یک مشاور درباره نحوه سپری شدن دوران سوگ در کودکان، با توجه به شرایط پاندمی کووید ۱۹ که ممکن است کودکان با از دادن عزیزی مواجه شوند، گفت: هنگام فوت عزیزی لازم است والدین و یا اطرافیان کودک با بیانی صادقانه و با صراحت در گفتار و متناسب با سن و رشد شناختی و زبانی کودک فوت آن عزیز را برای کودک توضیح دهند و از جملات عینی و واقعی استفاده کنند تا با توجه به ظرفیت کودک حقیقت را به او بگویند و کودک را فریب ندهند.
به گزارش ایسنا، مریم فولادی با تاکید بر لزوم بیان صادقانه فوت عزیزی برای کودک، متناسب با سن و رشد شناختی و زبانی او اظهار کرد: برخی معتقدند نباید در چنین مواقعی به سوالات کودک پاسخ داد چراکه در روحیه کودک اثر مخرب بر جای می‌گذارد در حالی که باید متناسب با سن کودک اطلاعات لازم را در اختیارش گذاشت. به ویژه در مواردی که عزیز از دست رفته والد کودک بوده است به دلیل کاهش عزت نفس کودک لازم است اطرافیان با کمک گرفتن از روانشناسان و مشاوران و یا محیط حمایتگر دیگری به کودک در سوگ والد خود کمک کنند.
از استعاره‌های غیرواقع بینانه برای کودک استفاده نکنید
وی معتقد است که هنگام فوت یک عزیز باید صادقانه و واقع بینانه به کودک توضیح دهیم که فرد فوت شده دیگر باز نمی‌گردد و از به کار بردن جملات و اصطلاحاتی نظیر "به خواب رفته است"، "مسافرت رفته است"، "رفته پیش خدا" و... خودداری کنیم.
فولادی تصریح کرد: هنگامی که به کودک می‌گوییم فرد متوفا به خواب رفته است، ممکن است کودک دچار اضطراب، نگرانی، اختلال در خواب و وحشت بیدار نشدن سایر عزیزان به هنگام خوابیدن شود و این اختلالات در وجودش نهادینه شود. از سوی دیگر با بیان اینکه متوفا به مسافرت رفته است، کودک دائما منتظر بازگشت عزیز است. همچنین برخی استعارات منجر به اثر گذاری در رشد مذهبی کودک می‌شود، برای مثال با گفتن اینکه عزیز از دست رفته پیش خدا رفته است کودک دائما از خدا درخواست بازگشت او را دارد و وظیفه اطرافیان این است که واقع بینانه مسائل به کودک توضیح دهند.
درک مرگ برای کودکان ۳ تا ۵ سال سخت‌تر است
تشبیه سازی، درک ماهیت مرگ را آسان می‌کند
این مشاور فوت حیوانات را مثال زد و افزود: اطرافیان می‌توانند فوت حیوانات را برای کودک مثال زنند و بگویند همانگونه که حیوانات می‌میرند انسان‌ها هم می‌میرندو دیگر نمی‌توانند زنده شوند و غذا بخورند چراکه از طریق تشبیه سازی درک ماهیت مرگ را برای کودکان آسان می‌کند. همچنین توجه به این نکته ضروری است که درک مرگ برای کودکان بین ۳ تا ۵ سال به دلیل خود محورتر بودن سخت‌تر است و درک متفاوت‌تری نسبت به سایر کودکان دارند.
این مشاور کودک و نوجوان افزود: بازه زمانی تقریبی سوگ معمولا بین ۶ تا ۱۲ ماه و در برخی موارد ۲۴ ماه است و معمولا افراد بین ۶ تا ۱۲ ماه بازسازی و بهزیستی لازم را بدست می‌آورند اما نکته مهم این است که اغلب کودکان در چنین شرایطی راجع به احساسات و افکار خود صحبت نمی‌کنند، از این رو لازم است والدین و یا اطرافیان کودک به او اجازه صحبت کردن را بدهند.
پسران مشکلات را برون‌سازی می‌کنند و دختران درون سازی
به گفته وی، کودکان در هنگام فوت یک عزیز می‌توانند خلق و خوی و رفتارهایی نظیر افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، افزایش هیجان خشم، چسبیدن بیش از اندازه به سایر عزیزان بدجای مانده، از دست دادن انگیزه برای فعالیت‌هایی مانند ورزش و درس خواندن، عدم تمرکز، افزایش خیال بافی، کاهش حافظه و اشتها، احساس طرد شدگی و... از خود بروز دهند که در چنین شرایطی لازم است اطرافیان با حمایت، مراقبت و همدلی نگرانی از طرد شدگی در کودک را کاهش دهند.
وی معتقد است که دختران و پسران هر دو احساسات و هیجانات را درک می‌کنند اما ابزار این احساسات در آن‌ها متفاوت است، به طوری که پسرها معمولا گرایش به بروز مشکلات به صورت مشکلات رفتاری، مشکلات تحصیلی و مشکلاتی در محیط دارند و اینگونه مشکلات را برون‌سازی می‌کنند اما دختران ممکن است مشکلات را درون‌سازی کنند و اضطراب و افسردگی و نشانه‌های جسمانی از خود بروز دهند.
اعطای آزادی عمل بیش از حد به کودک و مشکلات شخصیتی
فولادی گفت: در چنین شرایطی نیاز است والدین از طریق والدگری مثبت و یا اطرافیان از طریق آموزش انضباط سالم به کودکان و حمایت، مراقبت، همدلی، ثبات در رفتار به کودک کمک کنند تا از این شرایط خارج شود چرا که گاها مشاهده می‌شود اطرافیان به کودکی که عزیزی را از دست داده است آزادی عمل بیش از اندازه‌ای می‌دهند برای مثال به او اجازه می‌دهند اسباب بازی دیگران را بدون رضایت کودکان دیگر بردارد و به آن‌ها باز نگرداند و اطرافیان معتقدند به مرور زمان این رفتار کودک درست می‌شود درحالی که والدین باید با والدگری مثبت مداخله کنند و به او نظم را آموزش دهند.
وی افزود: چنین تربیت و دلسوزی‌هایی منجر به بروز رفتارهای خودشیفتگی در کودک و افزایش توقع او از دیگران شود بنابراین لازم است اطرافیان انضباط به شیوه سالم و نه باشیوه سرزتش و انتقاد را به کودکان آموزش دهند.
موضوع حضات کودک را به بعد موکول کنید
والد سالم برای کودک مفیدتر از سایر بستگان است
فولادی در انتها با اشاره به تاثیرات روانی موضوع گرفتن حضانت کودک به هنگام فوت یکی از والدین ادامه داد: گاهی خانواده فرد متوفی بدون در نظر گرفتن شرایط روحی بازمانده متوفی ـ کودک بازمانده ـ دچار اختلافاتی بر سر حضانت کودک با همسر متوفی می‌شوند و شروع به جدال می‌کنند در حالی که لازم است تمام حواس خود را به سوگ متوفا جمع کنند و مذاکره بر سر حضانت را به بعد موکول کنند. از طرفی باید بدانند قطعا والد سالم بسیار مفیدتر و دلسوزتر از پدربزرگ و مادر بزرگ و عمو و خاله و دایی و عمه برای کودک خواهد بود و نکته حائز اهمیت توجه به سلامت و بهزیستی کودک است چراکه در چنین شرایطی هرگونه آسیب به کودک قطعا جبران ناپذیر خواهد بود.
