در طی ماه‌های اخیر، وضعیت اضطراری در کشور‌های مختلفی نظیر چین، ایران و آمریکا اعلام شده است و عموم کشورها در حال دست و پنجه نرم کردن با ویروس کرونا می باشند. این ویروس روال معمول کشورها را به هم ریخته است و تبدیل به صدر اولویت تهدیدات و اقدامات امنیتی این کشورها گشته است.
جهان پیشتر نیز مواردی مشابه کرونا را تجربه کرده است؛ به عنوان مثال، طاعون بزرگ در سال‌های ۱۳۴۶-۱۳۵۱ که منجر به کشته شدن ۷۵ تا ۲۰۰ میلیون از مردم جهان و ۳۰ تا ۶۰ درصد اروپاییان گردید و عامل آن موشها بودند. پس از جنگ جهانی اول نیز آنفولانزا همه گیر شد و در حدود یک سوم مردم جهان را مبتلا کرد. موارد دیگری نظیر سارس و مرس هم شیوع پیدا کردند که البته همانند موارد اول همه گیر نشدند.
در نوشتار ذیل، تلاش می گردد تا به تاثیر ویروس کرونا بر آمریکا و برخی تاثیرات جهانی شیوع آن، اشاره شود.
کرونا در آمریکا
اولین مورد تأیید شده از همه‌گیری ویروس کرونا درآمریکا در ۲۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ اعلام شد. در تاریخ ۲۵ فوریه، مقامات بهداشتی آمریکا از جمله مرکز کنترل و پیشگیری بیماری گزارش دادند که آن‌ها انتظار همه‌گیری ویروس را در این کشور دارند و از مقامات درخواست کردند تا از تجمعات جلوگیری کنند. این مرکز در ۲ مارس، انتشار تعداد آزمایش‌های انجام شده را متوقف کرد.
و، اما این موضوع، ترامپ را که پیشتر این ویروس را برای امریکا تهدیدی تلقی نمی¬کرد، مجبور به تغییر موضع داد و او با این "ویروس چینی" اعلام جنگ کرد که این مواضع متضاد و دیرهنگام ترامپ، واکنش تند رقبای ترامپ و خصوصا دموکرات¬ها را در پی داشت. ترامپ اقدامات دیگری نیز کرده است که آن اقدامات مسبب تشدید بحران کرونا و دشواری مقابله با آن در آمریکا و حتی در سطح جهان محسوب می¬شوند. این اقدامات عبارتند از:
۱. ترامپ به طور کل مخالف و بی اعتماد نسبت به سازمان‌های بین المللی است و حتی در برخی موارد کمک های آمریکا به آن‌ها را کاهش داده است؛ این ویژگی او منجر به تضعیف این سازمان¬ها و کاهش توان اقدام مشترک در سطح جهان شده است. از این قبیل اقدامات می¬توان به سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمان ملل متحد را نام برد؛
۲. سیاست¬مداران پوپولیستی نظیر ترامپ، به بدنه علمی و زیرساخت¬های تحقیقاتی و نظرات کارشناسان بی¬اعتمادند و بودجه آن‌ها را نیز کاهش می¬دهند؛
۳. ترامپ در سال ۲۰۱۸، بخش دفاع بیولوژیک و امنیت وسلامت جهانی شورای امنیت ملی آمریکا را تعطیل کرد و بولتون، رئیس آن (تیموتی زیمر) را اخراج کرد؛
۴. ترامپ توان سازمان‌های آمریکا را برای پاسخ به چنین مواردی در سطح جهان و همچنین تاثیرگذاری بین المللی کاهش داد. به عنوان مثال او بودجه و نیرو‌های وزارت خارجه، USAID و آژانس مدیریت اضطرار فدرال را کاهش داد؛
۵. نادیده گرفتن بحران کرونا توسط ترامپ و جراح کل آمریکا در ابتدای ورود به آمریکا و عدم اطلاع¬رسانی عمومی به موقع؛
۶. و نهایتا اعمال تحریم¬ها علیه کشور‌هایی نظیر ایران که توان مقابله با کرونا در آن کشورها را کاهش داده است.
شیوع کرونا و اقداماتی که در بالا ذکر شدند، باعث تشدید بحران کرونا در سطح جهان و در داخل آمریکا گردیدند و تاثیراتی در سطح جهان و در داخل آمریکا ایجاد کردند که عبارتند از:
۱. افت سهام شرکت‌های آمریکایی نظیر JPMorgan، Boeing Royal Carribean، Starbucks و شرکت‌های حمل و نقل نظیر کشتیرانی و هواپیمایی؛
۲. سقوط ۱۰ هزار واحدی داوجونز و S&P معادل ۳۲ درصد؛
۳. کاهش کمی میزان تولیدات وابسته به چین و عدم تناسب در زنجیره تولید نظیر آیفون و کامپیوترها؛
۴. تضعیف جهانی¬شدن نولیبرال و تقویت ملی¬گرایی¬های پوپولیستی که در اوایل ۲۰۰۰ آغاز گردید؛
۵. تقویت نقش و مفهوم دولت قدرتمند و افزایش مداخله آن در اقتصاد؛
۶. استفاده از دستورالعمل دوران رکود بزرگ (خصوصا در آمریکا)؛
۷. افزایش حس تنهایی و انزوا در اثر قرنطینه در بین مردم که اثری معادل ۱۵ سیگار در روز را برای سلامتی دارد؛ همچنین فقدان روابط اجتماعی عامل ۲۶ درصداز مرگ و میرهاست؛
۸. قدرت گرفتن چین به عنوان یک رهبر با ارائه مدل مبارزه با کرونای خود به عنوان یک الگو و همچنین ارسال کمک‌های بشردوستانه؛ (آمریکا دچار ضعف حکمرانی در داخل، ناتوانی در هماهنگ¬سازی و اقدام مشترک جهانی و ناتوانی در تامین کالا‌های ضروری حتی برای خود است)
۹. تقویت مفهوم "ما" و "دیگری" در سرتاسر جهان و حتی میان جوامع محلی در داخل کشورها؛ (نمونه¬های آن را می‌توان در ممانعت از ورود مردم سایر شهر‌ها توسط مردم بومی مشاهده کرد)
۱۰. کاهش نقش سیاسیون در امور تصمیم¬گیری کشورها و تقویت نخبگان و خصوصا پزشکان؛ (در این راستا دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی جلودار در تعطیلی، آموزش آنلاین، مشاوره در سیاستگذاری عمومی و تحقیقات بر روی کرونا می¬باشند)
۱۱. تقویت جایگاه اهمیت تکنولوژی و عصر اطلاعات و زیرساخت¬های سایبر، رسانه اجتماعی و مسائل مبتنی بر سایبر مانند کار از راده دور، آموزش از راه دور و ... و کاهش قوانین مرتبط با ابزار‌ها و نرم افزار‌های آنلاین؛
۱۲. اهمیت یافتن وضعیت سلامتی و بهداشتی عموم مردم و تسهیل قوانین مرتبط با آن؛
۱۳. کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر رفاه مردم برخی کشورها (خصوصا در خاورمیانه) از یک¬سو و همچنین تلاش کشور‌های فرصت¬طلبی، چون آمریکا در تکمیل ذخایر خود و پیش¬خرید آن¬ها؛
۱۴. تقویت جایگاه علوم پوزیتیویستی و آزمایشگاهی؛
۱۵. بروز احتمال یک رکود اقتصادی و بحران مالی دیگر در صورت استمرار کرونا و فاصله¬گذاری اجتماعی؛
۱۶. تقویت قدرت دولت فدرال در آمریکا و بهبود محبوبیت ترامپ در افکار عمومی؛
۱۷. و نهایتا افزایش خرید محصولات سلامت محور و مواد غذایی نظیر کنسرو‌ها و ... در راستای آمادگی برای قرنطینه از سوی مردم کشورها.
در این راستا، واکنش ریاست جمهوری آمریکا نسبت به کرونا، چینی¬خواندن آن و بیان جملات نژادپرستانه بود. به عبارت دیگر ترامپ تلاش کرد تا به پیروی از اسلافش (جانسون؛ اعلام جنگ علیه فقر، نیکسون؛ اعلام جنگ علیه مواد و بوش اعلام جنگ علیه تروریسم نمود)، خود را نیز در وضعیت جنگ علیه کرونا نشان دهد. او همچنین تلاش کرد تا با نسبت دادن این ویروس به دولت چین و دشمن¬سازی، به نوعی خود را در مبارزه با چین و با محوریت کرونا نشان داده و از این طریق، مردم را نسبت به حمایت از خود سوق داده و تصویر خود را در اذهان عمومی بهبود بخشد. هم اکنون نیز ترامپ تلاش کرده است تا سیاست¬های پیشین خود نظیر سیاست¬های مهاجرتی، ساخت دیوار جنوبی و ... و کلیه تلاش¬های ملی¬گرایانه و نوانزواگرایانه¬اش را در راستای منافع ملی نشان دهد و از طرف دیگر در حال ساده¬سازی برخی قوانین بهداشتی و سایبری است. دولت آمریکا همچنین بسته¬هایی را نیز در راستای حمایت از مردم و مشاغل تصویب کرده است.
نتیجه گیری
در نهایت می¬توان گفت که ویروس کرونا در واقع کاتالیزور فرآیندی است که از مدت‌ها پیش شروع شده است و آن چیزی نیست جز تضعیف جهانی¬شدن و در بهترین حالت می¬توان گفت که فرآیند چند منطقه¬ای¬شدن و شکل¬گیری جهانی متشکل از چند منطقه تنها حالت محتمل در آینده می¬باشد. آنچه که کرونا ثابت کرد آن است که در مواقع ضروری، همه کشور‌های به دنبال منافع ملی و تامین امنیت شهروندان خود می¬باشند و حتی در اتحادیه اروپا نیز، علنا تلاشی جدی در راستای کمک به کشور‌های ایتالیا و اسپانیا صورت نگرفت.
اقداماتی که می¬توان در امیدوارانه¬ترین حالت از دولت‌های جهان انتظار داشت نیز شامل کاهش تعرفه و از میان بردن موانع تولید، صادرات و واردات محصولات پزشکی می¬باشد. همچنین باید تحریم¬های پزشکی و دارویی وضع شده بر کشور‌هایی نظیر ایران، کره شمالی و ونزوئلا نیز تعلیق گردند.
