در یک سال گذشته، خبرها و تحلیل های زیادی پیرامون پروژه «معامله قرن» ـ که یک پروژه آمریکایی، عربی و اسرائیلی است ـ منتشر شده و در همین راستا، گزارش ها حاکی از آن است که گام های نهایی برای اعلام این پروژه در حال اجراست.
به گزارش «تابناک»؛ در این رابطه، یکشنبه هفته گذشته (۲۹ اردیبهشت مصادف با ۲۰ می) مقامات از برگزاری نشست اقتصادی در روزهای ۲۵ و ۲۶ ژوئن (۴ و ۵ تیرماه) در بحرین به عنوان اولین گام در راستای اجرای طرح «معامله قرن» خبر دادند؛ خبری که با واکنش های گسترده بین المللی و منطقه ای مواجه شده و به نظر می رسد باید شاهد تحولات بزرگی در منطقه به دنبال اجرای این طرح باشیم.
هدف اعلامی کنفرانس بحرین
کاخ سفید این کنفرانس یا کارگاه اقتصادی را به زعم خود فرصتی محوری برای نشست بین رهبران دولت‌ها و مؤسسات جامعه مدنی و ایده‌پردازان برای تبادل افکار، دیدگاه‌ها و بررسی استراتژی‌ها جهت تشویق به سرمایه‌گذاری و ارائه طرح‌های اقتصادی قابل اجرا همسو با تحقق صلح در منطقه و نیز فرصتی جهت ارائه چارچوب‌های عملی برای آینده‌ای شکوفا در منطقه و ملت فلسطین برمی‌شمرد.
استیو منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا در این باره می‌گوید: ما به این رایزنی‌های مهم درباره دیدگاهی که به فلسطینی‌ها فرصت ویژه و خاص برای استفاده از امکانات‌شان را می‌دهد، امیدواریم. این کنفرانس می‌تواند رهبران بخش‌های مختلف از سراسر خاورمیانه را برای چانه زنی درباره راه‌های توسعه و رشد اقتصادی و فرصت‌های دست داده برای ملت‌های این منطقه مهم فراهم کند.
سلمان بن خلیفه، وزیر دارایی و اقتصاد بحرین همسو با آمریکا این کارگاه اقتصادی را موردی برای تقویت مشارکت استراتژیک و قوی بین بحرین و آمریکا و منعکس کننده توجه مشترک دو کشور به ایجاد فرصت‌های اقتصادی مناسب به نفع منطقه قلمداد می‌کند. جارد کوشنر طراح اصلی معامله قرن نیز بلافاصله از بحرین به دلیل این میزبانی تشکر کرده و گفته است: "ما به تلاش با رهبران اقتصادی سراسر منطقه و جهان برای برگزاری نشستی با هدف برداشتن گام‌های بهتر در مسیر ایجاد زیرساختی قوی برای تحقق آینده‌ای شکوفا در منطقه چشم دوخته‌ایم.
براساس افشاگری‌هایی که تاکنون درباره جزئیات معامله قرن صورت گرفته و رسانه‌ها جسته گریخته از مفاد آن پرده برداشته‌اند مشخص است این طرح شامل تشکیل کشوری با حاکمیت مستقل و کامل برای فلسطینی‌ها نیست و بیشتر روی امتیازهای اقتصادی برای فلسطینی‌ها مانور می‌دهد. کنفرانس یا کارگاه اقتصادی هم که منامه ۲۵ و ۲۶ ژوئن میزبان آن است فراتر از این چارچوب نیست.
گفته می‌شود، در این کنفرانس تعدادی از وزیران دارایی در قالب اقتصاددانان برجسته منطقه گرد هم می‌آیند؛ اما این کنفرانس یک مهمان ویژه دارد. بنا بر اخبار درز یافته از سوی رسانه‌ها، گویا قرار است موشه کحلون، وزیر اقتصاد رژیم صهیونیستی نیز در رأس هیأتی اسرائیلی وارد منامه شود.
مشخص است، این سفر، درِ دیگری از عادی سازی روابط بین اعراب و اسرائیل را باز می‌کند و نشان می‌دهد امارات، عربستان در این موضع تنها نیستند، در واقع زمان عادی سازی روابط نیز همراه با طرح معامله قرن در حال فرا رسیدن است؛ اما فعلا روندی زیرپوستی و نامحسوس طی می‌کند تا سردمداران عرب و ساکنان کاخ سفید زمان مناسبی برای آن بیابند.
چرا شکست خواهد خورد؟
روزنامه معاریو در گزارشی نوشت، اطلاعاتی که درباره طرح صلح آمریکا (معامله قرن) به بیرون درز می‌شود، همچنان ادامه دارد، ولی خیلی چیز جدیدی ندارد، کنفرانس بحرین، مسأله تقویت اقتصاد فلسطین را به عنوان مقدمه وعده های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای حل نزاع اسرائیلی فلسطینی تحت عنوان معامله قرن بررسی خواهد کرد.
این روزنامه نوشت: مخالفت تشکیلات خودگردان با مشارکت در این کنفرانس نباید غافلگیرکننده باشد، چرا که دولت آمریکا مسیر متناقضی را در پیش گرفته، و فلسطینیان را مجازات کرده و مانع کمک‌ها به آنها شده و در عین حال از آنها خواسته است در کنفرانس بین المللی مشارکت کنند و از بازرگانان و کشورهای عربی هم خواسته است به آنها در زمینه مالی کمک کنند.
این روزنامه نوشت، طراحان معامله قرن همگی شهروندان آمریکایی یهودی‌الاصل و طرفداران اسرائیل و به طور خاص طرفدار شهرک سازی هستند، اشاره این روزنامه به سه مشاور ترامپ شامل جیسون گرینبلات، فرستاده ویژه ترامپ، جارد کوشنر داماد ترامپ و دیوید فریدمن سفیر آمریکا در تل آویو است.
این روزنامه تصریح کرد: باور اینکه این افراد (مشاوران ترامپ)، افراد مناسبی برای پیشبرد مذاکرات در چنین نزاع پیچیده میان اسرائیل و فلسطینیان باشند، سخت است، آنچه به بیرون درز کرده، به این اشاره می کند که پیشنهاد آمریکا برای توافق به دو بخش تقسیم می شود؛ در مرحله نخست، صلح اقتصادی و در مرحله دوم، صلح سیاسی.
این روزنامه افزود: ایده صلح اقتصادی، طرحی است که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در سال 2008 زمانی که رئیس اپوزیسیون بود، مطرح کرد، نتانیاهو معتقد است مذاکرات اقتصادی باید پیش از مذاکرات سیاسی با فلسطینیان انجام شود.
بر اساس دیدگاه نتانیاهو، هدف ارائه این چشم انداز به افکارعمومی فلسطینی است مبنی بر اینکه بهبود زندگی آنها و ارائه غذا به سفره‌هایشان ممکن است، نتانیاهو همچنین پوشش امنیتی برای گردشگری را به فلسطینیان پیشنهاد داده است.
این روزنامه افزود: نتانیاهو در طول ریاست خود بر سه کابینه اسرائیل، هیچ کاری برای تبلیغ ایده صلح اقتصادی انجام نداد و هیچ طرحی را برای بهبود وضع اقتصادی فلسطینیان در غزه و کرانه باختری دنبال نکرد، ولی برعکس هر چه را در توان داشت، برای تشدید و وخیم کردن آن به کار گرفت.
معاریو نوشت: نتانیاهو در این زمینه بر ترامپ تاثیرگذار بوده است و دولت آمریکا پیشنهاد وی را پذیرفته و طرح صلح اقتصادی را با دعوت به برگزاری کنفرانس بحرین پذیرفته است.
این روزنامه افزود: ایجاد تحول دراماتیک در کنفرانس بحرین یا کنفرانس های مشابهی که پس از آن برگزار می‌شود، تا حدی زیادی با شک و تردید همراه است و نتانیاهو به خوبی از آن آگاه است، نتانیاهو تلاش می‌کند افکارعمومی را به این مسأله متقاعد کند که برای اولین بار، هیأتی از بازرگانان (صهیونیست) در کنفرانس بحرین شرکت خواهند کرد.
معاریو نوشت: حتی اگر این مسأله رخ دهد، هیچ مسأله بزرگی نخواهد بود. بحرین یکی از کشورهای عربی است که روابط نزدیک و مستحکمی که بیشتر آن سری است، با اسرائیل دارد.
همچنین نمایندگانی از دولت‌های امارات و سعودی در کنفرانس بحرین شرکت می کنند و این مسئله قطعا مشارکت مهمی در ابتکار آمریکاست، که البته بدیهی است، چون هر دو کشور، کورکورانه از هرگونه تحرک و اقدام آمریکا حمایت می کنند.
این روزنامه در عین حال نوشت: مصر و اردن و به طور خاص اردن، با احتیاط بالا با این مسأله رفتار می‌کنند؛ هر چند هر دو دوست و طرفدار واشنگتن هستند و برای حفظ روابط امنیتی نزدیک با اسرائیل تلاش می کنند.
معاریو افزود: امان و قاهره هیچ چک سفید به اسرائیل برای اینکه هر طوری خواست علیه ملت فلسطین عمل کند، نمی دهند، و به همین سبب مواضع این دو کشور فرصت‌های موفقیت کنفرانس بحرین را کاهش می دهد.
هاآرتص دیگر رسانه رژیم صهیونیستی در مطلبی به نقل از تسفی بارئیل تحلیلگر و پژوهشگر صهیونیست تاکید کرد فلسطینیان هرگز در مقابل دریافت میلیاردها دلار کنفرانس بحرین، مسأله خود را نخواهند فروخت.
وی یادآور شد: طرح صلح آمریکا به فلسطینیان یک معامله مالی را در برابر ادامه اشغالگری پیشنهاد داده است، زیرا نشست اقتصادی بحرین هرگز به مسائل اساسی در درگیری نخواهد پرداخت. از نظر فلسطینیان، دستیابی به مبالغ مالی در چند نوبت، بدون پایبندی به حل سیاسی، معنایش کوتاه آمدن و چشم پوشی از رویای کشور مستقل است.
بارئیل آورده است: شرکت کنندگان در نشست بحرین در اواخر ژوئن، از عجله دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اعلام زمان آن، بسیار تأسف خواهند خورد؛ این در حالی است که فلسطینیان تأکید کردهاند در این نشست شرکت نخواهند کرد، همچنین شک و تردیدهایی درباره حضور قطر وجوددارد و ترکیه هم که اردوغان رئیس جمهور آن به ایده نشست حمله کرده است؛ نشستی که اساسا ترکیه به آن دعوت نشده است.
وی افزود: انتظار می رود که عبدالله دوم پادشاه اردن فقط برای جلب رضایت آمریکا و عربستان سعودی در این نشست شرکت کند، ولی او خیلی خرسند و خوشبخت خواهد بود اگر روزهای برگزاری کنفرانس را در مکان دیگری سپری کند، با علم به اینکه این نشست هرگز به مسائل گردشگری نخواهد پرداخت، حتی دونالدترامپ رئیس جمهور آمریکا یک بار هم نام دولت فلسطین را بر زبان خود جاری نکرده است، و همه حرف‌ها حول محور اقتصاد، توسعه و سرمایه‌گذاری‌ها و اصلاحات دولتی و ادارات در تشکیلات خودگردان است.
در ادامه این مطلب آمده است: چه کسی سرمایه‌گذاری خواهد کرد و چه کسانی هزینه‌ها را پرداخت خواهند کرد، اهداف سرمایه‌گذاری چیست؟ اینها سؤالاتی است که نشست بحرین به آن پاسخ خواهد داد، با توجه به اینکه رسانه‌های آمریکایی در فوریه گذشته از رویکردی برای جذب چهل میلیارد دلار و توزیع آن در میان تشکیلات خودگردان، مصر، اردن و لبنان سخن گفته بودند، این هفته این رقم به 68 میلیارد دلار اضافه شده است که طی 10 سال آینده توزیع خواهد شد، یعنی هر سال هفت میلیارد دلار در میان چهار کشور یاد شده توزیع خواهد شد.
نویسنده آورده است: از باب نسبت و تناسب، قطر به تنهایی متعهد شده است 500میلیون دلار به نوارغزه بدون هرگونه ارتباط با معامله قرن و برای آرام شدن اوضاع و آتش بس میان حماس و اسرائیل بپردازد، تشکیلات خودگردان فلسطین هم هر ماه، بیست میلیون دلار از عربستان دریافت می کند و بازسازی نوارغزه هم به تنهایی به چندین میلیارد دلار نیاز دارد.
پرسشی که در نشست بحرین مطرح می‌شود این است که آیا دولت آمریکا و اسرائیل با ارسال بخش از پول‌هایی که جمع خواهد شد، به حماس در غزه یا ارسال مستقیم به تشکیلات خودگردان در صورت پاسخ مثبت (به معامله قرن) موافقت خواهد کرد یا اینکه ایالات متحده منع ارسال 300 میلیون دلار به کرانه باختری را لغو خواهد کرد و اسرائیل را ملزم به بازگرداندن اموال و وجوهی که واریز آن به تشکیلات خودگردان را قطع کرده، خواهد کرد یا اینکه هر دو به تحریم‌های مالی علیه تشکیلات خودگردان ادامه خواهند داد ودر عین حال از کشورهای کمک کننده خواهند خواست جیب‌های پول خود را برای اعانه دادن باز کنند.
این کارشناس صهیونیست افزود: در خصوص فلسطینیان باید گفت که مسأله اولیه مربوط به این است که پذیرفتن کمک‌های مالی به معنای کوتاه آمدن آنها از راه حل سیاسی مسئله فلسطین نیست و نباید این مسأله به مثابه فروش یا خیانت به آوارگان یا عقب نشینی و چشم پوشی از رویای دولت فلسطین در برابر چندین میلیارد دلار در هر سال قلمداد شود.
در پایان این مطلب آمده است: اقتصاددانان فلسطینی معتقدند که دولت مستقل فلسطین در آینده قادر است کالاهای خود را در کشورهای عربی بازاریابی کرده و بفروشد و از طریق استفاده از بنادر اسرائیلی می تواند به کشورهای غربی بدون هرگونه حد و مرز یا محدودیتی برسد و در این حالت، مبالغ و اموال زیادی بسیار بیشتر از میلیاردها دلاری که در چارچوب معامله قرن به آنها اعطا خواهد شد، به آنها خواهد رسید.
خبر دیگر اینکه مشاور نخست وزیر رژیم صهیونیستی تاکید کرد هزینه‌های برگزاری کنفرانس بحرین را عربستان می پردازد و فلسطین برای این کشور اهمیتی ندارد.
واکنش های گسترده
سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، در این رابطه اظهار داشت: چه بسا کنفرانس بحرین موجب فراهم کردن زمینه وطن جایگزین برای فلسطینی ها در لبنان و کشورهای دیگر شود؛ حال آنکه لبنانی ها همه مخالف وطن جایگزین برای فلسطینیان هستند. من خواهان دیدار سریع بین مسئولان لبنانی و فلسطینی برای بررسی جدی این موضوع و تدوین ساز و کاری برای مقابله با خطر وطن جایگزین برای فلسطینیان هستیم.
«صائب عریقات» دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین «ساف» از تمام کشورها درخواست کرد، در نشست منامه شرکت نکنند و در این مورد بازنگری داشته باشند.
عریقات در مصاحبه با شبکه «المیادین» اعلام کرد: آمریکا بازی صادر کردن ترس و هراس در منطقه را پیش گرفته و دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، رکن اساسی ایدئولوژی افراطی (حزب) راستگرای اسرائیل است.
«عباس زکی» عضو کمیته مرکزی جنبش فتح هم جمعه (دیروز) در گفت‌وگو با المیادین اعلام کرد، دلیل برگزاری نشست بحرین به عنوان اولین گام طرح آمریکا به نام «معامله قرن» بر پایه دشمنی با ایران است.
«جیسون گرینبلات»، مشاور و فرستاده رئیس جمهوری آمریکا در مذاکرات سازش به فلسطینی ها هشدار داده در صورتی که در این نشست شرکت نکنند، خسارت‌های زیادی متحمل خواهند شد.
عربستان و امارات اعلام کردهاند در نشست منامه شرکت می‌کنند. وزارت خارجه قطر اما در بیانیه‌ای تأکید کرد که توسعه اقتصادی لازم برای برقراری صلح بین فلسطینیان و رژیم صهیونیستی بدون «راه‌حل‌های سیاسی مورد قبول فلسطینیان» محقق نخواهد شد. در این بیانیه که در واکنش به برگزاری نشست اقتصادی منامه صادر شد، آمده است: «درمان موثر چالش‌های موجود نیازمند وجود حسن نیت، تشریک مساعی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی و فراهم شدن شرایط سیاسی مناسب برای تحقق شکوفای اقتصادی است».
سردبیر روزنامه اینترنتی رأی الیوم نشست بحرین درخصوص توطئه جدید آمریکا و صهیونیسم علیه آرمان فلسطین موسوم به معامله قرن را یک فاجعه بزرگ خواند و با هشدار به برخی کشورهای عرب سرسپرده آمریکا گفت: هدف از برگزاری این نشست نیز نابودی کامل آرمان فلسطین است.
عبدالباری عطوان در سخنان هفتگی خود که در بخش تصویری رای الیوم منتشر می شود گفت: هدف از این نشست، جمع آوری پول از کشورهای حوزه خلیج فارس برای تثبیت اشغالگری و تثبیت اسرائیل بزرگ است. پولهای نفت و کشورهای حوزه خلیج فارس تحت فشارهای آمریکا روانه اسرائیل می شود تا آرمان فلسطین با استفاده از آن نابود و اسرائیل بزرگ ایجاد شود. این، برنامه آنهاست. در واقع ما داریم خانه خودمان را با پول خودمان نابود می کنیم. واقعیت همین است.
«حسین الدیهی» معاون دبیرکل جمعیت الوفاق بحرین ضمن انتقاد شدید از برگزاری نشست اقتصادی منامه در راستای اجرای نخستین مرحله طرح «معامله قرن»، گفت: برگزاری این نشست اقدامی شکست‌خورده است.
وی افزود: «آن‌هایی که با آرمان فلسطین و درد و رنج فلسطینیان تجارت می‌کنند، امروز نقاب از چهره‌هایشان افتاده و مقاصد و نیت آنها برای حذف قضیه اصلی و اجرای طرح‌هایی به نفع رژیم صهیونیستی است».
طبق گزارش وبگاه «اللؤلؤه»، الدیهی در صفحه توئیتر خود نوشت: «نظام بحرین در حذف آرمان فلسطین به نفع رژیم صهیونیستی از طریق میزبانی کنفرانس آمریکایی ـ صهیونیستی که آغاز نخستین مرحله معامله قرن است، سهیم است».
وی همچنین با اشاره به اینکه این نخستین بار نیست نظام بحرین در قضیه فلسطین به امت عربی و اسلامی خنجر می‌زند، نوشت: «نظام بحرین به شتاب برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی عادت کرده است».
الدیهی تأکید کرد، برگزاری نشست اقتصادی منامه، اقدامی شکست‌خورده برای ایجاد خاورمیانه جدید بر اساس دیدگاه آمریکایی، صهیونیستی و همکاری متحدان عرب است.
در نهایت اینکه، به نظر می رسد آمریکا می‌خواهد از طریق طرح‌های اقتصادی چراغ سبز کشورهای منطقه را برای بندهای سیاسی طرح مذکور هم بگیرد؛ اتفاقی که نقش اعراب را دشوار می‌کند، حال باید دید اعراب به کدام جهت بیشتر تمایل نشان خواهند داد، به سمت جلب حمایت آمریکا در مرحله حساس کنونی منطقه یا به سمت پایبندی به اصولی که همواره درباره مسأله فلسطین مدعی آن هستند؛ اما آنچه مشخص است این که طرح معامله قرن و مقدمه آن یعنی کنفرانس بحرین می تواند زمینه های ایجاد هرج و مرج و بی ثباتی های جدیدی را در منطقه فراهم سازد. شاید این کنفرانس، کنفرانسی برای جنگ باشد تا صلح!
