دیپلماتهای آمریکایی فکر میکردند که آنها برای حل یک مشکل به ظاهر غیر قابل حل یک راهکار مذاکرهشده یافتهاند. ایالات متحده به نیروهای تحت رهبری کردها در شمال سوریه نیاز داشت تا در برابر بقایای داعش مقابله کنند. اما ترکیه، متحد ناتو، همان کردها را تروریست میدید که با جداییطلبان داخل ترکیه متحد بودند.
به گزارش ایسنا، روزنامه نیویورکتایمز به دنبال طرح ترکیه برای اجرای عملیاتی در سوریه و خروج نیروهای آمریکایی به دستور ترامپ نوشت: «برای جلوگیری از حمله ترکیه، سه طرف -ایالات متحده، ترکیه و کردها– با تشکیل مناطق امن پنج مایلی در امتداد مرز با ترکیه، در سوریه توافق کردند. آمریکاییها در کنار نیروهای ترکیه گشت میزدند و کردها استحکامات در آن مناطقی را که برای دفاع در برابر حمله احتمالی ترکیه طراحی شده بود، از بین میبردند. ترکیه همچنین به عملیات هوایی به رهبری آمریکا علیه شبهنظامیان داعش پیوست. این توافق باعث ایجاد فشار بر ۱۰۰۰ نظامی آمریکایی مستقر در منطقه میشد، اما این امر از کردها در شمال سوریه محافظت میکرد و فشار بر داعش حفظ میشد.
ترامپ اجازه داد همه اینها نابود شود چون تسلیم فشارهای رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه شد. کاخ سفید اعلام کرد ترامپ در راه حمله به ترکیه برای اخراج نیروهای کرد از منطقه مرزی ایستادگی نخواهد کرد. لحن اطلاعیه به گونهای بود که حتی به نظر میرسید که او این حرکت را تایید هم کرده است. حتی اگر ترکها حمله نکنند -و در حالی که توئیتهای روز دوشنبه رئیسجمهوری آمریکا نشان داد که ممکن است او دوباره در مورد چراغ سبزی که به ترکها نشان داده است بیندیشد، گزارشهایی وجود دارد مبنی بر این که حملات آغاز شده است– این تصمیم ممکن است هرگونه اعتماد باقیمانده کردها، شریک مهم آمریکا در سوریه، را نابود کند. این همچنین میتواند جنگ علیه داعش را تهدید کند.
بار دیگر به نظر میرسد که ترامپ بیفکر عمل کرده باشد، در این مورد پس از تماس تلفنی با اردوغان. او مقامات پنتاگون و وزارت امور خارجه را غافلگیر کرده و کنگره و متحدین را در بیاطلاعی نگه داشته است. مقامات امنیت ملی آمریکا با جدیت برای حفظ گروه کوچکی از نیروها در شمال شرقی سوریه برای ادامه تعقیب داعش و به عنوان وزنه تعادل مقابل ترکیه و متحدان روس و ایرانی آن تلاش میکنند. عزم ترامپ برای خارجسازی آن سربازان باقیمانده منجر به استعفای جیمز ماتیس، وزیر دفاع پیشین و برت مکگورک، فرستاده ویژه در ائتلاف ضد داعش در دسامبر گذشته شد.
اطلاعیه ترامپ و توییتهای او، متحدان محافظهکار شامل میچ مککانل، رهبر اکثریت سنا و سناتور لیندسی گراهام را مشوش کرده است. تا اواسط روز دوشنبه پنتاگون تلاش داشت تا واکنشها را محدود کرده و بگوید که رئیسجمهوری آمریکا برای ترکیه روشن ساخته است که "ما عملیات ترکیه در شمال سوریه را تایید نمیکنیم." در ادامه این بیانیه ذکر شد که "چنین عملیاتی مورد حمایت یا مشارکت" نیروهای ارتش آمریکا نخواهد بود.
شخص رئیسجمهوری آمریکا بعد از تفکر دوباره اظهاراتی را بیان کرد که جنجالبرانگیزتر بود. او گفت: همانطور که قویا قبلا گفته بودم، این بار هم تکرار میکنم، اگر ترکیه کاری انجام دهد که از نظر خرد عظیم و بیهمتای من، خارج از حد باشد ، من اقتصاد ترکیه را کاملا ویران و محو میکنم. (همانطور که قبلا کردم!)
اینکه خرد بیهمتای او چه میگوید یا منظور رئیسجمهوری آمریکا از خارج از حد یا ویرانی اقتصادی و توییتهایش چه بوده است، مشخص نیست. اولین بار هم نیست که دولت ترامپ پیامهای متناقضی درباره اهداف آمریکا در سوریه ارسال میکند. ترامپ در دسامبر گذشته نظر مشاوران ارشدش را نادیده گرفت و دستور خروج تمامی ۲۰۰۰ نیروی زمینی آمریکا از سوریه ظرف ۳۰ روز را صادر کرد. این تصمیم در نهایت ملغی شد اما این آخرین قطره در ظرف تحمل ژنرال ماتیس بود.
اردوغان مدتهاست که به اعزام سربازانی به سوریه تهدید میکند. از زمان شکست در انتخابات مهم استانبول در ماه مارس، او تحت فشارهای فزایندهای برای یافتن راههایی برای افزایش حمایت سیاسی در داخل قرار گرفته است. او همچنین تمایل دارد حداقل یک میلیون آواره سوری را که اکنون در ترکیه به سر میبرند، در منطقه امن در آن طرف مرز سوریه اسکان دهد. این آوارگان برای او به مسئولیتی سیاسی تبدیل شدهاند.
اما اگر کردهای سوریه باید از خودشان علیه ترکها دفاع کنند، احتمالا موضع نیروهایشان از مبارزه با داعش تغییر مییابد و این شامل نگهبانی از حدود ۱۰ هزار زندانی داعشی که هماکنون در مراکز بازداشت کردها به سر میبرند، میشود. امکان بازگشت پناهندگان به خانههایشان یک هدف ارزشمند است، اما اسکان اجباری به ندرت موفقیتآمیز بوده است. علاوه بر این، بسیاری از آوارگان در ترکیه از شمال سوریه نیامدهاند و بعید است که به راحتی با جمعیت محلی آنجا ترکیب شوند.
مشخص نیست که آیا ترکیه با یک حمله تمامعیار پیش خواهد رفت یا خیر. به دستور ترامپ، چند صد سرباز آمریکایی از دو پاسگاه نظامی خارج شدهاند. مقامات میگویند، در همان زمان، کردها امحای استحکامات خود را متوقف کرده و گشتهای مشترک آمریکا و ترکیه به پایان رسید. کنگره هم به اعمال تحریمهایی علیه ترکیه تهدید میکند.
به نظر پارادوکسیکال (متناقضنما) میآید، اما در باب تسلیم شدن مقابل فردی که او به شدت تحسین میکند، ممکن است ترامپ آمریکا را در یک دوره برخورد با ترکیه قرار داده باشد. او همچنین خود را با پنتاگون و متحدان جمهوریخواهش درگیر میکند. او ممکن است دوباره از تصمیم خود برگردد، به طور کامل یا نسبی. اما کدام متحد میتواند اکنون به ایالات متحده نگاه کند و شریک بیباک و تنومندی را ببیند؟ و چه دشمنی میتواند به آن نگاه کند و از یک دشمن مصمم بترسد؟»