کابوتاژ عبارت از حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه دریا یا رودخانههای مرزی است.
به گزارش ایبِنا، همچنین کالائی که از لحاظ نزدیکی راه یا رعایت صرفه تجاری از یک نقطه به نقطه دیگر کشور با عبور از خاک کشور خارج حمل شود نیز مشمول مقررات کابوتاژ می شود و در این موارد هرگاه کالای کابوتاژی با وسائط نقلیه داخلی حمل شود وسیله نقلیه نیز تابع تشریفات کالای کابوتاژی خواهد بود.
تبصره: اداره کل گمرک می تواند حمل و نقل کالا به وسیله ادارات یا بنگاه های دولتی را در سواحل دریای خزر از تشریفات کابوتاژ معاف داشته و محمولات مزبور را مانند حمل و نقل داخلی تلقی نماید.
شرایط کابوتاژ:
۱- خروج کالای کابوتاژی از خاک کشور و ورود دوباره آن از نقاطی می تواند صورت بگیرد که در آن نقاط گمرک دایر و آن گمرک برای انجام تشریفات کابوتاژ مجاز و مفتوح باشد.
(گمرک های مجاز برای انجام تشریفات کابوتاژ از طرف اداره کل گمرک تعیین و جهت استحضار عامه آگهی می شود. در موارد استثنائی ممکن است حمل کالا به طور کابوتاژ از گمرکات دیگر نیز اجازه داده شود، لیکن این اجازه فقط از طرف اداره کل گمرک پس از رسیدگی ممکن است صادر شود).
۲-کالای کابوتاژی از پرداخت حقوق گمرکی و سود و عوارض در موقع ورود دوباره معاف است ولیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در این آئین نامه است.
۳- هر کالایی را که صدور آن از کشور مجاز است می توان با انجام تشریفات و مقررات مذکور در بخش دوم این فصل به عنوان کابوتاژ حمل نمود لیکن کالائی که طبق قوانین مخصوص ممنوع الصدور است و همچنین کالائی که صدور آنها به موجب تصویب نامه ها یا مقررات دیگر یا غیر مجاز یا مشروط باشد برای کابوتاژ قبول نمی شود مگر با اجازه مخصوص اداره کل گمرک در هر مورد. اداره کل گمرک می تواند صدور چنین اجازه را در هر مورد علاوه بر تودیع سپرده مذکور این آئین نامه به هرگونه قید و شرط دیگری هم که مقتضی بداند موکول و مشروط نماید.
۴-گمرک در هر مورد که لازم تشخیص بدهد می تواند قبول کالائی را برای کابوتاژ به شرط بدرقه تا گمرک مقصد مشروط نماید در اینگونه موارد برای تعیین ماموران و هزینه مسافرت و فوق العاده آنها طبق مقررات این آیین نامه رفتار می شود.
۵- کالای کابوتاژی باید در مدتی که از طرف گمرک مبداء تعیین می شود به گمرک مقصد برسد، مدت مذکور را گمرک مبداء در هر مورد با توجه به نوع وسائط نقلیه و مسافت و کیفیت راه و کیفیت فصول مختلف سال تشخیص و تعیین می نماید.
(علاوه بر مدت مزبور گمرک مهلت دیگری نیز برای ارائه گواهی نامه گمرک مقصد که حداکثر آن ۳ ماه از تاریخ صدور گواهی نامه مزبور خواهد بود تعیین نمود).
تبصره: هرگاه صاحب کالای کابوتاژی آن را ظرف مدت مقرر به مقصد جز در مورد قوه قهریه (فرس ماژور) نرساند مکلف به پرداخت جریمه از یکصد الی یک هزار ریال به تشخیص رئیس گمرک است.
۶- برای کالای کابوتاژی اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم می شود در این اظهارنامه تعداد، نوع بسته علامت، شماره وزن با ظرف، نوع کالا، وزن خالص و ارزش کالا و نام گمرک مقصد و راهی که کالا طی خواهد کرد بدون حک و قلم خوردگی قید خواهد شد.
۷- هرگاه کالای مورد اظهارنامه از نوع کالایی باشد که برای صادرات قطعی آنها از کشور قیود و شرایطی طبق قوانین و مقررات مربوط وضع شده یا در آتیه وضع شود صاحب کالا یا نماینده او ملزم است که انجام آن قیود و شرایط را در صورت نرسیدن کالا به مقصد، قبلا و به نحوی که مورد قبول گمرک باشد تضمین یا تامین کند.
۸- در مورد کالایی که صدور آن ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط است حمل آن به صورت کابوتاژ فقط با اجازه مخصوص اداره کل گمرک می تواند صورت بگیرد در این موارد صاحب کالای کابوتاژی یا نماینده او باید مبلغی معادل ۳ برابر فوب کالا به صورت سپرده به گمرک در مقابل اخذ قبض رسید بپردازد و در مواردی که اداره کل گمرک شرایط دیگری نیز برای حمل آن کالا به طور کابوتاژ مقرر نموده باشد انجام آن شرایط را نیز موافق نضر گمرک محل قبلا” تامین یا تضمین کند.
تبصره: از سپرده موضوع این ماده حداقل ۱۰ درصد آن باید نقدا” یا تضمین بانکی تودیع شود و نسبت به بقیه گمرک مجاز است در مواردی که مقتضی بداند ضمانت کتبی معتبر بپذیرد.
۹- همین که ورقه اظهارنامه کابوتاژ تسلیم گمرک شد از طرف گمرک به معاینه و رسیدگی و ارزیابی کالا و تطبیق مشخصات مشهود با مندرجات اضهار نامه اقدام می شود.
۱۰- پس از اتمام عملیات ارزیابی و صدور پروانه کابوتاژ در سه نسخه به هر یک از بسته های موضوع پروانه کابوتاژ پس از نخ کشی یا مفتول کشی پلمپ گمرک الصاق می شود و دو نسخه از پروانه کاپوتاژ در اختیار صاحب کالا قرار می گیرد.
۱۱- صاحب کالای کابوتاژی مکلف است پروانه کابوتاژ را در تمام مدت حمل همراه محموله نموده و کالای کابوتاژ ی را از راه های مجاز خارج و وارد کند.
۱۲- در مورد کالای کابوتاژی که ممنوع الصدور یا غیر مجاز و یا مشروط نسیت هرگاه سوانحی پیش آید که رسیدن محموله را به مقصد در مدت اعتباری که تعیین شده است غیر ممکن سازد ذینغع می تواند با ذکر علل و موجبات تاخیر کتب” از گمرک مبدا در خواست تمدید مدت بنماید، گمرک مبدا در صورتی که در خواست مزبور قبل از انقضاء مدت اعتبار رسیده باشد و علل اظهار شده را هم موجه تشخیص دهد می تواند مدت اعتبار را تمدید نماید.
۱۳-در مورد کالای کابوتاژی که ممنوع الصدور یا غیر مجاز و یا مشروط اجازه تمدید در هر مورد باید با اطلاع گمرک مقصد نیز برسد و در صورتی که در خواست تمدید بعد از انقضاء مدت پروانه کابوتاژ تسلیم شده باشد، اداره کل گمرک ضمن موافقت با تمدید، میزان جریمه انتظامی که باید اخذ شود نیز تعیین می نماید.