مجازات اصلی به چهار دسته تقسیم می‌شود: مجازات حدی، مجازات تعزیری، قصاص و دیه است. مجازات دیه، جریمه نقدی‌ای است که در مورد جرایم عمدی و جرایم غیر عمدی در نظر گرفته می‌شود. پرداخت دیه در مهلت قانونی باید باشد. این کار بر عهده مسئول پرداخت دیه است. در صورتی که مسئول پرداخت دیه از انجام این کار امتناع کند، می‌توان از او با استناد به ماده ۲ قانون محکومیت‌های مالی بابت خودداری از پرداخت دیه شکایت کرد تا دادگاه او را ملزم به پرداخت میزان دیه کند.
به گزارش «تابناک» مقدار دیه در قانون مشخص شده است. برای مثال دیه از بین بردن همه دندان‌ها، دیه انسان کامل است. مقدار دیه کامل ابتدای هر سال توسط رئیس قوه قضاییه اعلام می‌شود. البته در مواردی دیه یک عضو مشخص نشده است که در این صورت قانون گذار به قاضی اجازه داده است تا با توجه به نظر کارشناس در پزشکی قانونی، میزان آن را مشخص کند که به این مقدار ارش گفته می‌شود. برای مثال دیه شکستن دست در قانون مشخص است، اما دیه پاره شدن یک رگ عصبی دست نیاز به نظر کارشناس دارد.
معنی تغلیظ دیه
همه کسانی که با موضوع دیه سر و کار داشته اند احتمالا به معنی تغلیظ دیه توجه کرده اند. در اینجا می‌خواهیم بررسی کنیم تغلیظ دیه یعنی چه؟ تغلیظ یعنی «شدت دادن» و دیه یعنی «خون بها»؛ بنابراین تغلیظ دیه یعنی تشدید کردن خون بها؛ تغلیظ دیه تنها برای جرم قتل صورت می‌گیرد و برای جراحات هرگز تغلیظ دیه در نظر گرفته می‌شود. تغلیظ دیه تنها در موارد خاصی ممکن است و منحصرا در این موارد می‌توان مقدار دیه این جنایت را افزایش دارد.
موارد تغلیظ دیه
موارد تغلیظ دیه در قانون مشخص شده است. اعمال تغلیظ دیه در دو مورد صورت می‌گیرد؛
الف.) قتل در ماه حرام ب.) قتل در مکان حرام
الف.) قتل در ماه حرام
۱- اولا برای اعمال تغلیظ دیه در ماه حرام باید ارتکاب جنایت در یکی از ماه‌های حرام یعنی " محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه " صورت بگیرد.
۲- دومین شرط از شرایط تغلیظ دیه در ماه حرام این است که فوت قربانی جنایت نیز در یکی از ماه‌های حرام صورت گرفته شود؛ بنابراین با توجه به این دو نکته هم عمل قتل و هم مرگ باید در ماه حرام باشد تا بتوان تغلیظ دیه را اعمال کرد.
ب.) قتل در مکان حرام
در صورتی که عمل قتلی در محدوده حرم مکه واقع شود، مجازات دیه نفس تغلیظ خواهد شد و افزایش پیدا خواهد کرد. سایر مکان‌های مقدس و متبرک شامل حکم تغلیظ دیه نخواهد شد.
مقدار تغلیظ دیه
حال باید بدانیم مقدار تغلیظ دیه چه میزان است؟ در هر دوی موارد تغلیظ دیه یعنی هم تغلیظ دیه در ماه حرام و هم تغلیظ دیه در مکان حرام، مقدار دیه به میزان یک سوم افزایش خواهد یافت.
شرایط کلی تغلیظ دیه
برای اعمال تغلیظ دیه، یکسری شرایط کلی وجود دارد. شرایط کلی تغلیظ دیه از قرار زیر است؛
۱- در حکم تغلیظ دیه فرقی بین فرد بالغ و فرد نابالغ وجود ندارد؛ یعنی فرقی ندارد که مقتول کودک باشد یا بزرگ سال، در هر صورت قتل انسان موجب تغلیظ دیه او خواهد شد.
۲- در حکم تغلیظ دیه تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. یعنی فرقی نمی‌کند که مقتول زن باشد یا مرد. مقدار دیه قتل هر مقدار که باشد، یک سوم به آن افزوده خواهد شد.
۳- یکی دیگر از شرایط کلی تغلیظ دیه، این است که برای اعمال این حکم فرقی بین مقتول مسلمان و نامسلمان وجود ندارد.
۴- اگر جنین بعد از پیدایش روح به سبب حادثه‌ای به قتل برسد، مشمول تغلیظ دیه است.
۵- در مواردی که دیه از طرف عاقله یا بیت المال پرداخت شود نیز حکم تغلیظ دیه جاری است. یعنی اگر بیت المال باید یا عاقله (یعنی خویشاوندان نزدیک) محکوم به پرداخت دیه شدند، باز هم حکم تغلیظ دیه اعمال خواهد شد.
ممنون