نمی‌شود میلی‌متری واکسن وارد کنیم و متری تزریق!/ واکسیناسیون پولی قرابتی با برنامه وزارت بهداشت ندارد/ واکسن مشترک پاستور اولین واکسن ایرانی خواهد بود که به واکسیناسیون می‌رسد

کیانوش جهانپور گفت: نمی‌شود میلی‌متری واکسن وارد و متری آن را تزریق کنیم؛ بایستی حساب شده عمل کنیم و حواسمان به واردات باشد.

به گزارش «تابناک»؛ سخنگوی سازمان غذا و دارو که میهمان برنامه پرونده ویژه در رسانه ملی بود، در خصوص روند واردات، تولید و تزریق واکسن در کشور توضیحاتی ارائه کرد و پاسخگوی برخی سوالات و شائبه‌های مطرح در این خصوص بود. شائبه‌هایی مانند اینکه آیا واکسن تولید داخل خیلی زودتر از رسمی شدن به مرحله آزمایش رسیده بود، اما برخی مخالفت‌ها و کارشکنی‌ها مانع از شروع کارآزمایی بالینی آن شد؟

جهانپور در پاسخ به این سوال گفت: برخی شایعات در این موارد ناشی از آشنایی ناکافی با مراحل تایید و تولید است؛ از جمله اینکه وقتی واکسنی در محیط آزمایشگاهی ساخته می‌شود، گام اول است و اساسا نمی‌شود واکسن خواندش، چون باید مطالعات پیش بالینی روی گونه‌های حیوانی، آن هم روی چند گونه صورت گیرد و بعد که این مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشت، تازه در آستانه ورود به مرحله آزمایش انسانی قرار می‌گیرد.

وی افزود: همه واکسن‌های ایرانی که اکنون در مراحل کارآزمایی هستند، در فروردین و اردیبهشت سال گذشته در محیط آزمایشگاهی ساخته شده بودند. این نکته را هم باید اضافه کنم که وقتی می‌گوییم واکسن تولید داخل، بایستی اسم ببریم، چون در کشورمان بر خلاف برخی کشور‌ها که یک یا دو واکسن دارند، خوشبختانه تعداد زیادی واکسن در دست تهیه و تولید قرار دارد؛ از جمله چهار برند که در مراحل کارآزمایی بالینی یا باقی ۱۶ کاندیدای تولید واکسن در کشورمان که در مراحل مختلف قرار دارند.

رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت در پاسخ به این که چرا فاز دوم و سوم کارآزمایی واکسن کووایران برکت همزمان انجام نشد، گفت: مراحل آزمایش انسانی واکسن دست کم سه مرحله است که برای انجامشان، نیازمند طی مراحلی از جمله صدور مجوز است؛ به این صورت که هر بار بعد از صدور مجوز‌های لازم، یک مرحله از کارآزمایی آغاز می‌شود و در پایان، بایستی نتایج مورد بررسی و تایید قرار گیرد و صدور مجوز‌های لازم برای فاز بعدی به انجام برسد.

وی در ادامه افزود: بر خلاف آنچه ممکن است تصور شود، این که طی یک سال واکسن‌های تولیدی ما به مراحل کارآزمایی بالینی رسیده، قابل تقدیر هم هست، چون اساسا روند تولید واکسن طولانی‌تر از اینهاست و در شرایط اضطراریِ کرونا این روند‌ها کوتاه‌تر شده و ما هم در شرایط بهینه از نظر زمانی هستیم. به طور مشخص، واکسن کووایران در حال پشت سر گذاشتن فاز دوم است و به نظر می‌رسد با موفقیت در حال عبور از این مرحله و رسیدن به فاز سوم است که انشاءالله در هفته‌های آتی رخ می‌دهد.

واکسن غیررایگان با برنامه وزارت بهداشت قرابتی ندارد

اما آیا واکسن رایگان است و آیا نظر وزارت بهداشت همان است که اعلام شد و تاکید داشت واردات واکسن توسط شرکت‌های خصوصی خارج از چرخه با برنامه واکسیناسیون مغایرت دارد و چرخه سند ملی واکسیناسیون را خدشه دار می‌کند و...؟ جهانپور در این باره گفت: باید از دو منظر به این موضوع نگاه کرد؛ اول از طرف وزارت بهداشت که باید بگویم ما چنین چیزی نداریم و در وزارت بهداشت برنامه ملی واکسیناسیون را که در ۲۱ بهمن کلید خورده اجرا خواهیم کرد که بر اساس آن واکسیناسیون پولی و خارج از سند انجام نخواهد شد.

وی افزود: این در حالی است که از منظر دیگر ممکن است نکات دیگری مطرح شود و حتی نظر شخصی من هم چیز دیگری باشد، اما در وزارت بهداشت تنها بر اساس برنامه ملی واکسیناسیون پیش خواهیم رفت و اگر قرار باشد نوع دیگر واکسیناسیون یعنی پولی و خارج از اولویت‌های تعیین شده در سند رخ دهد با برنامه ما در وزارت بهداشت قرابتی ندارد.

چهانپور در پاسخ به سوالی در خصوص سلامت واکسن‌های وارداتی به کشورمان گفت: اساسا واکسنی از گمرک ترخیص نمی‌شود، الا وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو که آن را تایید کرده باشد؛ این قاعده و اصل کلی است، چه واکسن وارداتی در برنامه واکسیناسیون ملی مصرف شود و چه قرار باشد جای دیگری مصرف شود.

چرا روند تزریق واکسن کند است؟

این مقام عالی رتبه وزارت بهداشت کشورمان در پاسخ به سوال دیگری در خصوص کندی سرعت واکسیناسیون در کشورمان گفت: سرعت واکسیناسیون متناسب و تابعی از واردات واکسن است و نمی‌شود واکسن را میلی متری وارد و متری تزریق کنیم. مضافا اینکه بخشی از محموله‌های وارداتی واکسن به کشورمان دوز دوم واکسن است و نمی‌شود آن را به امید واردات محموله بعدی استفاده کرد.

وی افزود: عمده واکسن وارداتی کشورمان قبل از واردات محموله کوواکس، واکسن اسپوتنیک بود که دوز دومش اساسا فرق دارد و نمی‌شود برای دوز اول صرفش کرد. سوای آن، واکسن‌های وارد شده در نیمه دوم فروردین امسال در دست توزیع قرار دارند. روند توزیع به این صورت است که باید واکسن‌ها برچسب گذاری شوند و بعد در سامانه "تی‌تک" توزیع شوند.

سخنگوی سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: بر اساس آخرین اطلاعاتی که گرفته‌ام، حدود ۱۰۰ هزار دوز از مجموله وارداتی واکسن آسترازنکا نه تنها توزیع شده، که تزریق هم شده است. البته قرار است همه محموله وارد شده این واکسن برای تزریق توزیع شود، چون تزریق دوز دومش بالغ بر ۹۰ روز زمان دارد و فرصت کافی برای واردات محموله بعدی آن و تزریق دوز دومش که در تابستان می‌شود، در اختیار داریم.

وی با تاکید بر اینکه تا کنون یک میلیون و ۹۵۰ هزار دوز واکسن به کشورمان وارد شده، در خصوص جایگاه ایران در واکسیناسیون کووید ۱۹ در جهان گفت: ما در میانه جدول جهانی تزریق واکسن قرار داریم. صرف نظر از کشور‌های کوچک که شاید جمعیت شان اندازه استان‌های ما نباشند، باقی کشور‌های تولید کننده واکسن، عمده تولیدشان را به واکسیناسیون خودشان اختصاص داده اند و این موجب کندی روند واکسیناسیون در جهان شده که انتقاداتی متوجه بسیاری دولت‌ها حتی در شرق آسیا و ژاپن شده است.

میزان ایمنی زایی واکسن‌ها چقدر است؟

جهانپور در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص میزان ایمنی زایی واکسن‌های کرونا گفت: نمی‌شود گفت و باید منتظر مطالعات نهایی بود. موسسه گامالیا [تولید کننده واکسن اسپوتنیک وی در روسیه]مدعی است محصولش تا دو سال ایمنی زایی به دنبال دارد، اما در کل بین ۶ ماه تا ۲ سال ایمنی زایی برای واکسن‌های کرونا مطرح می‌شود که همه تایید نشده هستند و بایستی بعد‌ها درباره شان اظهار نظر کرد. این در حالی است که بایستی جهش‌های ویروس را هم در نظر بگیریم که ممکن است موجب فرار ویروس از یک واکسن یا همه واکسن‌ها شوند.

وی افزود: اگر ویروس بماند و با این سرعتی که جهش می‌یابد، هر سال جهش بیابد، شاید لازم باشد هر سال دوز یادآور واکسن که مطابق با آخرین جهش‌ها تولید شده، تزریق و شاید لازم باشد این کار برای گروه‌های در معرض خطر انجام شود. البته برای طرح این مسائل هنوز زود است و بایستی منتظر ماند و دید مطالعات چه نشان می‌دهند.

اول واکسن مشترک با کوبا و بعد کووایران برکت

رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت در پاسخ به این که کدام واکسن ایرانی زودتر از همه به چرخه واکسیناسیون در کشور می‌رسد، گفت: اولین واکسن ایرانی احتمالا واکسن مشترک کوبا و انستیتو پاستور است که احتمالا به واکسیناسیون عمومی برسد، چون هرچند فاز سوم کارآزمایی بالینی آن در ایران با ثبت نام از داوطلبان کلید خورده و به زودی آغاز خواهد شد، از یک ماه پیش فاز سوم آن در کوبا شروع شده و احتمالا به زودی نتایج میانی مطالعات آن منتشر خواهد شد.

وی افزود: بعد از این واکسن مشترک و صرف نظر از تولید مشترک واکسن اسپوتینک روسی با بخش خصوصی در کشورمان که احتمالا بعد از واکسن پاستور به نتیجه می‌رسد، واکسن کووایران برکت خواهد بود که به برنامه واکسیناسیون در ایران می‌رسد و بعد از آن واکسن‌های فخرا و رازی به نتیجه خواهند رسید.