مزایا و معایب مشاوره آنلاین در مصاحبه با دکتر بهشتیان

یکی از روش های جدید مشاوره، مشاوره آنلاین است که در سال های اخیر استقبال زیادی از آن شده است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم درباره مزایا و معایب این روش درمانی با بنیانگذار مشاوره آنلاین ؛ دکتر محمد بهشتیان صحبت کنیم. این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی در سال 1383 و برای اولین بار در ایران پژوهش علمی گسترده ای درباره اثربخشی این روش درمانی انجام داد.

در ادامه خلاصه ای از مصاحبه با دکتر بهشتیان را می توانید مطالعه کنید.

آقای دکتر چند سال است در دنیا مشاوره آنلاین انجام می شود؟

اینترنت تقریبا در دهه 90 میلادی (حدودا 30 سال قبل) قابلیت استفاده عمومی پیدا کرد و چند سال پس از آن مشاوره های اینترنتی شکل گرفتند. حدود 2 دهه است که مشاوره اینترنتی مورد تایید انجمن روانشناسی آمریکا (APA) قرار گرفته و در دهه اخیر به دلیل مزایای متعدد آن درمانگران و مراجعان استقبال گسترده ای از این روش درمانی می کنند.

در ایران چند سال است از مشاوره آنلاین استفاده می شود؟

در سال 83 که من استفاده از این روش درمانی را آغاز کردم سرعت اینترنت در ایران بسیار پایین بود. به همین دلیل مشاوره های اینترنتی بیشتر به دو روش آنلاین نوشتاری (یا همان چت) یا آفلاین برگزار می شد. مراجعینی که سرعت تایپ بالایی داشتند یا اینترنت پرسرعت داشتند بیشتر از مشاوره آنلاین  استفاده می کردند و چون درصد کمی از افراد چنین شرایطی داشتند، استقبال از این روش درمانی کمتر بود.

اما در سال های اخیر با گسترش اینترنت 4G  و ADLS  امکان مشاوره تصویری با کیفیت بالا فراهم شده و از طرف دیگر ضریب نفوذ اینترنت (درصد افرادی که به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند) رشد زیادی داشته و به همین دلیل اخیرا استقبال مراجعین از مشاوره آنلاین افزایش چشمگیری داشته است.

مشاوره آنلاین واقعا اثربخش است؟

خوشبختانه در دهه اخیر تحقیقات زیادی درباره اثربخشی مشاوره آنلاین انجام شده که اکثر آنها اثربخشی این روش درمانی را تایید کرده اند. مشاوره آنلاین در درمان بسیای از مشکلات و اختلالات موثر است. سایت گوگل اسکولار که مرجع انتشار مقالات علمی است بیش از دو میلیون مقاله و مطلب علمی درباره مشاوره آنلاین دارد. و این نشان دهنده اهمیت و کاربرد زیاد این شیوه مشاوره است.

البته چه در مشاوره حضوری و چه در مشاوره آنلاین مهارت مشاور و روان درمانگر از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. تحقیقات نشان می دهد که فقط 20 درصد از مشاوران و روان درمانگران می توانند اثرات مثبت پایداری بر مراجعان و مشکلات آنها داشته باشند. پس انتخاب روانشناس و مشاور خوب از اهمیت زیادی چه در مشاوره حضوری و چه در مشاوره آنلاین برخوردار است.

مشاوره آنلاین برای چه مراجعانی موثرتر است؟

تقریبا هر مشکلی که در مشاوره حضوری قابل درمان است را می توان در مشاوره آنلاین هم درمان کرد. از جمله درمان اکثر اختلالات روانشناختی مثل اضطراب ، افسردگی ، وسواس ، هراس ، مشکلات جنسی ، مدیریت استرس ، خاطرات بد ، نوع خفیف اختلال دوقطبی ، چاقی ، مشکلات خوردن  و ... به صورت آنلاین امکان پذیر است . همچنین زوج درمانی و مشاوره قبل از ازدواج ، مشاوره طلاق را هم می توان به صورت آنلاین انجام داد. البته در زوج درمانی و مشاوره طلاق گاهی نیاز به حضور هر دو زوج هست.

نکته مهم این است که برای برخی از روش های درمانی (مثل درمان های روان پویشی  و  هیپنوتیزم درمانی) جلسات مشاوره حتما باید به صورت حضوری یا آنلاین تصویری باشد. چون در این روش ها درمانگر باید بتواند زبان بدن مراجع را بررسی کند. به همین دلیل برای داشتن مشاوره آنلاین با  دکتر هیپنوتیزم یا دکتر روانکاو حتما باید اینترنت پرسرعت داشته باشید و از مشاوره تصویری (یا همان تماس تصویری) استفاده کنید.

شرایطی هست که مشاوره آنلاین از مشاوره حضوری بهتر باشد؟

مهمترین فایده مشاوره آنلاین دسترسی پذیری آن است. شما در هر جایی که باشید به سادگی می توانید با مشاور خود در ارتباط باشید.

در بسیاری از شهرهای کشور دکتر روانشناس خوب وجود ندارد و ساکنین این شهرها مجبورند مسافت زیادی را برای مراجعه به روانشناس طی کنند. و از آنجایی که معمولا فرایند مشاوره و روان درمانی به بیش از یک جلسه نیاز دارد اکثر افراد فرایند درمان خود را به خاطر سختی رفت و آمد نیمه کاره رها می کنند. همین مشکل حتی در کلان شهرها هم به خاطر ترافیک و مشکلات رفت و آمد وجود دارد.

اما مشاوره آنلاین همه این مشکلات را حل کرده است. شما در هر موقعیت جغرافیایی که باشید به سادگی می توانید با روانشناس خود در ارتباط باشید و جلسات مشاوره و روان درمانی خود را برگزار کنید.

به خصوص ایرانیان خارج از کشور هم که تمایل دارند با روانشناس همزبان خود جلسات مشاوره داشته باشند هم استقبال زیادی از مشاوره آنلاین می کنند.

فایده دیگر مشاوره آنلاین امکان ناشناس بودن فرد است. برخی از افراد به دلایل مختلف مثل خجالت کشیدن دوست ندارند هویت خود را فاش کنند. در مشاوره صوتی یا نوشتاری (چتی) فرد می تواند به صورت کاملا ناشناس درباره مشکل خود مشاوره روانشناسی بگیرد.

استفاده از مشاوره آنلاین محدودیتی دارد؟

تقریبا اکثرا افراد می توانند از مشاوره آنلاین استفاده کنند به جز افرادی که قصد جدی برای خودکشی دارند یا وابستگی شدیدی به مواد دارند. این افراد بهتر است از اورژانس اجتماعی (شماره تماس 123) و یا مراکز تخصصی ترک اعتیاد کمک بگیرند. درمان بیماران اسکیزوفرن هم که تماس خود را با واقعیت از دست داده اند هم بیشتر به عهده روانپزشک هست و معمولا از مشاوره روانشناسی بهره چندانی نمی برند و نه مشاوره حضوری و نه مشاوره آنلاین برای آنها فایده چندانی ندارد.