در یک ماه گذشته، خبرها و گزارش های پیرامون میانجیگری کشورهای مختلف میان ایران و آمریکا منتشر شد. شدت نگرانی از درگیری نظامی ایران و امریکا آنگونه که وزیر خارجه عمان ابراز داشت، به حدی است که تا اینجا میتوان دستکم «فعال شدن» شش کانال را ردگیری کرد. این شش کانال عبارت است از کشورهای عمان، ژاپن، آلمان، سوئیس، پاکستان و عراق.
به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، کانال ارتباطی ژاپن جدی ترین کانالی است که توجهات بین المللی را به خود جلب کرده است و بسیاری از ناظران بر این باورند که سفر نخست وزیر ژاپن به ایران پس از چهل سال، می تواند آغاز تحولی عمده در کاهش تنش ها میان ایران و آمریکا باشد.
در این زمینه، رسانههای ژاپنی روز پنجشنبه به نقل از مقامات این کشور اعلام کردند که قرار است شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن هفته آینده به تهران سفر کند. هدف از این سفر که طی روزهای ۱۲ تا ۱۴ ژوئن انجام خواهد شد، میانجیگری میان ایران و آمریکا برای حل و فصل تنشهای روی داده در منطقۀ خلیج فارس است. در صورت تحقق این برنامه، این اولین سفر یک نخستوزیر ژاپن به ایران پس از چهار دهه است.
به گفته یکی از مقامات دولت ژاپن، توکیو همچنان مشغول برنامهریزی جزئیات این سفر است؛ از جمله اینکه آقای نخستوزیر در تهران با چه افرادی ملاقات کند. با وجود این، رسانههای محلی ژاپن میگویند تا کنون دیدار با رهبر انقلاب و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برنامهریزی شده است.
حال این پرسش مطرح می شود که آیا سفر نخست وزیر ژاپن می تواند زمینه های مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا را فراهم سازد؟ موضوع مذاکرات احتمالی چه خواهد بود؟
گمانه زنی های زیادی در این رابطه مطرح شده است. برخی ناظران بر این باورند که میانجیگری ژاپن می تواند منجر به مذاکرات جدیدی میان ایران و آمریکا بر سر مسأله هسته ای و برجام شود؛ مسأله ای که به نظر می رسد با واقعیت های موجود سازگار نیست.
نخست اینکه، اگر قرار باشد مذاکره ای میان ایران و آمریکا آغاز شود، این مذاکرات در شمول مذاکرات غیرهسته ای خواهد بود و لذا بعید به نظر می رسد مذاکره ای هسته ای آغاز شود!
دوم آنکه اگر قرار باشد مذاکره ای آغاز شود و این مذاکرات غیرهسته ای باشد، مذاکرات بر سر چه خواهد بود؟ این پرسشی است که پاسخ دقیقی برای آن وجود ندارد؛ اما گمانه زنی های زیادی پیرامون آن انجام شده است. برخی گمانه زنی ها حاکی از آن است که احتمالا مذاکراتی در سطح پایین میان تهران و واشنگتن بر سر پرونده هایی همچون سوریه و افغانستان آغاز شود.
نکته مهم این که این مذاکرات احتمالی در سطوح بالا انجام نخواهد شد، بلکه مذاکراتی در سطوح کارشناسی و در سطح پایین صورت خواهد گرفت، به گونه ای که برخی ناظران معتقدند که مذاکرات سطوح پایین، سرانجام می تواند مقدمه مذاکراتی در سطوح بالا باشد؛ به شرطی که طرفین و به ویژه آمریکایی ها اراده جدی برای حل اختلافات در پرونده های مورد بحث را داشته باشند.