حذف ٤ صفر از پول ملی، که به تازگی به عنوان یکی از برنامههای جدی بانک مرکزی رسانهای شده، موافقان و مخالفانی دارد. بنا بر اعلام رئیس کل بانک مرکزی، لایحه حذف ٤ صفر تقدیم دولت شده و در صورت تصویب در دولت، برای دریافت مصوبه قانونی به مجلس فرستاده خواهد شد.
همتی پیشتر در توضیح بیشتر درباره حذف ٤ صفر از پول ملی گفته بود: لایحه حذف ۴ صفر پول ملی را به دولت ارائه کردهام. با توجه به عرف چند ده سال گذشته بین مردم، پیشنهاد شده هر دههزار ریال فعلی، معادل یک تومان و هر تومان معادل یکصدریال جدید باشد. امیدوارم با تصویب دولت و تأیید مجلس محترم، اقدامات اجرایی آن را آغاز کنیم.
وی همچنین درباره فرایند زمانی اجرای این طرح گفت: یک فرایند زمانبر به لحاظ حقوقی و فنی دارد و بر مبنای برآورد کارشناسان ما اجرای آن نزدیک دو سال طول میکشد.
بر اساس این لایحه، واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر می کند. همچنین مقرر شده، ماده یک قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ به شرح زیر اصلاح شود: «هر تومان معادل ۱۰۰۰۰ ریال موضوع ماده یک قانون یاد شده و معادل ۱۰۰ «ریال جدید» تعریف میشود.»
در ماده یک قانون پولی و بانکی کشور آمده است: واحد پول ایران ریال است. ریال برابر صد دینار است. همچنین بانک مرکزی در پیش نویس این لایحه طول دوره گذار ۲۴ ماهه برای این تغییر واحد پول را در نظر گرفته است.
به نظر می رسد، این بار دولت عزم خود را برای تغییر واحد پولی جزم کرده و قصد دارد تا این موضوع را هر چه زودتر عملیاتی کند. همچنین نشانه هایی از اجرای این طرح در چاپ های جدید برخی چک پول ها دیده می شود، به طوری که در چک پول های جدید 50 هزار تومانی بانک مرکزی، دیگر خبری از چهار صفر نیست و تنها رقم 50 روی آن حک شده است.
مخالفان این طرح بر این باورند که ایران از نظر اقتصادی آمادگی های لازم برای تغییر در واحد پولی و حذف صفر را ندارد. به دلیل آنکه مشخص نیست، ایران چه میزان ذخیره مالی و پشتوانه در داخل یا خارج از کشور دارد و اگر میزان آن به اندازه کافی نباشد، پول جدید بدون پشتوانه خواهد ماند و در خارج از کشور هیچ گونه ارزشی نخواهد داشت و کشور را به سمت انزوای کامل پیش خواهد برد.
اما در مقابل این ادعا، عده ای دیگر زمینه را برای این تغییر کاملا مناسب می دانند و بر این باورند که اکنون بهترین زمان برای این تغییرات است، ولی روند انجام این کار باید کاملا حساب شده باشد.
احمد انارکی محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به این موضوع و مصوبه هیأت وزیران و ارسال لایحه بانک مرکزی به هیأت دولت برای حذف 4 صفر از پول ملی گفت: شرایط اقتصادی کنونی کشور برای حذف 4 صفر مناسب نیست؛ اما این اقدام در مجموع می تواند بار روانی تورم را کاهش داده و به ساده سازی اعداد کمک کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه حذف 4 صفر از پول ملی هزینه های زیادی دارد، افزود: اکنون دولت حذف 4 صفر را با هایلایت و کمرنگ کردن در پول های جدید عملیاتی کرده که به این روش، عملا 4 صفر از چرخه محاسبات خارج می شود.
وی ادامه داد: حذف 4 صفر از پول ملی، مرحله ای رخ می دهد و هایلایت شدن 4 صفر در چک پول های جدید، در واقع نخستین مرحله از حذف 4 صفر است. باید گفت، حذف 4 صفر از پول ملی، عملیات حسابداری را تسهیل می کند، ولی نباید یکباره دفاتر حسابداری تغییر یابد، چون هزینه های آن سرسام آور شده و فشار زیادی بر اقتصادی کشور وارد می شود.
وی با تأکید بر اینکه حذف 4 صفر از پول ملی محاسبات مالی و اقتصادی را تسهیل می کند و تأثیر خاصی در نرخ تورم ندارد، افزود: تغییر پول ملی و حذف صفر در کاهش هزینه های چاپ اسکناس و تولید سکه مؤثر است. باید از تجربه کشورهای مختلف جهان در حذف صفر از پول ملی بهره برد و سپس تصمیم نهایی و درست را گرفت.