فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
چگونگی دفن
1 – دلیل دفن مرد از طرف سر، و زن از طرف عرض
سؤال: چرا میّت مرد را از طرف سر، و میّت زن را از طرف عرض بدن، وارد قبر مى کنند؟
جواب:این کار در مردان نوعى عبرت و در زنان براى رعایت اصول عفّت است.
٢ – چگونگی دفن زن باردار
سؤال: زن مسلمانى که بچه مسلمان 7 ماهه اى در شکمش بوده فوت کرده است، بعضى مى گویند باید آینه اى در سمت پشت مادر قرار دهند تا انعکاس صورت بچه به طرف قبله باشد آیا این کار لازم است؟
جواب:رو به قبله بودن مادر کافى است و گذاشتن آینه معنا ندارد.
٣ – دفن میتی که خشک شده
سؤال: میتی خشک شده و دست و پایش از حالت عادی خارج شده و خم گشته . تکلیف دفن او چیست؟
جواب:باید قبر را بزرگتر حفر نمایند و به همان صورت او را دفن کنند.
٤ – اگر قبله را نتوان تشخیص داد
سؤال: اگر در جایی یا در موقعیتی باشیم که باید میت را فوراً دفن کنیم ولی قبله را نمی دانیم و نمی توانیم تشخیص دهیم چه کنیم؟
جواب:دفن مسلمان باید رو به قبله باشد و هرگاه قبله را پیدا نکند باید به گمان خود عمل نماید و اگر تحصیل گمان ممکن نیست و نیاز به دفن میت دارد به هر طرف که انجام دهد صحیح است.
٥ – گذاشتن صورت میت روی خاک
سؤال: آیا قبل از گذاشتن سنگ لحد باید کاملا کفن را از روی صورت میت کنار زد و صورت لخت را بر روی خاک گذاشت؟
جواب:این عمل مستحب است.
٦ – زن غیر مسلمانی که حمل مسلمان دارد
سؤال: اگر زن غیر مسلمانی از همسر مسلمانش باردار باشد آیا این حمل احکام مسلمان را دارد ؟ و اینکه برای دفن باید چه کرد ؟
جواب:حکم مسلمان دارد.
٧ – سوزاندن اجساد
سؤال: در طول تاریح با اجساد مردگان دو گونه برخورد شده است: گروهى آن را سوزانده و در واقع اجساد را تبدیل به گاز نموده، و فقط قدرى خاکستر تحویل زمین مى دهند. گروه کثیرى اجساد را در بستر زمین دفن نموده، و آن را به طور کامل تحویل زمین مى دهند.
سؤال این است: کار کدام یک از این دو گروه درست بوده، و کدامین روش در حاصلخیزى خاک و رشد گیاهان و به طور کلّى در چرخه حیات، تأثیر درستى ایفا مى نماید؟
جواب:بى شک سوزاندن کار درستى نیست، و علاوه بر این که نوعى بى احترامى محسوب مى شود، به چرخه حیات هم لطمه مى زند.
٨ – دفن مسلمانان با کفار در یک قبرستان
سؤال: ما جماعت خوجه شیعه اثنى عشرى یکى از شهرهاى کانادا در حال حاضر حدود هشت قبر خالى در قبرستان داریم. در این قبرستان مسیحى، یهودى و سایر کفّار به صورت مخلوط دفن شده اند. لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) همان طور که گفته شد. دفن بعضى از مسلمانان با کفّار مخلوط شده است. لذا با توجّه به مسأله 581 رساله توضیح المسائل جناب عالى، که دفن مسلمان در قبرستان کفّار و دفن کفّار در قبرستان مسلمانان را جایز نمى دانید، آنچه شیعیان شهر ما انجام داده اند از نظر شرعى چه حکمى دارد؟
ب) بعضى از شیعیان، که علناً گناه انجام مى دهند (تا حدّى که حتّى در مسجد اعلام نموده اند که فلان گناه را انجام مى دهیم) اظهار داشته اند که حتّى اگر دفن نمودن در آن قبرها، که فعلا خالى است، طبق نظر مراجع تقلید حرام باشد براى ایشان مشکلى نیست! اگر چنین وصیّتى کنند، باید طبق وصیّتشان عمل کنیم؟
ج) حکم مؤمنین و مؤمناتى که در سى سال اخیر در این قبرستان دفن شده اند چیست؟! آیا عذاب کفّار بر آنها اثر مى گذارد؟
جواب:الف: در صورت امکان باید محلّ مستقلّى براى دفن اموات مسلمین انتخاب کنید، و اگر این کار مشکلات زیادى دارد دفن در مقبره هاى مشترک ضررى ندارد.
ب: چنانچه اعتقاد آنها نسبت به اسلام و تشیّع ثابت است، فرقى میان آنها و سایر مسلمین نیست; هر چند گنهکار باشند.
ج: ان شاء الله از عذاب کفّار در امان هستند; اقدام به نبش قبر نکنید.
٩ – دفن در قبرستانهای اجاره ای
سؤال: آیا ضرورت دارد که زمین قبرستان وقف ابدى براى قبرستان باشد، یا در زمین هاى «کرایه اى» طویل المدّت هم مى توان به تدفین اموات مسلمانها پرداخت؟
جواب:در صورتى که مدّت به اندازه اى باشد که آثار آخرین میّت دفن شده به کلّى محو گردد، یا این که مالک بعد از پایان مدّت، ملزم به تصرّفاتى شود که سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.
١٠ – دفن میت در حیاط مسجد
سؤال: آیا دفن میّت در حیاط مسجد، در صورتى که وصیّت کرده باشد، لازم است؟
جواب:جایز نیست؛ مگر این که واقف در حال وقف کردن چنین حقّى را براى خود یا دیگرى قائل شده باشد.
