر بدهد، در صورتي بي اشكال است كه براي فقرا بهتر باشد، اگر چه لازم نيست4.
1- آیات عظام: چهارم: سيصد و يك و زكات آن، چهار گوسفند است...
2- مكارم،سبحانی: و مقداري كه از صد تا كمتر است زكات ندارد. (سبحانی:ومیان دو نصاب نیز زکات نیست یعنی اگر گوسفندان به 40رسیده است تا به نصاب دوم که 121گوسفنداست نرسد فقط یک گوسفند می دهد وهمچنین در نصابهای بعد) لازم نيست زكات را از خود گوسفندان بدهد، بلكه اگر گوسفند ديگري بدهد جايز است، و همچنين مي تواند بجاي گوسفند و گاو و شتر، پول آنها را بدهد، مگر آنكه دادن خود حيوان براي مستحقّ مفيد تر باشد در اين صورت احتياط آن است كه خود آن را بدهد.
3- خوئي، تبريزي، سيستاني، نوري، وحید، مظاهری: [پایان مسأله].
گلپايگاني، اراكي، صافي: پول يا جنس ديگر بدهد كافي است.
فاضل: امّا اگر چيز ديگري غير از اين دو را بدهد اشكال دارد.
زنجاني: و پرداخت اجناس ديگر (بجز پول) از بابت قيمت كفايت نمي كند.
4- بهجت: اگر بخواهد جنس دیگر بدهد در صورتی که برای فقرا بهتر باشد اشکال ندارد
(مسأله 1914) زکات ما بین دو نصاب واجب نیست پس اگر شماره گوسفندهای کسی از نصاب اول که چهال است بیشتر باشد تا به نصاب دوم که صد و بیست و یک است نرسیده فقط باید زکات چهل تای آن را بدهد و زیادی آن زکات ندارد. و همچنین است در نصاب های بعدی.
سبحانی:رجوع کنید به ذیل مسأله 1913.
(مسأله 1915) زكات شتر و گاو و گوسفندي كه به مقدار نصاب برسد واجب است، چه همه آنها نر باشند يا مادّه، يا بعضي نر باشند و بعضي مادّه.
این مسأله در رساله آیات عظام:بهجت و مظاهری نیست.
(مسأله 1916) در زكات، گاو و گاوميش يك جنس حساب مي شود و شتر عربي و غير عربي يك جنس است1 و همچنين بز و ميش و شيشك در زكات با هم فرق ندارند.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.
1- زنجاني: و همچنين است بز و ميش.
بهجت: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1912.
(مسأله 1917) اگر گوسفند براي زكات بدهد، بايد اقلاً داخل سال دوم شده باشد، و اگر بز بدهد بايد داخل سال سوم شده باشد.
*****
خوئي، گلپايگاني، تبريزي، سيستاني، صافي: مسأله- اگر براي زكات گوسفند بدهد، بنابر احتياط واجب بايد. اقلاً داخل سال دوم شده باشد* و اگر بز بدهد احتياطاً بايد داخل سال سوم شده باشد.
.زنجاني، وحید: بنابر احتياط...
* فاضل: بنابر احتياط واجب بايد داخل سال دوم شده باشد...
بهجت: مسأله- گوسفندي را كه براي زكات مي دهد اگر داخل سال دوم شده باشد كافي است، ولي أظهر اين است كه اگر هفت ماه گوسفند هم تمام شده باشد كافي است، و اگر بز را به عنوان زكات بدهد، بايد داخل سال سوم شده باشد.
مكارم: مسأله- گوسفندي را كه براي زكات مي دهد احتياط واجب آن است كه حداقل سال اوّل آن تمام شده باشد و اگر بز مي دهد دو سال آن تمام شده باشد.
(مسأله 1918) گوسفندي را كه بابت زكات مي دهد، اگر قيمتش مختصري از گوسفندهاي ديگر او كمتر باشد اشكال ندارد1. ولي بهتر است2 گوسفندي را كه قيمت آن از تمام گوسفندهايش بيشتر است بدهد و همچنين است در گاو و شتر.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
1- گلپايگاني، صافي: اگر قيمتش از قيمت گوسفندهاي متوسّط در بين نصاب كمتر باشد اشكال دارد...
زنجاني: اگر قيمتش از گوسفندهاي ديگر او كمتر باشد اشكال ندارد...
سبحانی: قيمت آن از قيمت گوسفند متوسّط در بين نصاب كمتر نباشد. ..
2- گلپايگاني، صافي: و بهتر است...
*****
مكارم: مسأله- گوسفندي را كه براي زكات مي دهد اگر قيمتش از گوسفندهاي ديگر او كمتر باشد اشكال ندارد، ولي مستحّب است گوسفندي كه قيمتش بيشتر است بدهد يا لا اقل حدّ وسط را در نظر بگيرد و همچنين در گاو و شتر.
(مسأله 1919) اگر چند نفر با هم شريك باشند، هر كدام آنان كه سهمش به نصاب اوّل رسيده، بايد زكات بدهد1 و بر كسي كه سهم او كمتر از نصاب اوّل است زكات واجب نيست.
1- مكارم: [پایان مسأله].
بهجت: رجوع كنيد به مسأله اختصاصي 1481 بعد از مسأله 1863 متن اصلی.
(مسأله 1920) اگر يك نفر در چند جا گاو يا شتر يا گوسفند داشته باشد و روي هم به اندازه نصاب باشند، بايد زكات آنها را بدهد.
(مسأله 1921) اگر گاو و گوسفند و شتري كه دارد مريض و معيوب هم باشند، بايد زكات آنها را بدهد.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
(مسأله 1922) اگر گاو و گوسفند و شتري كه دارد همه (مريض يا معيوب يا پير باشند، مي تواند زكات را از خود آنها بدهد، ولي اگر همه1) سالم و بي عيب و جوان باشند نمی تواند زکات آنها را مریض یا معیوب یا پیر بدهد بلکه اگر بعضی از آنها سالم و بعضی مریض و دسته اي معيوب و دسته ديگر بي عيب و مقداري پير و مقداري جوان باشند، احتياط واجب آن است كه براي زكات آنها سالم و بي عيب و جوان بدهد2.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.
1- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله زنجاني نيست]
2- بهجت: مستحّب آن است كه براي زكات آنها، همه را در مجموع و به طور متوسّط در نظر بگيرد، گرچه أظهر آن است كه پرداخت آنچه كه اسم حيوان بر او صدق كند كافي است.
زنجاني: احتياط آن است كه براي زكات آنها سالم و بي عيب و جوان بدهد، بلكه بنابر احتياط در صورتي كه همه مريض يا معيوب يا پير هم باشند، براي زكات آنها سالم و بي عيب و جوان بدهد.
وحید: باید براى زكات آنها ، سالم و بى عیب و جوان بدهد.
مظاهری: باید حد متوسّط را مراعات کند.
(مسأله 1923) اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم گاو و گوسفند و شتري را كه دارد با چيز ديگر عوض كند، يا نصابي را كه دارد با مقدار نصاب از همان جنس عوض نمايد، مثلاً چهل گوسفند بدهد و چهل گوسفند ديگر بگيرد، زكات بر او واجب نيست1.
1- سيستاني: اگر اين كار به قصد فرار از زكات نباشد؛ و امّا اگر به اين قصد باشد، در صورتي كه هر دو چيز يك نوع منفعت داشته باشند؛ مثلاً هر دو گوسفند شيرده باشند احتياط لازم آن است كه زكات آن را بدهد.
مظاهری: امّا اگر قصد او از اين كارها فرار از زكات باشد زكات بر او واجب است.
*****
مكارم: مسأله- اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم حيوان با چيز ديگر عوض كند زكات بر او واجب نيست، ولي اگر آن حيوانات را با گاو و گوسفند و شتر ديگري عوض كند، مثلاً چهل گوسفند بدهد و چهل گوسفند ديگر بگيرد احتياط واجب آن است كه زكات آن را بپردازد.
(مسأله 1924) كسي كه بايد زكات گاو و گوسفند و شتر را بدهد، اگر زكات آنها را از مال ديگرش بدهد، تا وقتي شماره آنها از نصاب كم نشده، همه ساله بايد زكات را بدهد1 و اگر از خود آنها بدهد و از نصاب اوّل كمتر شوند، زكات بر او واجب نيست مثلاً كسي كه چهل گوسفند دارد، اگر از مال ديگرش زكات آنها را بدهد تا وقتي كه گوسفندهاي او از چهل كم نشده، همه ساله بايد يك گوسفند بدهد و اگر از خود آنها بدهد تا وقتي به چهل نرسيده، زكات بر او واجب نيست.
این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و سبحانی نیست.
1- مظاهری: [پایان مسأله]
مكارم: و هر گاه از نصاب افتاد ديگر زكات واجب نيست. [پايان مسأله]
