مراقب بودید که به ویروس کرونا مبتلا نشوید و حالا نگران نسخه جهش یافته ویروس هستید؟ قبلا مبتلا شده اید و از داشتن پادتن در خونتان اطمینان دارید؟ واکسن برایتان دغدغهای جدی شده که مجابتان میکند اخبار را زیر و رو کنید و پیرامونش بدانید؟ بیایید پاسخ جامعی به این سوالات را مرور کنیم.
به گزارش «تابناک»، پس از آنکه اخیرا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشورمان بر شیوع نسخه جهش یافته ویروس کرونا در کشور تاکید کرد، موج جدیدی از نگرانیها به راه افتاده که بسیار جدی است، تا جایی که با رج زدن مطالب منتشر شده در شبکههای اجتماعی میتوانیم به افزایش چشمگیر تعداد مطالب پیرامون ویروس کرونا و بیماری ناشی از آن یعنی کووید ۱۹ پی ببریم و از شدت نگرانی عمومی در این خصوص آگاه شویم.
وضعیتی مشابه آنچه سال گذشته در روزهای پیش از شناسایی ویروس در کشورمان و روزها و هفتههای بعد از شناسایی و اعلان رسمی ورود کرونا به ایران تجربه کرده بودیم؛ دنیایی از ابهامات که بسیاری میکوشیدند با دانش خودشان به آنها پاسخ دهند و در این رهگذر از تکذیب و تایید هیچ سخن علمی و غیرعلمی ابایی نداشتند. بلبشویی که در حال تجربه نسخه مشابهی از آن هستیم و برای پرهیز از آن، بد نیست برخی نکات کلیدی و راهگشا را مرور نماییم.
نخستین نکته، دانستهای است که از همان ماههای ابتدایی شیوع ویروس کرونا در جهان مسجل و اعلام شد؛ اینکه ویروس کرونا سنگین است و در هوا معلق نمیماند و سقوط میکند. علم به همین نکته کافی است تا بدانیم بهترین راه برای پرهیز از ابتلا به ویروس، رعایت فاصله گذاری فیزیکی و اجتماعی است. این فاصله گذاری البته تضمین کافی برای عدم ابتلا به ویروس نیست، بلکه بهتر است با دو نکته مهم تکمیل شود؛ استفاده از ماسک و ضدعفونی سطوحی که در دسترس قرار دارند.
به این نکات، ضرورت شست و شوی مداوم دستها با آب و صابون و در صورت مقدور نبودن، استفاده از الکل و مواد ضدعفونی کننده را باید افزود و همچنین یادآوری این نکته اساسی که بایستی از لمس صورت و دهان و چشم به شدت پرهیز کرد. دستور کاری که حتی در صورت ضدعفونی سطوحی مانند میز کار و در خودرو و امثال آنها هم باید رعایت کنیم و در عین حال مراقب باشیم که استفاده از ماسک، قاعده و اصولی دارد که تعویض به موقع ماسک، پایین نکشیدن آن در زمان حضور در جمع، لمس نکردن ماسک و... از جمله آنهاست.
حالا که این نکات رو مرور کردیم، بهتر است گریزی به یافتههای جدید دانشمندان بزنیم که یکی از آنها، پیشگیری بیشتر از ابتلا با استفاده از دو ماسک است. ساز و کاری که به طور ویژه برای پرهیز از ابتلا به نسخه جهش یافته ویروس باید در دستور کار قرار دهیم و میتوان به کمک یک ماسک پارچهای و قابل شست و شو و یک ماسک یکبار مصرف، به خوبی و بدون صرف هزینه اضافه اجرایش کرد. با این یادآوری که لازم است جلوی آنهایی که ماسک نمیزنند، گرفته شود که باید دید مسئولان در این زمینه بالاخره اقدامی نشان خواهند داد یا خیر!
همه آنچه مرور کردیم، شالوده پروتکلهای بهداشت و مراقبتی است که حدودا یکسال است با آنها آشنایی داریم. اما چرا بازخوانی این نکات و تلاش برای یادآوری آنها به دیگران اهمیت دارد؟ احتمالا در این روزها پاسخ دادن به این سوال کار سادهای باشد چراکه میدانیم نسخههای جهش یافته ویروس کرونا با سرعت و قدرت در حال گسترش در سراسر کره خاکی هستند و یکی از مشهورترین آنها که به کرونای انگلیسی یا کرونای کنت شهره شده، مدتی است در کشورمان شناسایی شده و حتی بر اساس آمارهای رسمی، مرگ دو بیمار را در پی داشته است.
این نسخه از ویروس بر اساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی اکنون در حدود ۵۰ کشور جهان شناسایی شده و به گفته وزارت بهداشت کشورمان، نشانههای به دست آمده از آن در ایران، حکایت از احتمال بالای شیوعش در سراسر کشور دارد. انتشار ویروسی که از ویروس اولیه سریعتر شیوع پیدا میکند، بیماری زاتر است و بر اساس یافتههای علمی، احتمال بروز بیماری شدیدتر در نتیجه ابتلا به آن بیشتر است و در نتیجه مرگبارتر محسوب میشود. عملکردی که ظاهرا در نسخههای جهش یافته در آفریقای جنوبی و حتی برزیل هم مشهود است.
با این یادآوری ها، بد نیست بدانیم که شدت بیماری زایی این نسخه جهش یافته آنقدر زیاد است که امروز وزیر بهداشت کشورمان دستور پایش مداوم و مستمر بیماری در سه استان البرز، زنجان و تهران (که بیماران مبتلا به این نوع از ویروس در آنها شناسایی شده) را صادر کرد و تاکید کرد که «راهی که طی دو هفته با ویروس قبلی میرفتیم با این ویروس جهش یافته ۷۲ ساعته میرویم. یعنی اگر از زمان افزایش تعداد بیمار سرپایی تا افزایش تعداد بستری ۲ هفته وقت داشتیم، در این ویروس ۷۲ ساعت وقت داریم. باید کانونها را زودتر شناسایی کنید. مراکز سرپایی باید فعالتر شوند...»
تاکید نمکی به فرصت طلایی ۷۲ ساعته یعنی ضرورت مراجعه سریع افراد مشکوک به ابتلا به کووید ۱۹ به مراکز درمانی و قرنطینه افرادی که با ایشان در تماس بوده اند و بعد شروع پروسه تست که اگر جواب آن منفی باشد هم پایان نمییابد چراکه تستهای موجود در شناسایی ویروس جهش یافته ناتواناییهایی دارند. نکتهای که اگر بدانیم و به دیگران هم گوشزد کنیم، احتمالا به ضرورت استفاده مداوم از ماسک و رعایت کامل پروتکلها پی خواهند برد و سهل انگاری را کنار میگذارند تا با جان خودشان و اطرافیانشان بازی نکنند.
یک نکته کلیدی که لازم است مدنظر قرار دهیم، احتمال ابتلای افراد مبتلا شده به کووید ۱۹ و بهبودیافته به نسخه جهش یافته ویروس است. احتمالی که شامل آن دسته از افرادی که به داشتن پادتن در خون شان مطمئن هستند هم میشود و لذا بهانهای برای عدم استفاده این افراد از ماسک و عدم مراقبت ایشان هم باقی نمیماند. یادآوری این نکته از این رو اهمیت دارد که میتوان همه افرادی که پروتکلها را رعایت نمیکنند شناسایی کرد و در صورت پای کار آمدن مسئولان، برای این دسته افراد مجازاتهایی در نظر گرفت؛ مجازاتهایی به جهت رعایت ملزوماتی مانند استفاده از ماسک که میتواند نقش به سزایی در قطع زنجیره انتقال ویروس ایفا کند.
اما برسیم به یک سوال مهم و کلیدی دیگر؛ اینکه آیا واکسن به دادمان خواهد رسید و میتوان روی واکسیناسیون برای رهایی از این بلای بزرگ شده و توسعه یافته حساب کرد؟ وزیر بهداشت کشورمان امروز به این سوال هم پاسخ صریح داده است: «تا ۳ ماه دیگر یکی از بزرگترین واکسن سازهای دنیا میشویم ... قول میدهیم تا شهریور آینده اکثر گروههای آسیب پذیر را واکسینه کنیم و انشاءلله اولین کشور دنیا باشیم که گروه آسیب پذیر را واکسینه کردیم و تا سه ماه بعد ۷۰ درصد دیگری که باید زنجیره را قطع کنند واکسینه میکنیم.»
متوجه شدید؟ به امید خدا تا آخر تابستان ۱۴۰۰ واکسیناسیون گروههای پرخطر (مانند کادر درمان، افراد مسن، بیماران زمینهای و...) به پایان خواهد رسید و بعد از آن، یعنی از پاییز ۱۴۰۰ به بعد، واکسیناسیون عمومی در کشورمان آغاز خواهد شد. اتفاقی که هدف گذاری شده تا سه ماه بعد پایان بیابد و تا پایان نیافتن آن، تنها راه مقابله با کرونا، خارج نشدن از منزل جز در مواقع ضروری، رعایت دقیق همه پروتکلهای بهداشتی و مراقبتی از جمله استفاده از ماسک در صورت بزوم به خروج از منزل، رعایت فاصله گذاری، شستن مرتب دستها و پرهیز از لمس چشم و دهان و بینی، پرهیز از حضور در تجمعات و... است.