در شرایطی که طی سال‌های اخیر رشد گرایش‌های ملی‌گرایانه و پوپولیستی در کشور‌های اروپایی، آینده پروژه همگرایی اروپایی را با ابهامات جدی مواجه ساخته، انتخابات اخیر پارلمان اروپا به عرصه‌ای برای سنجش مسیر آینده اتحادیه اروپا تبدیل شد. در این میان، هرچند نتایج بهتر کسب شده توسط گروه‌های ملی‌گرا، خطری برای انسجام این اتحادیه محسوب می‌شود، چشم‌انداز مبهم «برگزیت» امکان تقویت مجدد آن با بازگشت بریتانیا را مطرح ساخته است.
به گزارش
«آزادی»، انتخابات پارلمان اروپا در حالی روز یکشنبه در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا برگزار شد که بر اساس نتایج حاصله، لیبرال‌ها و سبز‌ها به عنوان اصلی‌ترین برندگان این انتخابات معرفی شده‌اند. در عین حال، احزاب ملی‌گرا و پوپولیست که طی سال‌های اخیر به خطری برای انسجام و همبستگی اروپا تبدیل شده‌اند نیز توانستند در برخی کشور‌ها پیروز شده و به این ترتیب، چالش‌های جدیدی را برای این اتحادیه ایجاد کنند.
«بی بی سی» در گزارشی درباره نتایج انتخابات اروپا اشاره می‌کند که در فرانسه ملی گرایان راست‌گرا به رهبری مارین لوپن با فاصله‌ای اندک از حزب امانوئل مکرون پیش افتادند. در آلمان سبز‌ها بزرگترین برنده بودند که رأی خود را دو برابر کردند. در ایتالیا راست‌گرایان ملی‌گرای حزب لیگ به رهبری ماتئو سالوینی پیروز شدند و در مجارستان هم حزب ملی‌گرایانه دست راستی ویکتور اوربان نخست وزیر بیشترین رای را به دست آورد.
بر این اساس، با اینکه پوپولیست‌ها و احزاب راست افراطی در سایر کشور‌های اتحادیه کمتر از انتظار موفق بودند، باز هم دو بلوک بزرگ راست و چپ میانه در پارلمان اروپا جایگاه خود را از دست دادند. به همین ترتیب در پارلمان اروپا تعداد نمایندگانی که با اتحادیه اروپا مخالفند و یا به شدت به آن انتقاد دارند، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
در تحلیلی دیگر در همین زمینه، «دویچه وله» اشاره می‌کند که به عقیده ناظران، در بسیاری از ۲۸ کشور اروپایی تاکنون احزاب بزرگ میانه ضعیف‌تر شده‌اند و لیبرال‌ها، سبز‌ها و احزاب دست راستی قوی‌تر. بر این اساس، در پارلمان آینده اروپا محافظه‌کاران و سوسیال دموکرات‌ها به عنوان ائتلاف بزرگ غیررسمی دیگر اکثریت سابق را نخواهند داشت. آن‌ها باید احتمالاً با لیبرال‌ها و شاید سبز‌ها فراکسیون تشکیل دهند.
در همین تحلیل اشاره شده که انتخابات پارلمان اروپا بیش از همه در بریتانیا غیر معمول بود؛ کشوری که قرار است تا پنج ماه دیگر اتحادیه اروپا را ترک کند، اما نتوانست «برگزیت» را تا پیش از انتخابات اروپا عملی کند. ترزا می‌نخست‌وزیر بریتانیا به همین دلیل روز جمعه تاریخ استعفای خود از ریاست حزب محافظه‌کار را اعلام کرد. حزب نوپای «برگزیت» به رهبری نایجل فاراژ که مخالف اروپاست همانطور که پیش‌بینی می‌شد با ۳۱ و نیم درصد آرا پیشتاز شد. محافظه‌کاران که دولت را در دست دارند، به سختی شکست خوردند.
به این ترتیب، به نظر می‌رسد همانگونه که پیش از این نیز بسیاری از ناظران و تحلیلگران هشدار داده‌اند، احزاب ملی‌گرا و پوپولیست مخالف اتحادیه اروپا به شکلی آهسته، اما پیوسته در حال توسعه دامنه نفوذ و قدرت خود هستند؛ امری که می‌تواند در آینده و در صورت تداوم روند کنونی، اصل وجود این اتحادیه را با ابهامات بسیار جدی مواجه سازد.
اما در مقابل، در پی ناکامی ترزا می‌از به تصویب رساندن طرحی برای انجام مرحله نهایی «برگزیت» و استعفای وی، زمزمه‌هایی درباره احتمال بازگشت بریتانیا به این اتحادیه شکل گرفته است. این امر البته تنها در صورت برگزاری یک همه‌پرسی جدید برای برگزیت و کسب حمایت مردمی امکان‌پذیر است.
در همین راستا، نخست‌وزیر اسبق انگلیس از احتمال برگزاری یک همه‌پرسی دوم در بریتانیا خبر داد و پیش‌بینی کرد که به احتمال بسیار زیاد این بار انگلیسی‌ها به ماندن در اتحادیه اروپا رأی می‌دهند. تونی بلر که خود از حزب کارگر است، ضمن تأکید بر اینکه نتایج انتخابات پارلمان اروپا از شکاف و دودستگی انگلیس حکایت داشت، پیش‌بینی کرد که انگلیس احتمالاً در نهایت از این اتحادیه خارج نمی‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد که یک کمپین «مناسب» برای باقی ماندن در اتحادیه اروپا در حین همه‌پرسی احتمالی دوم در بریتانیا می‌تواند به «افسانه‌ای» پایان دهد که به پیروزی برگزیت در سال ۲۰۱۶ منجر شد. بلر در ارتباط با امکان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا گفت: «شانس آن (برگزیت) وجود دارد، اما فکر نمی‌کنم محقق شود».
به این ترتیب، به نظر می‌رسد با وجود چالش‌های شکل گرفته به واسطه قدرت‌گیری احزاب پوپولیستی و ملی‌گرا، همچنان بختی برای بقای اتحادیه اروپا به شکل فعلی وجود دارد. اما این همه ماجرا نیست و گزارش‌های منتشره درباره وجود برخی اختلافات میان اعضای اصلی این اتحادیه، خود ابهامات جدیدی را در این زمینه ایجاد می‌کند.
بر اساس گزارش رسانه‌های آلمانی، امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان درباره اینکه به دنبال انتخابات پارلمانی اروپا چه کسی به سمت ریاست این کمیسیون اروپا منصوب شود، دچار اختلاف‌نظر شده‌اند. رئیس‌جمهور فرانسه اگرچه می‌خواهد در اسرع‌وقت در این مورد توافقی حاصل شود، اما روند انتخاب رئیس جدید کمیسیون اروپا نباید به صورت خودکار صورت بگیرد. با این حال، آلمان همچنان تمایل دارد که نامزد ریاست کمیسیون اروپا از حزبی انتخاب شود که در انتخابات پیروز شده است.
گفتنی است تعداد شهروندان اروپایی که در انتخابات پارلمانی اخیر اروپا شرکت کرده‌اند، در مقایسه با چندین دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. اعتراض به عملکرد سیاستمداران در برابر تغییرات اقلیمی و لزوم دفاع از اتحادیه اروپا در مقابل آن‌هایی که نظر مثبتی به آن ندارند، از جمله دلایل افزایش مشارکت در این انتخابات بوده است.
