سازندگی گزارش داد، در دوران وزارت علی جنتی در وزارت ارشاد، آیتالله یزدی نامهای انتقادی و عتابآلود به او نوشته بود. همان زمان علی جنتی پاسخ مبسوطی به نامه حاوی انتقادات او داد که البته رسانهای نشد. روزنامه سازندگی به اقتضای زمان، برای اولینبار متن نامه آیتالله یزدی و پاسخ علی جنتی را منتشر کرد.
مراقب کارنامه خود باشید
متن نامه آیت الله محمد یزدی به علی جنتی، به شرح زیر است:
جناب آقای علی جنتی وزیر محترم ارشاد
سلام علیکم
به حکم وظیفه شرعی یادآور میشوم، مراقب کارنامه خود باشید! وزارت، وکالت، ریاست و امثال اینها اعتباری و گذراست. اما کارها و رفتارها و نحوه بهرهگیری از این عناوین برای همیشه همراه انسان است تا پایان زندگی و پس از آن در زندگی ابدی؛ اگر فرصت ندارید که بررسی کنید دستور فرمایید یکی از کارکنان وزارت، حداقل یک ماهه آخر سال 1393 صفحه سوم اطلاعات را جمعآوری کنند و مجموعاً در اختیارتان بگذارند و به دقت ببینید، همهاش جشن هنرمندی، جشن بزرگداشت هنرمندان، جشن تجلیل از پیشکسوتان هنر، جشن و جشن و جشن هنرمندان و پیشکسوتان، در کل تجلیل و تجویز موسیقی و موسیقیدانان؛ آخرین یا ماقبل آخر، اجرای ارکستر سمفونیک تهران با هدایت علی رهبری که متن روزنامه آن را برای شما به پیوست میفرستم.
برگزاری این جشنها در تالار وحدت و در تالار برج میلاد با هزینههای سنگین، چه توجیه شرعی دارد، با توجه به آنکه مقام معظم رهبری و ولایت امر تصریح کردهاند ترویج موسیقی جایز نیست.
مراجع عظام تقلید نگران این رفتارها هستند، در اجلاس اخیر مجلس خبرگان رهبری نیز بعضی خبرگان محترم این برنامهها را سخت نکوهش کردند. بگذریم از وضعیت کتاب و نشر و اجازه چاپ، بهخصوص چاپشدهها، مثل حتی برخی ممنوعها که بسیارشان اختلاط زن و مردم را تسهیل و معاشرتهای نامشروع را کوچک میشمرد که خلاصه آن در مرکز بررسیهای بخش مربوطه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دست آماده شدن است.
بگذریم از مسأله تکخوانی زنی که مدتی افکار متدینین را آشفته کرده بود، من نمیدانم پس از ده سال چه شده است که باید این ارکستر توسط این آقا احیاء شود و با حضور برخی از دولتمردان که نامشان در روزنامه آمده است، برگزار شود.
آیا پدران و مادران صدها هزار شهید که در راه اسلام جان دادند از یاد رفتهاند؟
آیا خون پاک و مقدس این شهدایی که هنوز برخی از گمنامهایشان را مردم تشییع و تجلیل میکنند فراموش شده؟ آیا انقلاب و اسلام بیصاحب شده است؟
آقای علی جنتی! شما آیتاللهزاده هستید، مراقب خودتان و دینتان باشید! تاریخ میگذرد، اما حافظه آن را ضبط میکند، من آنچه شرط بلاغ است با شما گفتم.
محمد یزدی
نامه علی جنتی به محمد یزدی
حضرت آیتالله حاج شیخ محمد یزدی دامتافاضاته
رئیس محترم مجلس خبرگان رهبری
با سلام و تحیات
مرقومه شریفه مورخ 18/1/94 جنابعالی واصل گردید و از اینکه در موقعیت جدید خود به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری اینجانب را مورد ملاطفت قرار دادهاید صمیمانه سپاسگزارم. با توجه به نگرش جنابعالی نسبت به عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که تاکنون در فرصتهای مختلف به آن پرداختهاید لازم دانستم شمهای از سوابق، رویکرد و فعالیتهای گسترده این وزارت را به استحضار برسانم.
1 همانگونه که مستحضرید اینجانب به عنوان طلبهای که در مقطعی افتخار شاگردی جنابعالی را نیز در مدرسه حقانی داشتهام در شرایط دشوار پیش از انقلاب که بسیاری از طلاب علوم دینی صرف تحصیل و عافیتطلبی را بر هر گونه جهاد و مبارزه با رژیم گذشته ترجیح میدادند، در کنار تحصیل و تلاش علمی که به آن واقف هستید در پاسخ به ندای امام خمینی(ره) و براساس وظیفه شرعی از 19 سالگی قدم به میدان مبارزه و جهاد گذاشتم و پس از انقلاب نیز در موقعیتهای مختلف به ویژه در شرایط دشوار جنگ مسئولیتهای مختلفی از جمله حضور در صداوسیما، استانداری خوزستان، ستاد قرارگاه خاتمالانبیاء داشته، و به عنوان استاندار خراسان، معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت انجام وظیفه کردهام و در تمام طول خدمت سیوچند ساله در موقعیتهای حساس هیچگاه اهل نظر نسبت به عقاید، دیدگاهها، رویکرد و عملکرد اینجانب انتقادی مطرح نکرده و با اتکاء به خداوند متعال در صحنههای مختلف منشأ آثار و خدماتی هرچند اندک بودهام. اکنون پس از تصدی مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه تحولی رخ داده است که جنابعالی اینگونه زبان به انتقاد گشوده و احساس وظیفه فرمودهاید که نهی از منکر کنید.
2 اینجانب براساس وظیفه شرعی و احساس مسئولیت ملی با توجه به پیشنهاد رئیسجمهور محترم و موافقت مقام معظم رهبری(مدظله العالی) با هدف رشد فضایل اخلاقی، اعتلای فرهنگ عمومی، رواج فرهنگ و هنر اسلامی در جامعه و گسترش مناسبات فرهنگی با سایر ملل مسلمان این مسئولیت را پذیرفته و براساس آیه شریفه «الذین إن مکناهم فیالارض اقاموا الصلوة و آتوا الزکاة و امروا بالمعروف و نهو اعن المنکر» تمامی تلاش خود را برای تحکیم ارزشهای دینی با استفاده از همه ابزارهای فرهنگی و هنری به کار گرفته و در این مسیر از شخصیتهای برجسته و توانمند و دارای سوابق درخشان علمی، فرهنگی و هنری در معاونتها و سازمانهای تابعه بهره گرفتهام که به دلیل رعایت اختصار از معرفی شخصیت علمی و فرهنگی آنان میگذرم، ولی استدعا دارد در این زمینه بررسی کنید تا مشخص شود چه کسانی امروز عهدهدار تصدی امر فرهنگ در کشور هستند.
3 جنابعالی در مرقومه شریفه مهمترین اشکال خود را در خصوص برگزاری جشن بزرگداشت هنرمندان و تجلیل از پیشکسوتان هنر و موسیقیدانان و تجویز موسیقی بیان فرمودهاید و اجرای ارکستر سمفونیک تهران را نیز یکی از همین اشکالات برشمرده و بر نگرانی مراجع عظام تقلید از اینگونه رفتارها تأکید فرمودهاید. حتماً استحضار دارید که در کنار همه ابزارهای فرهنگی و هنری یکی از ابزارهای مهم، هنر موسیقی است که اگر درست از آن استفاده شود میتواند در راستای منافع نظام قرار گیرد و به ویژه در بین نسل جوان امروز مؤثر واقع شود همانگونه که مقام معظم رهبری در یکی از اظهارت خود فرمودند: «هنر رساترین وسیله انتقال فرهنگ است» و موسیقی نیز یکی از همین ابزارها است. بدیهی است در زمینه حدود شرعی غنا و مرز بین موسیقی حلال و حرام، مراجع عظام تقلید و فقهای عالیقدر دیدگاههای مختلفی دارند ولی مقام معظم رهبری به عنوان مرجع تقلید و به عنوان ولی فقیه و به عنوان شخصیتی هنرشناس که موسیقی را همچون شعر، فیلم، ادبیات، تئاتر و سایر هنرها به خوبی میشناسند، پس از 74 جلسه بحث خارج فقه تنها نوعی از موسیقی را حرام اعلام فرمودهاند که متناسب با مجالس لهو و لعب و یا مضلّ عن سبیلالله باشد و سایر موارد از نظر معظمله مجاز شمرده شده، همچنانکه در صداوسیما شاهد پخش آن هستید.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز براساس وظیفه قانونی خود ضمن رعایت فتاوی و دیدگاههای مراجع عظام تقلید و جلوگیری از هرگونه اقدام غیرشرعی، حمایت از هنرمندان ازجمله هنرمندان حوزه موسیقی را وظیفه خود میداند و براساس رهنمود مقام معظم رهبری هرگز اموال عمومی و اعتبارات دولتی را برای ترویج موسیقی مصرف نکرده است. عموم آموزشگاههای موسیقی متعلق به بخش خصوصی بوده و با بودجه غیردولتی اداره میشود. در مورد ارکستر سمفونیک نیز باید به استحضار برسانم که همه صاحبنظران تأثیر این ارکستر را در تحقق مفاهیم بلند ارزشی انقلاب میستایند. سمفونی دفاع مقدس، سمفونی عاشورا، سمفونی امام رضا(ع)، سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و دهها اثر ارزشی دیگر توسط این ارکستر اجرا شده است. استفاده از آقای علی رهبری نیز که یکی از شخصیتهای نامدار جهانی در این عرصه و مورد قبول عامه هنرمندان میباشد به عنوان رهبر ارکستر چه مشکلی را پدید آورده است؟
البته ممکن است برخی اصل هنر موسیقی را نیز یک هنر ضدارزشی و یا ضدشرعی بدانند ولی نگاه نظام به ویژه به موسیقی سنتی و موسیقی مقامی که متضمن اشعار عرفانی و معنادار شعرای نامدار ایرانی همچون حافظ، سعدی و مولوی است کاملاً مثبت میباشد. در عین حال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراقبت جدی بر اجرای موسیقیهای وارداتی و مبتذل همچون موسیقی راک و متال و برخی از انواع موسیقی پاپ دارد که از آن به عنوان موسیقی زیرزمینی یاد میشود و هرگز اجازه نخواهد داد فضای کشور آلوده به اینگونه آهنگهای ناموزون شود.
در مورد تکخوانی بانوان نیز حتماً استحضار دارید که خبر اجرای تکخوانی بانوان اصولاً ساخته جریان سیاسی خاصی بود که تلاش نمود با جعل این خبر موجبات نگرانی علما و مراجع تقلید و بدبینی متدینین را فراهم سازد. درحالیکه تاکنون هیچگونه مجوزی برای انتشار آلبوم تکخوانی زنان داده نشده است. البته با کمال تأسف اخیراً تعدادی از خوانندگان زن با انتشار آلبومهای خود در فضای مجازی و اجرای برنامه در خارج از کشور به تابوشکنی پرداخته و تلاش میکنند جامعه را به انحراف بکشانند که با آنان برخورد مقتضی خواهد شد.
4 استحضار دارید که فعالیتهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منحصر به تجویز موسیقی و تجلیل از پیشکسوتان هنر و برگزاری جشن هنر و هنرمندان نیست. جهت مزید استحضار به اطلاع میرساند این وزارتخانه دارای 6 معاونت شامل معاونتهای امور فرهنگی، امور مطبوعاتی، امور هنری، قرآن و عترت، حقوقی و پارلمانی و توسعه منابع و مدیریت و 5 سازمان وابسته شامل سازمان امور سینمایی، سازمان حج و زیارت، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی است که فعالیتهای مثبت و ارزنده آنان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. قابل ذکر است که تنها ستاد عالی هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد، اداره بیش از 20هزار کانون فرهنگی را در مساجد شهری و روستایی کشور برعهده دارد و هر ساله نیز دو هزار مسجد جدید را تحت پوشش قرار میدهد که تجهیز کتابخانه مساجد، جذب جوانان مؤمن و متعهد به فعالیتهای فرهنگی و هنری و ایجاد فضای بانشاط در مساجد ازجمله فعالیتهای آن است. در حوزه کتاب و کتابخوانی در سال 1393 حدود 72هزار عنوان کتاب مجوز انتشار یافته که حدود نیمی از آن چاپ اول میباشد و جمع فرهیختهای شامل 21 نفر از شخصیتهای علمی و فرهنگی متخصص در زمینههای مختلف که تماماً توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد تأیید قرار گرفتهاند بر چاپ و انتشار کتاب نظارت دارند، درحالیکه در دولت گذشته اصولاً هیچ هیأتی برای نظارت بر امر چاپ و انتشار کتب وجود نداشت و رئیسجمهور گذشته مدت سه سال از ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی امتناع میورزید. تعدادی از کتب نامناسب ازجمله آثار متعدد صادق هدایت در آن دوره به چاپ رسید ولی هیچیک از کسانی که امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مورد انتقاد قرار میدهند اعتراضی نکردند درحالیکه در طول 18 ماه گذشته از انتشار بیش از 700 عنوان کتب مغایر قانون اعم از رمانهای سخیف و مبتذل یا کتب مروج عرفانهای کاذب جلوگیری به عمل آمده است. بدیهی است ممکن است در بین 70هزار عنوان کتاب منتشره مواردی نیز قابل نقد وجود داشته باشد ولی رویکرد اصلی این وزارت واگذاری بررسی کتب به شخصیتها و عناصر متخصص در هر رشته میباشد و لذا تلاش میشود اشکالات گذشته به حداقل برسد.
شاید ضرورتی نداشته باشد از اقدامات مثبت و ارزنده سازمان حج و زیارت، سازمان اوقاف و امور خیریه و سایر حوزهها سخن گفته شود. تنها به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اشاره میکنم که رسالت اصلی آن انجام فعالیتهای فرهنگی در خارج از کشور میباشد. این سازمان با داشتن حدود 80 نمایندگی فرهنگی در بیش از 60 کشور جهان خدمات بسیار شایستهای را در زمینه گسترش مناسبات فرهنگی با سایر ملل به ویژه ملتهای مسلمان و ترویج فرهنگ ناب اسلامی ارائه میدهد. صدها عنوان از کتب مروج اسلام ناب توسط این سازمان به زبانهای مختلف دنیا ترجمه شده است و در سراسر جهان منتشر شده است.
معاونت قرآن و عترت بیش از دو هزار مؤسسه قرانی در کشور را تحت پوشش داشته و در زمینه گسترش و توسعه فرهنگ قرآنی اقدامات ارزندهای دارد. در حوزه مطبوعات با وجود هیأت نظارت بر مطبوعات نظارت دقیقی بر چاپ و انتشار بیش از 6500 نشریه در کشور اعمال میشود و با تخلفات قانونی مطبوعات برخورد مناسب صورت میگیرد. از بیان سایر اقدامات در حوزههای سینمایی و هنری به دلیل رعایت اختصار میگذرم که آن هم میدان وسیعی از فعالیتهای فرهنگی است.
اکنون با توجه به این حجم عظیم فعالیتهای مثبت فرهنگی که در منظر و مرآی همه اندیشمندان و صاحبنظران قرار دارد و با عنایت به سیاست اصولی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر تبعیت از دیدگاههای مقام معظم رهبری در حوزههای مختلف اعم از کتاب، سینما، ادبیات، شعر، موسیقی، هنرهای نمایشی و تجسمی و سایر فعالیتها و التزام عملی به اجرای آن، انتظار میرود که نقدهای ناصحانه در کنار توجه به فعالیتهای مثبت انجام شود تا موجب دلسردی کارگزاران خدوم نظام و ایجاد یأس و نگرانی در بین متدینان نگردد. آیا شایسته است مطرح شود که گویا پدران و مادران صدها هزار شهید از یاد رفته و خون پاک شهیدان فراموش شده و انقلاب و اسلام بیصاحب شده است؟!
در پایان براساس رهنمودهایی که از اساتید گرانقدر آموختهام توجه جنابعالی را به این آیه شریفه جلب میکنم که: «ولا تقف مالیس لک به علم ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا».
امید میرود خداوند متعال ما را در مسئولیت خطیری که برعهده گرفتهایم از لغزشها و اشتباهات مصون بدارد. سلامتی و طول عمر جنابعالی را از درگاه خداوند متعال مسألت دارم.
علی جنتی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی