به دنبال آغاز طرح کاهش آلودگی هوا و ضرورت معاینه فنی همه خودروهای سبک و سنگین تهران، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در مورد صحت‌سنجی و میزان اعتماد به آزمون‌های آلایندگی خودروها اظهار کرد: طی سه سال گذشته اقداماتی برای ارتقای معاینه فنی، رفع تقلب‌ها و تخلفات معاینه فنی خودروهای سبک انجام شده است اما برای معاینه فنی دیزل‌ها هنوز نگرانی‌های جدی وجود دارد.
به گزارش ایسنا، اجرای مرحله دوم فاز طرح کاهش یا Low Emission Zone (محدوده کم‌آلاینده) با سه هفته تاخیر از امروز (شنبه ۲۶ آبان) در شهر تهران آغاز شد که بر اساس آن کلیه خودروهای سبک و سنگین برای تردد در شهر تهران در هر ساعت از شبانه‌روز و هر روز در هفته باید برگه معاینه فنی داشته باشند حتی تحویل باربرگ به وسایل حمل و نقل باری به داشتن معاینه فنی منوط شده است. نکته حائز اهمیت در این میان صحت معاینه فنی‌های انجام شده است. به عبارت ساده‌تر علاوه بر ضرورت مراجعه همه خودروها به مراکز معاینه فنی بر اساس قوانین جدید شهری، باید بدانیم که آیا انجام معاینه فنی در مراکز تا چه حد قابل اعتماد هستند و چه ایرادات احتمالی بر معاینه فنی مترتب است؟
در این باره، وحید حسینی دبیر - کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا - در گفت و گو با ایسنا اظهارکرد: از جمله برکات طرح کاهش و اضافه شدن طرح ترافیک جدید این است که توانسته انجام تست‌های معاینه فنی را به عنوان یک الزام زیست‌محیطی به مردم بقبولاند. پس در کنار ضرورت دریافت برگه معاینه فنی توسط تمام خودروهای تهران، تقویت نظارت بر مراکز معاینه فنی و افزایش تجهیزات و فناوری‌های نوین اهمیت پیدا می‌کند.
وی در مورد اطمینان از صحت معاینه فنی خودروهای سواری گفت: معاینه فنی خودروهای سواری تحت مدیریت وزارت کشور، در قالب سیمفا (سامانه یکپارچه معاینه فنی) و بدون دخالت انسانی انجام میشود که حداقل در تهران و شهرهای بزرگ نظارت‌های مناسب دوربینی و فرآیندی درمورد آن‌ها وجود دارد بنابراین در مورد معاینه فنی خودروهای سبک خیالمان تا حدی راحت‌تر است چون طی دو سه سال گذشته اقداماتی برای ارتقای معاینه فنی، رفع تقلب‌ها و تخلفات در زمینه معاینه فنی سبک انجام شده است.
مردود شدن خودروهای نو در معاینه فنی چه پیامی دارد؟
دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا با اشاره به طرح ترافیک جدید که در سال جاری اجرا شد، گفت: در این طرح برای ترغیب خودروهای نو برای اخذ برگه معاینه فنی، تخفیف ۲۰ درصدی برای طرح ترافیک این خودروها در نظر گرفته شد. با اجرای همین طرح متوجه شدیم تعداد قابل توجهی از خودروهای نو با سن کمتر از چهار سال نمی‌توانند معاینه فنی برتر را پاس کنند که همین موضوع نشان می‌دهد که هم «تجدیدنظر در زمینه گواهی آلایندگی خودروها» ضروری است و هم باید در مورد «معافیت چهارساله خودروهای نو از معاینه فنی» با مجلس وارد مذاکره شویم.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه ضمن ابراز نگرانی نسبت به معاینه فنی خودروهای سنگین در مورد تفاوت‌های معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین تصریح کرد: معاینه فنی خودروهای سنگین در اختیار وزارت راه است که هنوز به سامانه سیمفا متصل نشده است و اختلافاتی بین دو وزارتخانه کشور و راه در مورد اتصال به این سامانه وجود دارد. در فرآیند معاینه فنی خودروهای سبک خطای انسانی وجود ندارد چون فرایند معاینه به شکل مکانیزه و اتوماتیک است و خیلی امکان تقلب، تخلف یا حتی خطای سهوی وجود ندارد.
در معاینه فنی خودروهای سنگین تقلب میشود
به گفته حسینی، در مورد معاینه فنی دیزل‌ها هنوز نگرانی‌های جدی وجود دارد چون شیوه آزمون آلایندگی دیزل‌ها نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا به این شکل است که باید آلودگی از اگزوز دیزل اندازه‌گیری شود. هنگام تست‌گیری خودروی سنگین، راننده پدال گاز را تا انتها فشار دهد و باید با شدت گاز بدهد. برخی رانندگان به اهمیت شدت و ضعف گاز و اثر آن در نتیجه معاینه فنی آگاهی دارند و میدانند چطور گاز دهند تا معاینه فنی را پاس کنند. به همین دلیل تعداد بسیاری از خودروهای سنگین در سطح شهر می‌بینیم که با وجود داشتن برگه معاینه فنی، دودزا هستند و به این معناست که در اجرای آزمون معاینه فنی دیزل یا خطای انسانی صورت گرفته یا تقلب و تخلف شده است.
دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا از انجام اقداماتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل معاینه فنی خودروهای سنگین خبر داد و گفت: سعی می‌کنیم تا پایان سال جاری خطای احتمالی در آزمون معاینه فنی دیزل‌ها را از طریق نصب دستگاهی که نحوه گاز دادن را هم ثبت می‌کند به حداقل برسانیم اما همچنان فرصت تقلب و تخلف وجود دارد چون برخلاف معاینه فنی سبک، صحت معاینه فنی سنگین به عامل انسانی انجام‌دهنده تست وابسته است.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا معاینه فنی خودروهای سنگین توسط ماموران معاینه فنی انجام نمی‌شود؟ گفت: این روش که ماموران مراکز معاینه فنی، خود کار تست را برای خودروهای سنگین انجام دهند، روش قابل اجرایی است و حتی در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا هم برای این موضوع مصوبه‌ای ارائه شده است تا هنگام آزمون معاینه فنی خودروهای سنگین، مالک و راننده از خودرو جدا و آزمونگر وارد خودرو شود و گاز بدهد. افزون بر این در چنین شرایطی در تست خودروهای سنگین باید با استفاده از دو آزمونگر به جای یک آزمونگر و نظارت مداوم بر مراکز معاینه فنی، کنترل‌ها را تقویت کنیم.
در امریکا وقتی برای معانیه میروید اطلاعات همزمان به اداره مربوطه میرود و بعضی اوقات حین انجام کارناگهان سر و کله مامور پیدا میشود چون میدانند شما برای معانیه رفته اید . و اگر خلافی مشاهده شود علاوه بر پلمپ کارگاه متخلف صاحب کارگاه باید جریمه سنگینی بپردازد.