فیس‌بوک و هم‌پیمانانش برای رقابت با دلار به دنبال تقلید از واحدهای پولی‌ای هستند که در گذشته معرفی شده و موفق شده‌اند.
همان‌طور که انتظار می‌رفت شبکه اجتماعی فیس‌بوک روز هجدهم ژوئن با انتشار گزارشی به شایعات پایان داد و از واحد پولی دیجیتالش لیبرا پرده برداشت. لیبرا نیمه اول سال ۲۰۲۰ آغاز به کار خواهد کرد.
کاربران فیس‌بوک مسنجر و واتس‌اپ در سراسر جهان می‌توانند از لیبرا استفاده کنند. البته فیس‌بوک برنامه‌ای مختص لیبرا هم منتشر خواهد کرد که با دانلود آن، بدون واتس‌اپ و مسنجر هم می‌شود از لیبرا استفاده کرد. فیس‌بوک مدعی شده یکی از اهدافش دادن خدمات مالی به آن ۱.۷ میلیارد نفری در دنیاست که هنوز حساب بانکی ندارند. لیبرا به شما اجازه خواهد داد که به تقریبا هر کس در دنیا که اسمارت‌فون دارد پول بفرستید، به همان آسانی که به او پیام می‌فرستید. فیس‌بوک اعلام کرده که هزینه این ارسال پول «نزدیک به هیچ» است.
فیس‌بوک البته تنها صاحب این واحد پولی نیست. تیم لیبرا توسط بنیادی غیرانتفاعی با نام کالیبرا رهبری می‌شود که مقرش در سوئیس است. فیس‌بوک توانسته حمایت ۲۷ شرکت مهم را از لیبرا جلب کند که در میان آنها می‌توان به اوبر، ویزا، اسپاتیفای، وودافون، پیپال و مسترکارت اشاره کرد. هرکدام از این شرکا توافق کرده‌اند که دست کم ۱۰ میلیون دلار در پروژه سرمایه‌گذاری کنند.
آیا لیبرا ارز رمزنگاری شده (cryptocurrency) است؟ فیس‌بوک لیبرا را «واحد پولی جدید جهانی» توصیف کرده که توسط «تکنولوژی بلاکچین پشتیبانی می‌شود.» اما لیبرا بر خلاف بیت‌کوین - مشهورترین ارز بر پایه بلاکچین - واقعا تمرکززدایی نشده و فقط اعضای خاصی توانایی انجام تراکنش‌ها را دارند. به همین خاطر حامیان ایده بیت‌کوین این واحد پولی را ارز رمزنگاری شده واقعی نمی‌دانند. دیوید مارکوس از خالقان لیبرا در توئیتی توضیح داده که لیبرا سه جزء خواهد داشت: یک شبکه بلاکچین، یک واحد پولی که پشتیبانی ذخایر مالی فیزیکی را خواهد داشت و یک زبان برنامه‌نویسی مختص این واحد پولی که Move نام دارد. به نظر میرسد لیبرا بیش از آنکه به بیت‌کوین شباهت داشته باشد نسخه پیشرفته‌تری از پیپال است.
تردیدات: هنوز روشن نیست که فیس‌بوک چطور می‌خواهد از این واحد پولی پول دربیاورد اما با توجه به سابقه فیس‌بوک می‌توان حدس زد که ماجرا به فروش آگهی بر اساس اطلاعات کاربران لیبرا مربوط خواهد شد. (البته فیس‌بوک قول داده این کار را نکند!) اما مهم‌تر از وعده‌های فیس‌بوک و شرکت‌های پشت لیبرا، راز موفقیت آن در عامل دیگری نهفته است: آیا مردم حاضر می‌شوند به فیس‌بوک اطمینان کنند و پول و سرمایه‌شان را در اختیار شرکتی بگذارند که سابقه خوبی ندارد و بارها اطلاعات خصوصی‌شان را به دیگران فروخته است؟
۲.تحلیل بلومبرگ
فیس‌بوک به دنبال رقابت با دلار است
لیبرای فیس‌بوک قرار است یک واحد پولی بدون مرز باشد که توسط همه مردم دنیا استفاده می‌شود. در حال حاضر دلار تنها واحد پولی دنیاست که تقریبا چنین خصوصیاتی دارد. در این صورت لیبرا نه با بیت‌کوین، که با دلار رقابت خواهد کرد.
اگر لیبرا بخواهد با سهولت استفاده از دلار و میزان پذیرش جهانی‌اش رقابت کند یک راه بیشتر ندارد: مردم در سراسر جهان باید به طور گسترده‌ای استفاده از آن را بپذیرند.
اما آیا چنین چیزی ممکن است؟ ارزهای رمزنگاری شده حدود یک دهه است که تلاش کرده‌اند واحدهای پولی فرامرزی دیجیتالی طراحی کنند تا سیستم سنتی بانکداری را به زانو درآورند. اما تاکنون نتوانسته‌اند رقیب خوبی برای پول سنتی باشند.
لیبرا زمانی که رسما منتشر شود وارد مهمانی‌ای خواهد شد که سال‌هاست جریان دارد و البته خیلی از مهمانانش مراسم را ترک کرده‌اند. تلاش‌هایی مثل بیت‌کوین نتوانسته جایگزین پول شود چرا که مردم به بیت‌کوین بیشتر مانند یک سرمایه پرریسک نگاه می‌کنند تا واحد پول.
موفقیت واحد پولی دیجیتال البته فقط به جلب اعتماد مردم نیاز ندارد، این واحد پولی نیازمند تایید باید بتواند تاییدیه چند نهاد دولتی آمریکایی را بگیرد. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تاکنون چندین بار کسب‌وکارهایی را که دست به اقدامات مشابه زده‌اند تعطیل کرده است. فیس‌بوک اعلام کرده با مقامات دولتی و بانک‌های مرکزی در تماس است تا رضایت آنها را جلب کند اما هنوز نتوانسته نامه عدم شکایت از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا دریافت کند. راه‌اندازی بنیاد لیبرا با حضور غول‌هایی مثل ویزا، پی پال، اوبر و مسترکارت با هدف جلب رضایت همین نهاد انجام شده است.
فیس‌بوک و هم‌پیمانانش برای رقابت با دلار به دنبال تقلید از واحدهای پولی‌ای هستند که در گذشته معرفی شده و موفق شده‌اند. در بیانیه معرفی لیبرا آمده است: «دولت‌ها موقع معرفی پول‌های جدید، برای جلب اطمینان مردم تضمین می‌دادند که این واحد پولی را می‌توان با سرمایه‌های واقعی مثل طلا معاوضه کرد. ما به جای پشتوانه طلا، از لیبرا با اوراق قرضه دولتی و سپرده‌های بانکی باکیفیت در بانک‌های مرکزی پرثبات و خوش‌نام پشتیبانی خواهیم کرد.»
البته فیس‌بوک برای جلب اطمینان مردم راهی دشوار پیش رو دارد. جوزف استیگلیتز اقتصاددان آمریکایی پس از اعلام خبر تولد لیبرا در مقاله‌ای نوشت: «فقط یک احمق می‌تواند امور مالی‌اش را دست فیس‌بوک بدهد. آن هم در زمانی که اوضاع واحدهای پولی سنتی بد نیست. این روزها دلار، یورو، ین و یوان همه به طرز غریبی ثبات دارند و شاهد تورم نیستیم. شاید واقعا فیس‌بوک با در اختیار داشتن اطلاعات شخصی ۲.۴ میلیارد نفر کاربر فعال ماهانه‌اش بهتر از همه می‌داند که چه تعداد ابله در دنیا وجود دارد که به دنبال استفاده از پول فیس‌بوک است.»
آیا فیس‌بوک می‌تواند رقیب دلار شود؟ تا نیمه اول ۲۰۲۰ باید صبر کنیم.
۳. حرکت بانک‌های مرکزی به سمت ارزهای دیجیتال؟
همین چند ماه پیش آگوستین کارستنس، مدیر کل بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (BIS) که بانک مرکزی بانک‌های مرکزی دنیا به حساب می‌آید گفت که نهاد متبوعش هیچ پتانسیلی در ارزهای دیجیتال منتشرشده توسط بانک‌های مرکزی نمی‌بیند. خب حالا او تغییر نظر داده و به نظر میرسد اعلام خبر ورود فیس‌بوک و دیگر غول‌های فناوری به حوزه خدمات مالی در این تغییر نگاه بی‌تاثیر نبوده است.
اصل خبر: کارستنس به فایننشال تایمز گفته که بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی از حرکت «چندین» بانک مرکزی که در حال توسعه یا تحقیق در مورد ارزهای دیجیتال هستند حمایت می‌کند. او تاکید کرده: «ممکن است زودتر از چیزی که ما فکرش را می‌کنیم بازار برای این مسئله پیدا شود و ما بانک‌های مرکزی باید بتوانیم ارزهای دیجیتال منتشر کنیم.»
پیش‌زمینه: تعداد زیادی از روسای بانک‌های مرکزی تا حالا ایده ارزهای رمزنگاری‌شده مثل بیت‌کوین را رد کرده‌اند چرا که آنها را بی‌ثبات و سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز قلمداد می‌کنند. اما پس از معرفی لیبرا، واحد پولی دیجیتال فیس‌بوک اوضاع کمی تغییر کرده. لیبرا پیشتوانه مالی واقعی دارد و طوری طراحی شده که ثبات ارزش داشته باشد.
این به همراه حضور گسترده فیس‌بوک در سراسر جهان می‌تواند به ارز دیجیتال این شرکت کمک کند که محبوبیت جدی کسب کند. البته فیس‌بوک تنها غول تکنولوژیک دنیا نیست که وارد عرصه خدمات مالی شده. بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی در گزارش جدید خود گفته که علی‌بابا، آمازون، گوگل و تن‌سنت هم به دنبال ورود به بازارهای مالی هستند. این گزارش هشدار داده که «غول‌های تکنولوژی این پتانسیل را دارند که به لطف قدرت شبکه‌ای خود به نیروی مسلط در این حوزه تبدیل شوند.»
قلمرو ناشناخته: کارستنس هشدار داده که ورود بانک‌های مرکزی به عرصه ارزهای دیجیتال می‌تواند «تاثیری عمیق» بر سیستم مالی داشته باشد. مثلا چنین حرکتی می‌تواند این بانک‌ها را مجبور کند که به مشتریان غیربانکی سرویس دهند. بانک‌های مرکزی عموما فقط به بانک‌های تجاری خدمات می‌دهند.
تاثیرات احتمالی چنین تغییراتی بر روی ثبات سیستم مالی بین‌الملی کاملا مشخص نیست و کارستنس نسبت به ارزش ورود بانک‌های مرکزی به این قلمرو ناشناخته ابراز تردید هم کرده است. با این‌همه اگر فیس‌بوک و دیگر غول‌های تکنولوژی راه خود را به بازارهای مالی پیدا کنند، بانک‌های مرکزی هم ناچار به چنین کاری هستند.
بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی در گزارشش نتیجه گرفته که «کشورها به سیاست‌های عمومی جدید و جامعی نیاز دارند تا به ورود غول‌های تکنولوژیک به عرصه بانکداری واکنش مناسب نشان دهند تا بتوانند هم از این روند سود ببرند هم ریسک آن را محدود کنند.»
منبع: اتاق تهران
