واژه برند برگرفته شده از کلمه لاتین brand که در فارسی به علامت تجاری شهرت دارد، مشخصه یا تصویری منحصر به فرد است که به محصول یا محصولات هم خانواده یک تولید کننده و یا خدمت یا خدمات یک فرد یا سازمان اشاره دارد. تصویری که هر فرد با دیدن آن متوجه می شود که تولید کننده این محصول و یا ارائه دهنده این خدمت کیست یا چه سازمانی است و با استفاده از همین تصویر می تواند به دیگر مشتریان یا جامعه ای که به دنبال این محصول یا خدمت هستند نیز آدرس دهی کند. برند نه تنها معرف یک محصول یا خدمت است بلکه قول یک محصول یا خدمت به مشتری نیز هست که به مشتری داده می شود.
حتما به این نکته توجه داشته باشید که برند را نمی توان محصول نامید و به کل محصول با برند تفاوت دارد. محصول همان تولیدی است که خریداری می شود و برند تصویری است که این تولید را به تولید کننده متصل می کند. به عنوان مثال یخچال محصول است و اسنوا برند همین محصول. محصول می تواند توسط انواع مختلفی از تولید کننده تولید شود اما برند خاص یک تولید کننده و دارایی ارزشمند یک تولید کننده یا یک خدمت دهنده است.
البته شرط اساسی مالکیت برند برای تولید کننده این است که قبلا برای ثبت برند اقدام کرده باشد. برند که به فارسی علامت تجاری نامیده می شود زمانی به یک فرد یا سازمان اختصاص پیدا می کند که به نام او ثبت شده باشد. درست مانند ملکی که به نام یک فرد یا یک سازمان اگر ثبت شود، دیگران نمی توانند از آن استفاده کنند، برند نیز زمانی که ثبت شود دیگر فردی به غیر از ثبت کننده برند نمی تواند از آن استفاده کند مگر اینکه از او اجازه بگیرد و یا حق استفاده از آن را اجاره کند.
برند ها در طبقات مختلف ثبت می شوند. بنابراین به این نکته بسیار وابسته است که محصول در چه خانواده ای یا طبقه ای قرار داشته باشد تا متقاضی بتواند برای ثبت برند یا ثبت علامت تجاری اقدام کند. مثلا برند یخچال به طبقه لوازم خانگی وابسته است و پروتئین ها به طبقه خوراکی ها وابسته هستند. از این رو در زمانی که فرد قصد دارد برندی را ثبت کند باید طبقه برند را نیز مشخص کند.
چرا باید برند را ثبت کرد؟
سازمان مالکیت معنوی در ایران و سازمان وایپو یا سازمان جهانی ثبت برند به صورت بین المللی وظیفه ثبت برند را بر عهده دارند. اهمیت ثبت برند به این دلیل است که برندها به عنوان یک دارایی محسوب می شوند. مشتریان با توجه به برند یا علامت تجاری به تشخیص تولید کننده مبادرت می کنند و با استفاده از این نشان ها یا علامت ها است که سایر محصولات و خدمات شرکت ها نیز به مشتری معرفی می شوند. از این رو اگر برندی بتواند در جامعه هدف خود به خوبی عمل کند می تواند به دارایی ارزشمندی برای یک کسب و کار تبدیل شود که قابل فروش بوده و ارزش افزوده زیادی برای شرکت به همراه دارد.
اما نکته مهم دیگر که لازمه ثبت برند را نشان می دهد، امکان سو استفاده از این نام یا نشان است. برندها خیلی ساده تر از نام شرکت ها در ذهن مشتری نقش می بندند و با تصویرگری که در ذهن مشتری ایجاد می کنند به معرفی کیفیت و اصالت یک محصول یا سری محصول می پردازند. به همین دلیل تولید کننده همواره تلاش می کند برای اینکه ذهن بهتری برای مشتری نسبت به محصولاتش ایجاد کند، بهترین خدمات و با بالاترین کیفیت را ارائه دهد. اما درست در زمانی که مشتری به این برند اعتماد می کند، بسیاری یا تقلید از این نام و نشان و ارائه محصولی بی کیفیت و نامناسب زمینه های تخریب برند را فراهم می کنند و مشتری را بد بین می کنند. این در حالی است که تولید کننده یا خدمت دهنده می تواند با ثبت برند به راحتی از دارایی خود حمایت کند و اگر فردی اقدام به سو استفاده و یا دزدی برند کرد با شکایت از او هویت برند خود را باز گرداند.
مراحل ثبت برند
ثبت برند یا ثبت علامت تجاری به صورت قانونی همانطور که توضیح داده شد در سازمان مالکیت معنوی در ایران انجام می شود. ثبت برند نیازمند تهیه مستنداتی است که با ارائه این مستندات و اثبات اصالت برند می توان برای ثبت برند اقدام کرد.
به سه روش می توان برای ثبت برند در حال حاضر اقدام کرد:
- روش ثبت برند به صورت حضوری: در این روش متقاضی باید با در دست داشتن مستندات و مدارک لازم و با مراجعه حضوری به اداره مالکیت معنوی واقع در تهران برای ثبت برند اقدام نماید.
- ثبت برند به صورت غیر حضوری: در این روش که روش ساده تری نسبت به روش حضوری است، متقاضی باید با مراجعه به سامانه اینترنتی سازمان مالکیت معنوی برای ثبت برند تقاضا دهد و مراحل توضیح داده شده را دنبال کند و مدارک لازم را تکمیل و ارائه نماید تا برای ثبت برند تقاضا داده باشد.
- ثبت برند توسط نماینده حقوقی: در این روش همه مراحل ثبت برند توسط کارشناسان خبره و یا وکلای حقوقی معتبر به نمایندگی از متقاضی دنبال می شود که ممکن است حضوری و یا غیر حضوری باشد. اما آنچه که مهم است این است که در این روش کار ثبت برند یا علامت تجاری توسط افراد خبره انجام می شود که می تواند ضریب امنیت و اطمینان ثبت برند را بالاتر ببرد و خیال ثبت کننده برند را برای مراجعه کمتر، رفت و آمد کمتر و احتمال ثبت برند بالاتر راحت کند.
در هر صورت برای ثبت برند باید تقاضا داده شود. یک اظهارنامه باید تهیه شود و مدارک فرد یا سازمان متقاضی برای ثبت علامت تجاری نیز باید آماده شود ( بهتر است از قبل اسکن شود). به یاد داشته باشید که برای ثبت برند اگر از حروف لاتین در برند استفاده شده باشد باید کارت بازرگانی نیز داشته باشید و اگر ندارید باید برای اخذ کارت بازرگانی نیز اقدام کنید در غیر این صورت نمی توانید از حروف لاتین در برند استفاده کنید.
بعد از درخواست برای ثبت برند یک کد رهگیری به متقاضی ارائه می شود که باید برای ردگیری مراحل ثبت برند همواره به ان دسترسی داشته باشد. سپس درخواست توسط کارشناسان این اداره بررسی می شود. برند در نهایت ممکن است پذیرفته و یا رد شود. در صورت رد درخواست ثبت برند دلایل آن نیز ارائه می شود. اما در صورتیکه ثبت برند پذیرفته شود دو نسخه قرارداد به آدرس درج شده در زمان ثبت نام برای برند ارسال می شود. یکی از این قرارداد ها باید امضا شده و برای اداره مالکیت معنوی به همراه مدارک دیگر که در زیر به آنها اشاره خواهد شد ارسال شود. در زمان دریافت قرارداد امضا شده، موضوع برند در دفاتر این اداره ثبت می شود و برند در روزنامه رسمی آگهی می شود. برند دو بار یک بار در زمان ثبت و یک بار بعد از 30 روز از اولین روزنامه، در روزنامه رسمی آگهی می شود و نهایتا بعد از این دوره گواهینامه ثبت برند به اعتبار ده ساله به نام متقاضی صادر می شود. این گواهینامه تا 10 سال مالکیت برند را به فردی که برند را ثبت کرده خواهد داد و قبل از انقضا متقاضی می تواند برای تمدید برند اقدام نماید.
مدارک لازم برای ثبت برند
برند یا حقیقی یعنی مربوط به یک فرد ثبت می شود و یا حقوقی یعنی خاص یک شرکت به ثبت می رسد.
برای این منظور باید مدارک به شکل زیر ارسال شود:
مدارک ثبت برند حقوقی:
- کپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل
- کپی کارت بازرگانی در صورت استفاده از حروف لاتین
- جواز تاسیس، پروانه بهره برداری، پروانه ساخت، و یا هر مدرک دیگری مربوط به شرکت باشد
- ارائه ده کپی از برند مورد تقاضا برای ثبت در ابعاد 10*10
- روزنامه تاسیس و روزنامه آخرین تغییرات شرکت
مدارک ثبت برند حقیقی
- کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی
- جواز کسب و یا مجوز فعالیت
- کپی کارت بازرگانی در صورت استفاده حروف لاتین در برند
- ارائه ده کپی از برند مورد تقاضا برای ثبت در ابعاد 10*10
ثبت برند یا ثبت علامت تجاری یک الزام نیست اما یک باید است زیرا بسیار اهمیت دارد که شما همانند سایر دارایی هایتان بتوانید از برند خود نیز حمایت و محافظت کنید.
انتهای رپرتاژ آگهی/
