اظهارات وزیر خارجه آمریکا که دارو و نقل و انتقالات مالی آن را از تحریم‌ها مستثنی خواند، واکنش سازمان غذا و دارو را به دنبال داشت؛ به طوری که این سازمان این ادعا را دروغی بزرگ در روز روشن و صرفا بحثی روی کاغذ خواند.
به گزارش ایسنا، مقامات دولت ترامپ مدعی هستند که تحریم‌های اعمالی، مردم را هدف نگرفته‌اند و مانعی برای کمک‌های بشردوستانه نیستند؛ این درحالیست که به اذعان مسوولان دارویی کشور، اعمال محدودیت‌های شدید بانکی و تهدیدهای رسمی و غیررسمی شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی که با ایران تجارت می‌کنند، سبب شده کار در حوزه دارو و مولفه‌های موثر بر آن بسیار پیچیده و در خوشبینانه‌ترین حالت سبب تاخیر در تامین داروی مورد نیاز ایرانیان شود.
تاثیر تحریم بر دارو
کیانوش جهانپور – سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگوی مفصل با ایسنا درباره تاثیر تحریم‌ها بر مکانیزم خرید و تامین دارو می‌گوید: اظهارات آمریکا و پومپئو دروغی آشکار است؛ چراکه بحث دارو فقط "مواد اولیه" نیست، بلکه "انتقال پول" آن نیز بسیار مهم است. همچنین فاکتورهای دیگری هم مانند ماشین آلات تولید دارو و بسیاری از مواد جانبی و مواد واسطه‌ای، حالت دو گانه دارند و به نام دو گانه بودن، تحریم شده‌اند.
وی می‌افزاید: همزمان با این موارد، تراکنش‌های مالی هم محدود شده است و همه این موارد دست به دست هم می‌دهند تا روند خرید، تولید و تامین دارو مشکل شود. بنابراین قطعا دارو هم جدا از سایر حوزه‌هایِ اقتصادیِ تحریم شده کشور، نخواهد بود.
خنثی‌سازی تحریم
وی ادامه می‌دهد: در عین حال اقداماتی هم انجام شده که بتوان این تحریم‌ها را خنثی کرد که البته تا حد زیادی هم خنثی شده و امیدواریم طی ماه‌های آینده بخش بیشتری از آن خنثی شود. البته مجموعه این اقدامات چیزی از ددمنشی آمریکا نخواهد کاست؛ چراکه قطعا آنها با تحریم، رنج و آلام مردم ایران را هدف قرار داده‌اند.
سلامت متاثر از سیاست
سخنگوی سازمان غذا و دارو در ادامه می‌گوید: مولفه‌های مختلفی بر سلامت موثرند؛ مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی. هیچ کس نمی‌تواند سلامت را از اقتصاد و سیاست جدا بداند و قطعا تحریم‌ها بر حوزه سلامت نیز تاثیرگذار خواهند بود و اگر اسمی از سلامت دارو و غذا روی کاغذ نمی‌آید صرفا به دلیل انعکاس منفی بین‌المللی موضوع است؛ چراکه این موارد به لحاظ حقوق بین‌الملل مشکل دارد و آمریکایی‌ها نمی‌خواهند هزینه آن را بدهند. در هر صورت مسیری که آمریکایی‌ها طی کرده‌اند عملا به تحریم دارو، مواد اولیه، ماشین آلات صنعت دارویی و همچنین بخشی از مواد غذایی و سایر مولفه‌های موثر بر سلامت انجامیده است. تمام این موارد نیز تهدید سلامت زنان، کودکان و مردم ایران را در پی دارد.
ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی
وی درباره مکانیزم‌های استفاده شده برای تبادل پول و تهیه دارو نیز می‌گوید: در این راستا نیز ظرفیت‌های موازی بین‌المللی، حداکثر ظرفیت پتانسیل داخلی، ظرفیت‌های سازمان‌های مردم نهاد و بعضا سازمان‌های بین‌المللی موثر در تسهیل مراودات مالی بخش دارو و تامین دارو و واکسن کشور، مورد استفاده قرار گرفته است.
جهانپور می‌افزاید: به هر حال دنیا تک صدایی و تک قطبی نیست و این ظرفیت‌ها شناسایی و بعضا فعال شده‌اند و یا در حال عملیاتی شدن هستند تا به نوعی این مسیری که ایالت متحده قصد مسدود کردن آن را دارد، مسدود نشود. تا کنون چنین نشده و از طرفی هم به نظر ما آمریکا هر چه در چنته داشت تقریبا در ماه‌های اخیر بر علیه حوزه سلامت و دارو رو کرده و در هفته‌ها و ماه‌های آتی چیز جدیدی نخواهد داشت.
سخنگوی سازمان غذا و دارو بر ظرفیت و توانمندی تولیدکنندگان داخلی، مراکز تحقیقاتی کشور و ... تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: شاهد این مدعا آن است که در یک بازه زمانی حدود 18 ماه، سهم تولید مواد اولیه دارویی در داخل کشور از 54 درصد سال 95 به 67 درصد رسید. این اتفاق می‌تواند ادامه یابد و در داخل کشور و در مراکز علمی - دانشگاهی، مراکز تحقیق و توسعه و همچنین در صنعت چه به لحاظ نیروی انسانی و چه امکانات زیرساختی، این توان وجود دارد که با همین شتاب، تولید مواد اولیه دارویی شکل بگیرد و شاید بتوان گفت که تا پایان دولت دوازدهم بتوانیم حداقل 80 درصد مواد اولیه را در داخل کشور تولید کنیم.
تهدید شرکت‌ها و بانک‌های خارجی
وی در ادامه صحبت‌هایش مجددا مهم‌ترین چالش مرتبط با تحریم حوزه دارو را بحث مراودات مالی می‌خواند و می‌گوید: علاوه بر آن تهدیدهایی که بعضا رسمی و غیررسمی علیه شرکت‌های تامین کننده مواد اولیه، تجهیزات صنعتی حوزه دارو و شرکت‌های تامین کننده تجهیزات و ملزومات پزشکی توسط آمریکا اعمال شده یا بانک‌هایی که عملا نقش بانک عامل را در تراکنش‌های مالی برای این حوزه داشتند را مورد تهدید قرار دادند، مجموعا سنگ اندازی‌ها و کارشکنی‌هایی است که در مسیر تامین دارو، واکسن و تجهیزات پزشکی و غذا برای ایرانیان صورت گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: وقتی تراکنش‌های مالی تحریم شود می‌توان گفت که در خوشبینانه‌ترین حالت، این شرایط موجب برخی تعلل‌ها و تاخیرها می‌شود تا زمانی که ریل‌گذاری‌ها و ظرفیت‌های جدید و مسیرهای موازی شکل بگیرد.
دروغ بزرگ در روز روشن
جهانپور می‌افزاید: مجموعه این موارد نشان می‌دهد که مستثنی شدن دارو و غذا از تحریم‌ها، یک دروغ آشکار و یک دروغ بزرگ در روز روشن است و به صورت عملی همه این موارد را تحریم کرده‌اند و تنها روی کاغذ از عبارت دارو و غذا استفاده نکرده‌اند.
وی معتقد است: اگر تاثیر تحریم‌ها بر حوزه دارو و سلامت آن گونه که دشمن انتظار داشته، نبوده، به دلیل این است که ظرفیت‌ها و توان مقاومت و توان داخلی وجود دارد و تمهیداتی از قبل اندیشیده شده است و به این ترتیب آن تحریم اثری که ممکن است در کشوری دیگر بگذارد را در ایران نگذاشته است؛ ولی این به معنای آن نیست که تحریم‌ها در حوزه دارو بی‌تاثیر بوده است.
به بحران نرسیدیم و نمی‌رسیم
سخنگوی سازمان غذا و دارو می‌افزاید: با وجود همه فشارهایی که اعمال کرده‌اند، هرگز به نقطه بحرانی در حوزه دارو نزدیک نشدیم؛ اگرچه که قطعا هدف آمریکا ایجاد بحران دارویی و متعاقب آن ایجاد نارضایتی در کشور است. بر اساس داده‌های ماه‌های اخیر و تمهیداتی که اندیشیده شده نیز پیش بینی‌مان این است که در ماه‌های آینده هم قطعا به نقطه بحران نمی‌رسیم؛ اگرچه ممکن است نسبت به گذشته زحمتی برای برخی اقشار مردم ایجاد شده باشد که قاعدتا بدون برو و برگرد مسوول مستقیم آن نیز دولت ایالت متحده و حامیان آن هستند.
وی در پایان صحبت‌هایش درباره اقلام کمبود دارویی نیز به ایسنا می‌گوید: اقلام کمبود، روزانه متغیر است و مانیتورینگ روزانه و جدی در حوزه دارو داریم. اما به طور کلی می‌توان گفت که میانگین فهرست اقلام کمبود دارویی روزانه آبان ماه نسبت به مهر ماه کمتر است و به نظر می‌رسد از آبان ماه که بگذریم شرایط حتی از مهرماه و شهریورماه گذشته نیز بهتر خواهد شد.
