سه قاب از آینده سهام
خروج نسبی بورس از کمای معاملاتی یک ماه گذشته در حالی رقم می‌خورد که کارشناسان معتقدند در صورتی که سیاست‌گذار بورسی از اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه و غیرکارشناسانه پرهیز کند احتمال بازگشت روزهای صعودی به تالار شیشه‌ای وجود دارد. هر چند دیگر انتظار رشدهای پرشتاب گذشته محتمل نیست اما رشد یکدست سهام در گروههای بزرگ بورسی و برخی سهام کوچک‌تر اعم از صادراتی و داخلی و افزایش متقاضیان خرید سهام در میان بازیگران حقیقی در کنار اختلاف مثبت میان آخرین قیمت و قیمت‌های پایانی می‌تواند سیگنالی از شروع مثبت نمادها در جلسه کاری بعد باشد که البته منوط به عدم‌وقوع ریسکی جدید در روزهای تعطیل پایان هفته است.
پرهیز از آزمون و خطاهای بی‌نتیجه
علیرضا تاجبر: شرایط کنونی بازار سرمایه با اواسط مرداد ماه قابل مقایسه نیست. نزول شاخص به کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد اگرچه از جذابیت‌های خاصی برای خرید برخوردار است اما بازار سرمایه را در ذهن مردم مشابه موسسات مالی و اعتباری ترسیم کرده است. هر چند این قیاس درست نیست اما همان‌گونه که ممکن است این موسسات جایگاه و اعتبار خود را به سختی به دست آورند بازار سرمایه نیز به چند دلیل مهم احتمالا این شرایط ناخوشایند را تجربه می‌کند. بی‌تدبیری مسوولان و مدیریت افرادی که پشت درهای بسته تصمیماتی برای بازار سهام گرفتند اتفاقات عجیبی را رقم زد به‌طوری که بزرگ‌ترین فرصت تاریخی اقتصاد کشور نه تنها از دست رفت بلکه به تهدید و چالش بزرگ اقتصادی برای دولتمردان تبدیل شده است. بسیاری از سهامدارانی که با حمایت تلویحی و تشویق دولتمردان نقدینگی و سرمایه‌شان را وارد تالارهای شیشه‌ای کرده‌اند، خود را مالباخته می‌پندارند و برای خروج از این بازار صف کشیده‌اند. بورس در وضعیتی قرار دارد که آن دسته از سهامدارانی که از اوایل سال وارد بازار سهام شدند به‌دلیل اصلاح شدید قیمت از این بازار به خوبی یاد نمی‌کنند این در حالی است که زمزمه برگشت بازار به گوش می‌رسد. با بررسی پارامترهای بنیادی صنایع دلارمحور و آن دسته صنایعی که از دارایی‌های هنگفتی برخوردارند می‌توان به برگشت بازار امید داشت. تورم و افزایش نرخ دلار دو عامل اساسی برای رشد قیمت سهام برخی صنایع محسوب می‌شوند. پارامترهای اصلی و تعیین‌کننده برای بازگشت شاخص به مدار صعودی آشکار شده است. هر گشایشی در روابط بین‌المللی ایران حاصل شود شرکت‌های صادرات‌محوری که از افزایش نرخ دلار بهره می‌برند روند شاخص را تغییر می‌دهند از این رو پتانسیل فراوانی برای جهش سودآوری این دسته از صنایع پیش‌بینی می‌شود، اما از سویی دیگر اصلاح قیمت سهامی که قیمت واقعی آن با قیمت موجود همخوانی ندارد نیز ادامه‌دار خواهد بود. در حال حاضر صدها میلیارد تومان در کارگزاری‌ها پول نقد پارک شده وجود دارد که اگر اعتماد سرمایه‌گذاران جلب شود نیازی به هیچ نوع حمایتی از سوی مسوولان نیست. سهامدار باید بداند در این بازار جرم و خلافی صورت نمی‌گیرد تا بازار از وضعیت نابسامان فعلی رها شود. موضوع مهمی که نقشی تعیین‌کننده در سرنوشت معاملات ایفا می‌کند، سلب اعتماد سهامداران نسبت به اظهارات و تصمیماتی است که برای بازار سهام گرفته می‌شود. سونامی فروش نسبت به خرید، بازار را به محلی نامطمئن برای داد و ستد‌ها تبدیل کرده از سویی دیگر شیطنت حقوقی‌ها برای اصلاح بیشتر قیمت‌ها قطعا راه بازگشت را به راهی صعب‌العبور تبدیل خواهد کرد. برخی اقدامات متولیان بازار هویت بورس تهران را خدشه‌دار کرده اگرچه در شرایطی به سر می‌بریم که کمتر کسی حتی می‌داند متولی این بازار چه کسی است. متاسفانه دولت، مجلس و سازمان بورس با اظهارات غیرکارشناسی وضعیت فعلی را به چالش می‌کشند. در این شرایط حساس متولی بازار با پرهیز از هرگونه تصمیمات غیرکارشناسی و آزمون و خطاهای پی‌درپی و بی‌نتیجه شاید بتواند اعتماد از دست رفته و در نهایت نقدینگی خارج شده را برگرداند.
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
حسن برادران هاشمی: اگر نگاهی اجمالی به روند بازار سرمایه از ابتدای سال تاکنون و چشم‌انداز پیش رو طی ماه‌های باقی مانده سال داشته باشیم، می‌توان ماه‌های گذشته را به دو بخش کاملا متفاوت تقسیم کرد که در بخش اول آن از ابتدای سال تا نیمه مرداد ماه بازاری صعودی و خارج از تصور و از نیمه مرداد تاکنون بازاری با روند نزولی شارپ را تجربه کرده‌ایم. بازاری که بخشی قابل‌توجهی از راه رفته از ابتدای سال را برگشته است. واقعیت این است که اصلاح اساسی براساس روندی صعودی با شیب تند ابتدای سال برای کارشناسان قابل پیش‌بینی بود، اما افت قیمت‌ها در ماه‌هایی که با ریزش گذشت حتی تحلیلگران را نیز غافلگیر کرد و بسیاری از فعالان بازار احتمال این میزان نزول در این بازه زمانی کوتاه را نمی‌دادند. طی این مدت ریسک‌های سیستماتیک و غیر‌سیستماتیک متعددی بر بازار وارد شد که حاصل آن افت سنگین دماسنج بازار بود. اگر از اصلاح طبیعی بازار بعد از روند شارپی آن که تا حدی منطقی به‌نظر می‌رسد بگذریم، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا از مهم‌ترین دلایل فراز و فرود بازار سرمایه است که به‌طور بی‌سابقه‌ای مورد توجه اهالی بازار قرار گرفت و بعد از چند ماه منجر به ریزش همه بازارها شد. اگرچه بارها اشاره کرده‌ایم که نتیجه انتخابات آمریکا حداقل در چند ماه آینده هیچ اثر بنیادی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت و اثر روانی آن نیز گذراست اما عوامل بسیاری در به وجود آمدن این وضعیت تاثیرگذارند. یکی از عوامل مضر بر بازار، شایعات و اخبار متعدد مبنی بر احتمال افزایش نرخ سپرده‌های بانکی بود که توسط بانک مرکزی و وزیر اقتصاد رد شد. از دیگر ریسک‌های بازار اختلاف‌نظر‌های جناح‌های سیاسی به‌خصوص اظهارنظرهای برخی نمایندگان مجلس را می‌توان نام برد. همچنین وضع مقررات متعدد و بعضا غیرکارشناسی سازمان بورس آن هم در وضعیت غیر‌پایدار مانند لغو نوسان روزانه باعث عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار می‌شود. از جمله دیگر عوامل موثر بر روند کاهشی شاخص، عرضه‌های سنگین جهت نقد کردن سهام عدالت بود که نهایتا عرضه آن به بازار دوم منتقل شد. موارد ذکر شده را می‌توان از مهم‌ترین دلایل روند نزولی بورس طی چند ماه گذشته نام برد که البته اثرگذاری بیشتر آنها در حال حاضر سپری شده است. شاخص بورس طی این مدت نزدیک به پنجاه درصد افت کرده و این در حالی است که چند نماد بزرگ و شاخص‌ساز متوقف هستند وضعیت نمادهای بازار به‌گونه‌ای است که اکثر سهام کاهش بیش از ۶۰ درصدی را تجربه کرده‌اند اما اکنون به دلایل متعدد می‌توان ادعا کرد که بیشتر نمادهای بازاردر محدوده کف و منطقه حمایتی مهم واقع شده‌اند همچنین در اغلب سهام شاهد گزارش‌های فصلی بسیار مناسبی هستیم که می‌تواند به افزایش سود و کاهش P/ E بیشتر سهام منجر شود. با توجه به موارد ذکر شده به‌نظر می‌رسد ریسک سرمایه‌گذاری در بورس به شدت کاهش یافته و ورود به بازار سرمایه با دید حداقل میان‌مدت بازدهی مناسبی نسبت به سایر بازارهای سرمایه‌گذاری داشته باشد.
نزول بیشتر شاخص با قیمت‌گذاری دستوری
محمد گرجی آرا: ترس سهامداران از ادامه‌دار شدن ضرروزیان شرایط نامتعادلی را برای بازار سهام رقم زده است؛ اما این شرایط قطعا پایدار نخواهد ماند. با توجه به شرایط تورمی جامعه و فرصت‌های سرمایه‌گذاری بازارهای رقیب به‌نظر می‌رسد بازار سهام به مرور به تعادل برسد. اگر بازار در شرایطی که قیمت‌ها کاهش یافته است، با خرید و استقبال سهامداران رو‌به‌رو نشود، اتفاق دیگری نمی‌تواند جریان معاملات را تغییر دهد. قیمت‌ها از جذابیت خاصی برای خرید برخوردارند واگر موضوع افزایش نرخ بهره به‌طور کامل منتفی شود، راه بازگشت بازار هموار خواهد شد. تجربه نشان می‌دهد هرگاه دست دولت از قیمت‌گذاری دستوری کوتاه و نقش دولت در کنترل قیمت‌ها کمرنگ شود، سهامدار با اعتماد بیشتری جذب بازار سهام می‌شود و آرامش به بازار برمی‌گردد. در این میان باید تعریف دقیقی از بازگشت بازار انجام شود. بازگشت شاخص به معنای رشد شارپ و سریع شاخص نیست. در حال حاضر برخی سهام از وضعیت بنیادی مناسبی برخوردارند و گزینه‌های اصلی برای جهت‌دهی مثبت به شاخص محسوب می‌شوند، بازدهی مناسبی را برای سهامداران‌شان به ارمغان می‌آورند. شرکت‌هایی که EPSمحور هستند و توانایی خلق سود مناسبی دارند، از جذابیت بسیاری برای سرمایه‌گذاری برخوردارند. باتوجه به کاهش انتظارات تورمی، در یک سال بازدهی ۵۰ درصدی خواهند داشت که نسبت به بازارهای دیگر می‌تواند گزینه اول سرمایه‌گذاری باشد. نتیجه انتخابات آمریکا نیز در بلندمدت پیامد مثبتی برای بازار سهام خواهد داشت و معاملات سهام صنایع خودرو و گروههای خدمات بندری بعد از گشایش سیاسی احتمالی وارد فاز جدیدی می‌شوند و روند دادوستدها را تغییر می‌دهند. در شرایطی که بازار با اصلاحات قیمتی شدید دست‌وپنجه نرم می‌کند، نگرانی‌هایی وجود دارد. افزایش نرخ بهره و ورود دولت به قیمت‌گذاری دستوری دو سناریویی است که اگر توسط دولت در اقتصاد اجرا شود، عملا از جیب سهامدار به جیب دلال نقدینگی تغییر مسیر می‌دهد. سرکوب قیمت‌ها توسط دولت خبری منفی برای بازار سهام است و به روند نزولی شاخص سرعت بیشتری می‌بخشد. از این رو به سهامداران پیشنهاد می‌شود بخشی از دارایی‌های خود را به دارایی‌های تعدیل‌شونده با تورم اختصاص دهند تا سرمایه آنها بعد از تصمیمات دولتمردان با شوک و هیجان منفی مواجه نشود.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
