پس از اعتراض گسترده اهالی فرهنگ و هنر نسبت به حذف معافیت مالیاتی این حوزه ورشکسته از منظر اقتصادی که با نامه نگاری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به مقامات ارشد کشور برای تداوم این معافیت همراه شد، با دستور محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، این معافیت تداوم خواهد یافت و بدین ترتیب روزنه‌های فعالیت فرهنگی در شرایط اقتصادی کنونی همچنان گشوده خواهد ماند؛ اقدام درستی که تلاش می‌شود با نام عوامانه «معافیت سلبریتی‌ها، بازیگران و خوانندگان» مخدوش و امنیت اقتصادی فرهنگ هدف قرار داده شود.
به گزارش «تابناک»؛ لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی در شرایطی سراغ اهالی فرهنگ از جمله اهالی رسانه آمده و قصد دارد معافیت مالیات این حوزه را بردارد که وضعیت اقتصادی فرهنگ در این سال‌ها، نه تنها تغییری نکرده که بدتر از قبل شده و فعالیت در این عرصه همچنان سودده و دارای بازدهی بالای اقتصادی نیست و از این منظر، تلاش برای کسب درآمد دولت از این حوزه، عملاً به منزله بریدن سر اهالی فعالان فرهنگی از جمله اهالی مطبوعات است.
معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر به سختی و برای ایجاد «امکان» فعالیتهای فرهنگی و هنری فراهم شد. نهادهای متولی در ابتدا به سختی با اعمال این ممیزی موافقت می‌کردند؛ اما در نهایت این اتفاق رخ داد و این معافیت ذیل ماده 139 قانون مالیاتی لحاظ شد. اکنون با توجه به رویکرد دولت به بودجه‌بندی با حذف نفت، تمرکز بر دریافت مالیات افزایش یافته و قرار است هم بر شمول اخذ مالیات به شکل محسوسی افزوده و هم بسیاری از معافیت‌های مالی لغو شود. از جمله معافیت‌های مالیاتی که قرار است، لغو شود، معافیت‌های مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر از جمله مطبوعات است.
در «لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی» ظاهراً نامی از فرهنگ و هنر نیامده، اما در صفحه ۲۶ این لایحه و در بند ۷۹ آمده است: «بند‌های (الف)، (ب)، (ز) و (ل) ماده ۱۳۹ حذف می‌شوند.» و این به منزله حذف بخش اعظمی از معافیت‌های مالیاتی فرهنگی و هنری از حمله مطبوعات، سینما، فعالیتهای مذهبی و حتی کمک به نهادهای امدادی و آموزشی نظیر هلال احمر است.
در این ماده از قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره‌های آن چنین آمده است: «الف) موقوفات، نذورات، پذیره، کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی آستان قدس رضوی، آستان حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع)، آستانه‌حضرت معصومه(س)، آستان حضرت احمد ابن موسی (ع)«شاه چراغ»، آستان مقدس حضرت امام خمینی (ره)، مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و سایر بقاع متبرکه از پرداخت مالیات معاف است. تشخیص سایر بقاع متبرکه به عهده سازمان اوقاف و امور خیریه می‌باشد.
ب) کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران از پرداخت مالیات معاف است.
ج- کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی صندوق‌های پس انداز بازنشستگی و سازمان بیمه خدمات درمانی و سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر و همچنین حق بیمه و حق بازنشستگی سهم کارکنان و کارفرما و جریمه‌های دریافتی مربوط توسط آنها از پرداخت مالیات معاف است.
د- کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی مدارس علوم اسلامی از پرداخت مالیات معاف است.(1) تشخیص مدارس علوم اسلامی با شورای مدیریت حوزه علمیه قم می‌باشد.
ه- کمک ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی نهادهای انقلاب اسلامی از پرداخت مالیات معاف است.(2)تشخیص نهادهای انقلاب اسلامی با هیأت وزیران می‌باشد.
و- آن قسمت از درآمد صندوق عمران موقوفات کشور که به مصرف عمران موقوفات برسد از پرداخت مالیات معاف است.(3)
ز- درآمد اشخاص از محل وجوه بریه ولی فقیه، خمس و زکات از پرداخت مالیات معاف است.
ح- آن قسمت از درآمد موقوفات عام که طبق موازین شرعی به مصرف اموری از قبیل: تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی، دینی، فنی، اختراعات، اکتشافات، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان، بنا و تعمیر و نگهداری مساجد و مصلا‌ها و حوزه‌های علمیه و مدارس علوم اسلامی و مدارس و دانشگاه‌های دولتی، مراسم تعزیه و اطعام، تعمیر آثار باستانی، امور عمرانی و آبادانی، هزینه یا وام تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان، کمک به مستضعفان و آسیب دیدگان حوادث ناشی از سیل، زلزله، آتش سوزی، جنگ و حوادث غیرمترقبه دیگر برسد، مشروط بر این که درآمد و هزینه‌های مزبور به تأیید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد و همچنین ساخت، تعمیر و نگهداری مراکز نگهداری کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست در گروه‌های سنی و جنسی مختلف، مراکز نگهداری و مراقبت سالمندان، کارگاه‌های حرفه‌آموزی و اشتغال مصدومان ضایعه نخاعی، معلولان جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، مراکز آموزش، توانبخشی و حرفه‌آموزی معلولان ذهنی و کودکان نابینا، کم بینا، کم شنوا و ناشنوا و سایر مراکز و اماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمان‌های حمایتی بهزیستی کشور قرار گیرند (۴) از پرداخت مالیات معاف است. (۵)
تبصره– مفاصا حساب هایی که توسط شعب تحقیق موضوع ماده (۱۴) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب ۲/۱۰/۱۳۶۳ صادر شده یا می شود، اگر در مهلت مقرر مربوط به تسلیم اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه شود، برای برخورداری از هرگونه معافیت مالیاتی مقرر در این قانون یا سایر قوانین، به منزله اظهارنامه مالیاتی مودی تلقی می شود.
همچنین در مورد سال‌های قبل از ابلاغ این قانون، در صورتی که مفاصا حساب مربوط تا پایان سال ۱۳۹۴ به سازمان امور مالیاتی ارائه شود، به منزله اظهارنامه مالیاتی خواهد بود. (۶)
ط- کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی موسسات خیریه و عام المنفعه که به ثبت رسیده‌اند، مشروط بر آن که به موجب اساسنامه آنها صرف امور مذکور در بند (ح) این ماده شود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت کند، از پرداخت مالیات معاف است.
تبصره– کمک‌های نقدی و غیرنقدی که در هر سال مالی به مصرف نرسیده باشد، بدون تعلق مالیات به سال مالی بعد منتقل می‌گردد. (۷)
ی- کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی و همچنین حق عضویت اعضای مجامع حرفه‌ای، احزاب و انجمن‌ها و تشکل‌های غیر دولتی که دارای مجوز از مراجع ذیربط باشند و وجوهی که به موجب قانون و مقررات مربوط از درآمد یا حق‌الزحمه اعضای آنها کسر و به حساب مجامع مزبور واریز می‌شود، از پرداخت مالیات معاف است.
ک- موقوفات و کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی انجمن‌ها و هیأت‌های مذهبی مربوط به اقلیت های دینی مذکور در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مشروط بر این که رسمیت آنها به تصویب وزارت کشور برسد، از پرداخت مالیات معاف است.
ل- فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه های ذیربط)، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف است.(8)
تبصره ۱- وجوهی که از فعالیتهای غیر انتفاعی و به منظور پیشبرد اهداف و وظایف اشخاص موضوع این ماده از راه برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها، نشر کتاب و نشریه‌های دوره‌ای و ... در چهارچوب اساسنامه آنها تحصیل می‌شود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت می‌کند، از پرداخت مالیات معاف است.
تبصره ۲- حکم تبصره (۲) ماده (۲) این قانون در مورد درآمد مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده جاری می‌باشد.
تبصره ۳- آیین نامه اجرایی موضوع این ماده به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
تبصره ۴- مفاد این ماده در مواردی که از طرف حضرت امام خمینی (ره) یا مقام معظم رهبری دارای مجوز می‌باشند، براساس نظر مقام معظم رهبری انجام می‌گیرد.
تبصره ۵ ـ درآمد‌ها و عایدی حاصل از موقوفات و کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی اشخاص موضوع بند‌های (ط) و (ک) از پرداخت مالیات معاف می‌باشد. این حکم شامل درآمد شرکت‌های زیرمجموعه اشخاص مذکور نخواهد بود. (۹)»
حذف معافیت مالیاتی در این حوزه زمانی دارای منطق است که شرایط اهالی فرهنگ تغییر کرده و بنیه مالی حوزه فرهنگ مستحکم شده، اما وقتی هنوز فرهنگ در وضعیت ورشکستگی قرار دارد، تحمیل مالیات سنگین به اهالی فرهنگ و هنر از جمله رسانه‌ها که هم‌اکنون نیز وضعیتی رو به قبله دارند، چه توجیهی دارد؟ آیا قرار است منابع تازه مالیاتی ولو به قیمت تعطیلی بخش‌هایی از کشور تعریف شود و بدون هیچ بررسی با چشمان بسته تصمیم‌گیری شده است؟
این رویکرد غیرمنطقی منجر به انتقادات گسترده اهالی فرهنگ و هنر شد و تقریباً چهره شاخص و پرسابقه هیچ طیف فرهنگ و هنری نبودند که با این حذف معافیت مالیاتی همراه شوند، چرا که همگی واقف بودند چنین اقدامی به معنای صدور مالیات قابل توجه نیست، بلکه به معنای نابودی تولید محصولات فرهنگی و کاهش شدن ابعاد فرهنگ و هنر ایران به شکل قابل توجهی است. بر همین اساس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی نامه‌هایی جداگانه به معاون اول رئیس جمهور، رئیس دفتر رئیس جمهور و وزیر امور اقتصادی و دارایی خواستار استمرار معافیت مالیاتی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه شد.
در بخشی از نامه سید عباس صالحی آمده است: «متاسفانه انتشار اخباری در خصوص حذف معافیت مالیاتی مربوطه موجب نگرانی شد. بر اساس بند (ل) ماده (۱۳۹) قانون مالیات‌های مستقیم کلیه فعالیتهای انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معاف از مالیات (مشمول مالیات با نرخ صفر درصد) هستند. به نیکی واقفید فعالیتهای فرهنگی و هنری اصولا درآمدزایی چندانی نداشته و انتفاعی محسوب نمی‌شود و برهمین اساس در ادوار مختلف به مجوز‌های صادر شده به چشم اقتصادی نگاه نشده و همواره سعی در حمایت از آنها بوده است.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان یادآور شد: «با توجه به اینکه خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به طور مداوم گوشزد می‌شود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیتهای فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری بوده و باتوجه به تاثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی ناشی از این اقدام بر نخبگان کشور، دستور فرمایید معافیت‌های مالیاتی موضوع بند (ل) یاد شده همچون گذشته برقرار بوده و از هرگونه اقدام در جهت حذف آن جلوگیری به عمل آید.»
پس از این اتفاق، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در اقدامی منطقی و در راستای مصالح ملی، درخواست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را جامه عمل پوشاند و بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، یکی از بند‌های پیش نویس لایحه بودجه مبنی بر این بود که «تمامی فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشمول ۵۰ درصد معافیت مالیاتی می‌باشند»، که با دستور نوبخت این بند حذف شد؛ لذا فعالیتهای مزبور کماکان از معافیت صد در صدی برخوردار خواهند بود. این تصمیم، به منظور حمایت از هنرمندان، کمک به بهبود صنایع فرهنگی و تقویت مشاغل فرهنگی و هنری اتخاذ شده است که تاثیر مضاعف و مهمی بر سرانه مصرف کالا‌ها و محصولات فرهنگی نیز خواهد داشت.
پس از این دستور، عده‌ای با ارائه آدرس غلط تلاش کردند چنین معافیتی را به عنوان «معافیت سلبریتی‌ها، بازیگران و خوانندگان» جا بزنند و این در حالی است که اعمال یا عدم اعمال این معافیت تاثیری بر روی این گروه کوچک نمی‌گذارد و آنها در صورت اعمال مالیات، میزان مالیات را نیز در رقم کل قرارداد‌های تازه‌شان لحاظ می‌کنند و تهیه کنندگان سینما که به آنها نیاز دارند نیز این رقم را پرداخت می‌کنند. در عوض اهالی فرهنگ از جمله نویسندگان، روزنامه نگاران و... که بسیاری از آنها زیر خط فقر هستند، به شدت آسیب می‌بینند و چه بسا بسیاری توان ادامه فعالیت حرفه‌ای را نداشته باشد. بر این اساس انتظار می‌رود تصمیم‌گیران متاثران از موج‌سازی‌های سیاسی، دوباره مترصد حذف معافیت مالیاتی نشوند.
جالب است کارمند بیچاره از مالیات معاف نیست ولی هنرمندان چند ده میلیونی و ورزشکاران هم در غالب فعالیت فرهنگی معاف هستند