فتاوای آیت الله العظمی خوئی (قدس سره)
سؤال 1253- نظر مبارك را راجع به مالكيت و عدم مالكيت دولت مرقوم فرمائيد؟
جواب: معامله مجهول المالك مىشود مگر چيزى كه مالك آن معلوم باشد.
سؤال 1254- حقوق كارمندهاى دولت را با فرض مجهول المالك بودن به چه نحوه اجازه تصرف مىدهيد، بخصوص با توجه به اين كه پولهاى كارمندها گاهى از راههاى غير مشروع است؟
جواب: در مفروض سؤال مذكور باعث تفاوت حكم نيست و لذا مجاز هستند در تصرف به شرط آنكه در نامشروع صرف نكنند و زيادى آن را آخر سال تخميس نمايند.
سؤال 1255- دولت را مالك مىدانيد و يا اين كه در تمام امور مربوط به دولت حتى شغلهاى مباح منوط به اجازه حاكم است.
جواب: هر گاه شغل مباح باشد مجاز است از طرف ما حقوق خودش را بگيرد و صرف محاويج مشروعه خود نمايد و زيادى آن را آخر سال خمس بدهد.
سؤال 1256- دخول در مناصب و مشاغل دولتى چه صورت دارد و مزدى را كه اين اشخاص مىگيرند چگونه است؟
جواب: حكم دخول در آن تابع حرمت و حليت شغل است، و در صورت جواز مجاز است از طرف ما مزدش را بگيرد و صرف كند به شرطى كه صرف نامشروع نشود و زيادى را آخر سال تخميس كند.
سؤال 1257- مراجعه به دواير دولتى در صورتى كه احقاق حق منوط به آن باشد جايز يا نه، و نيز گرفتن حقوق دولت با اين كه گيرنده حقوق نمىداند از چه بودجه مىدهند جايز است يا نه؟
جواب: مراجعه به دواير دولتى در صورت مفروضه مانعى ندارد و اما حقوق دولتى مجهول المالك است در صورتى كه گيرنده آن را صرف در حرام ننمايد و مازاد از مؤونه را مخمس نمايد اخذ آن نيابتاً از اين جانب مانعى ندارد.
سؤال 1258- شرايطى كه براى حليت حقوق مستخدمين ادارات دولتى قرار دادهايد، از مصرف كردن در نفقات حلال، دادن خمس زايد بر مؤونه سال، و در فرض عدم استحقاق مستخدم حقوق را به اجازه شما بگيرد و مقدارى از آن را به مستحق بدهد، اگر از هزار تومان پنج تومان به مستحق بدهند كافى است يا نه؟ اگر اين مستخدم مثل مأمور وصول ماليات باشد در صورت احتياج معاشش به اين حقوق، آيا براى گرفتن حقوقش اجازه مىفرمائيد؟ و الّا در صورت اضطرار تكليفش چيست؟ و همچنين مستخدمينى كه مأمور وصول ماليات نيستند اما در همان اداره مثلاً در امورات دفترى يا غير ذلك كار مىكنند؟
جواب: از هزار تومان پنج تومان به فقير دادن كافى است و اجازه اين جانب مختص به اشخاصى است كه شغل آنها حرام نباشد. واللََّه العالم.
سؤال 1259- چه مىفرمائيد در باب حقوق كارمندان دولت، آنهايى كه شغلهاى حرام دارند كه معلوم است، امّا آنهايى كه شغلهاى مباح يا مشكوك به حرام دارند چگونه است؟
جواب: مراد از مشكوك به حرام معلوم نشد، اگر شبهه موضوعيه است جايز است و اگر شبهه حكميه است جايز نيست.
سؤال 1260- نانى كه نانواهاى فعلى مىفروشند نوعاً از گندم تثبيت دولتى است اجراى حكم مجهول المالك براى هر فردى در هر روز مشكل است متمنى است تكليف آن را معلوم بفرمائيد، و اگر اجازه عمومى در آن و امثال آن يا محول به اجازه مجاز در امور حسبيه فرمودهايد متمنى است موارد مبتلا به اگر ممكن است تذكر داده شود كه باز در مورد ديگر احتياج به استفتاء ديگرى نباشيم.
جواب: عموم مؤمنين مجازند از قبل ما از آن مصرف نمايند و حاجتى به اجراى حكم مجهول المالك نيست.
سؤال 1261- اگر صاحب كنتور به وسيله شلنگ، آب به همسايه بدهد، يا برق به همسايه بدهد چگونه است
جواب: در صورتى كه خلاف مقررات نباشد مانعى ندارد.
سؤال 1262- موقعى كه وارد اتوبوس شهرى مىشويم بايد بليط بدهيم اگر ندهيم مديون هستيم؟
جواب: عمل مزبور صحيح نيست.
سؤال 1263- شخصى كه از كارمندان دولت وقت، بيمهء طبيب و دارو مىباشد زنى از فاميل خود را به عوض زن خود به طبيب مىبرد، و از دارو استفاده مىكند، آيا اين عمل اشكالى براى طرفين دارد يا نه؟ اگر دارد راه اصلاح او كه قبلاً رفته چيست؟
جواب: اگر ممكن است مقدار پول دارو را به عنوان صدقه به فقير بدهد و ديگرچنين عملى انجام ندهد. واللََّه العالم.
سؤال 1264- فروشگاه لشكر به افرادى كه كارمند دولت هستند دفترچه مىدهد كه جنس را از اين فروشگاه ارزانتر مىخرند و ديگران كه كارمند دولت نيستند اگر اين دفترچه را بگيرند و به نام آن كارمند، از فروشگاه جنس بخرند چگونه است؟
جواب: مانعى ندارد اگر براى اخلال به نظام يا ضرر يا مفسده نباشد. واللََّه العالم.
