برای یافتن ریشه و بن یک معضل و حل آن چه باید کرد؟ شاید علم جوابهای مفصل و مختلفی برای این سوال داشته باشد، اما برخی مسئولان ساز و کارهای متفاوتی برای پاسخ به این دست پرسش ها به کار میگیرند!
به گزارش «تابناک»؛ کافی است به هر دلیل (مثل رفت یا برگشت به/از فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) از/به تهران)، یک بار سفر از تهران به قم یا بالعکس را از مسیر آزادراه تهران تجربه کرده باشید تا بوی نامطبوع و مشمئزکنندهای که در بخشی از مسیر استشمام میشود، به یاد آورید؛ بویی شامه آزار که برای یافتن منشا آن بودجههای هنگفتی هم شده، اما سالهای طولانی است که پابرجا مانده و ظاهرا خلاصی از آن ممکن نیست.
البته نگاه مسئولان به ماجرا این گونه نیست؛ این را میشود از تداوم تصویب بودجه برای یافتن منشا این بو و تحرکاتی که در این راستا صورت میگیرد دریافت که ظاهرا وارد فاز جدیدی شده است؛ به این صورت که قرار است به جای یافتن منشا بو، به سراغ جاهای دیگر بروند و با بازدید میدانی و تهیه استشهادیه، حکم برائت مظنونین در این ماجرا را تهیه و ابلاغ نمایند!
اگر متعجب شدهاید، بهتر است اظهارات اخیر یکی از مدیران شهری در این باره را بخوانید که حکم برائت یکی از مظنونین تولید بوی نامطبوع در اطراف آزادراه تهران-قم را دارد: «اخیرا معاون امور هماهنگی و عمرانی استانداری تهران، فرماندار شهرری، بخشدار کهریزک، مدیرکل محیط زیست استان تهران، مدیرکل محیط زیست شهرری و مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران به دعوت سازمان پسماند از مجتمع آرادکوه بازدید کردند و در جریان آخرین اقدامات در حوزه مدیریت بهینه پسماند در مقصد و تلاشها برای کاهش بوی نامطبوع اطراف تهران قرار گرفتند.»
برای آنکه بهتر متوجه ماجرا شوید، بهتر است یادآوری کنیم که گوینده این سخنان، «صدرالدین علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران» است و موضوع سخنان وی، بازدید اخیر اعضای «کارگروه رفع بوی نامطبوع اتوبان تهران-قم» از مجتمع آرادکوه است. منظور از مجتمع آرادکوه هم، مجموعه بازیافت زباله تهران در جنوب کهریزک است و احتمالا «کارگروه رفع بوی نامطبوع اتوبان تهران-قم» هم، قابل درک باشد و بی نیاز از هرگونه شرح و بسطی!
اما نتیجه این بازدید چه بوده است؟ از زبان مسئولی که میزبان این بازدید بوده بخوانید: «در این بازدید معاون استاندار و سایر اعضا روند مدیریت پسماند در مقصد را ... مثبت ارزیابی کردند. براساس تحقیقات صورت گرفته، مجتمع آرادکوه یکی از ۲۸ منبع بوی نامطبوع اتوبان تهران-قم است، به همین دلیل در دو سال گذشته، تمام تلاش خود را کردیم تا با اجرای پروژههای مختلف، سهم این منبع را به حداقل برسانیم. اکنون این مهم به گفته مسئولان استانداری و محیط زیست استان تهران تا حدود زیادی محقق شده به طوری که حتی در روز بازدید اعضای کارگروه هم هیچ بوی نامطبوعی در مجتمع آرادکوه استشمام نمیشد.»
به این ترتیب باید روی یکی از جدیترین گزینههایی که همواره برای منشا بوی نامطبوع اطراف آزادراه تهران-قم مطرح میشود، خط قرمز بکشیم، چون با اقدامات صورت گرفته در مجتمع آرادکوه، به گواه بازدیدکنندگانی که در این خصوص مسئولیت هم دارند، بویی در این مجتمع استشمام نشده است! انگار نه انگار که از عمر این مجتمع سالهای طولانی میگذرد و نتیجه فعالیت آن در طول زمان، فرورفتن آن به شیرابههای بدبو و آسیب زای زباله به زمین و احتمال آلوده کردن سفرههای آب زیرزمینی بوده است؛ سفرههایی که هرجا به سطح زمین راه پیدا کنند، منشا آلودگی فراوان و انتشار بوی نامطوبع خواهند شد.
درباره مجتمعی سخن میگوییم که حدود هزار و چهارصد هکتار وسعت دارد و در آن، پس از فعل و انفعالاتی که روی انبوه زبالههای تولیدی پایتخت صورت میگیرد (مثل تفکیک زباله و تهیه کمپوست از بخشی از زباله ترِ تفکیک شده)، فرایند دفن زباله به انجام میرسد؛ دفن زبالههایی که ارزش تفکیک ندارند و البته بخش بزرگی از زبالههایی که روزانه به این مجتمع منتقل میشوند را شامل میشوند، به ویژه در سالهای اخیر که بسیاری از اقلام قابل بازیافت در زبالههای شهری توسط لشکر زباله گردها تفکیک و سوا میشوند و به مجتمع آرادکوه نمیرسند!
توجه به این نکته کلیدی کافی است تا بدانیم صرف استشمام نشدن بوی نامطبوع در این مجتمع در یک روز به خصوص ـ که امری به غایت عجیب و دور از باور به نظر میرسد! ـ نمیتواند این مجتمع را از فهرست منشاهای احتمالی بوی نامطبوعی که در کریدور جنوبی پایتخت استشمام میشود، خارج کند، بلکه نشان میدهد، فرایند منشایابی بوی تند و شامه آزار به بیراهه رفته و به امری سطحی مثل اتکا به بینی بازدیدکنندگان از یک مجتمع تقلیل یافته است، در حالی که میبایست به پروژهای علمی در اطراف این مجتمع گره بخورد که نشان میدهد، شیرابهها تا کجا نفوذ کرده و راهکارهایی برای رفع آثار سوء آنها از جمله بویی که متصاعد میکنند، گره بخورد.
پروسهای که میبایست با دقت و جدیت درباره همه منشاهای احتمالی این بو پی گرفته شود، اما ظاهرا به جای آن، به فرایند اعلان برائت از منشاهایی مانند زباله دان بزرگ تهران منجر شده است؛ برائتی به درد نخور که نمیتواند بوی نامطبوع را رفع کند حتی اگر کارگروه رفع بوی نامطبوع اتوبان تهران-قم به اتفاق آرا بگویند که منشا بو فلانجا نیست و تاکید کنند که در بازدیدشان از آنجا، بوی بدی استشمام نکرده اند!