بین الملل تابناک: هرج و مرج افغانستان و به ویژه کابل پایتخت این کشور را فراگرفته است. کابل در خلأ قدرت نظامی و سیاسی قرار دارد و اوضاع کلی کابل بی سروسامان بوده و هزاران شهروند افغان حتی بدون پاسپورت سرگردان در فروگاه این شهر به سر میبرند.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا روز دوشنبه در سخنانی عدم اراده نیروهای امنیتی افغانستان در جنگ با طالبان را دلیل تسلط این گروه بر افغانستان دانست و گفت بایدن باور نمی کرد که تسلط طالبان حتمی و غیرقابل اجتناب باشد.
سالیوان در گفت وگویی با شبکه ای بی سی آمریکا گفت مقامات دولت بایدن از سرعت تسلط طالبان بر افغانستان و سقوط نیروهای امنیتی این کشور متعجب شدند اما با وجود همه این ها، بایدن به تصمیم خود برای خروج نظامی از افغانستان پایبند است .
وی گفت: ما در ۲۰ سال گذشته دهها میلیارد دلار برای اموزش نیروهای افغان صرف کردیم و به آنها تجهیزات دادیم و حمایت های نظامی انجام دادیم . حالا سوال اینجاست که آیا مردان و زنان آمریکایی باید در میانه جنگ داخلی یک کشور دیگر رها شوند آن هم وقتی که ارتش خود این کشور اراده دفاع از خودشان را ندارد؟ پاسخ رئیس جمهوری آمریکا به این سوال "نه" است.
سالیوان گفت که امریکا قصد دارد آن دسته از اتباع افغان را که در طول سال های گذشته به آمریکا کمک کردند، از افغانستان خارج کند.
وی همچنین گفت که بایدن قرار است به زودی درباره موضوع افغانستان با مردم امریکا سخن بگوید.
این مقام امریکایی همچنین خطاب به طالبان گفت که اگر افغانستان به محل امن برای عوامل القاعده تبدیل شود، مسئولیت آن برعهده طالبان خواهد بود.
یک هیات بلندپایه افغانستانی که در جریان سفر از پیش اعلام نشده و همزمان با ورود طالبان به کابل، به پاکستان سفر کرده است، امروز طی دیدار با وزیر امور خارجه این کشور، تازه ترین تحولات صلح افغانستان را بررسی کرد.
به گزارش منابع رسمی پاکستان، «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه این کشور روز دوشنبه در اسلامآباد میزبان هیات بلندپایه افغانستانی بود؛ جایی که طرفین رخدادهای جاری در افغانستان و پیشبرد تلاشهای صلح را مرور کردند.
وزارت امور خارجه پاکستان نیز لحظاتی پیش با صدور بیانیهای اعلام کرد: سفر این هیات همزمان با رویدادهای غیرقابل پیش بینی اخیر در افغانستان انجام شده و هدف آن همفکری دو کشور برای کمک به یافتن راهکاری برای برون رفت از بحران است.
این دیدار ساعاتی پیش از نشست برنامه ریزی شده رهبران پاکستان برای حضور در جلسه فوق العاده کمیته امنیت ملی کشور با دستور کار بررسی رخدادهای افغانستان صورت گرفت.
وزیر امور خارجه پاکستان طی دیدار با شخصیتهای سیاسی پارلمانی و مذهبی افغانستان تاکید کرد: هدف مشترک ما حرکت به سمت جلو و اجرای راهکارهای سیاسی و فراگیر برای کمک به افغانستان است.
وی اظهار داشت: مذاکرات جامع میان تمامی گروههای افغانستانی، تنها راه برون رفت مشکلات فعلی است و ما معتقدیم که گروههای افغانستانی باید از این فرصت بهره برداری کرده و برای دستیابی به منافع مشترک صلح به ویژه بهبود وضعیت افغانستان تلاشها را تسریع کنند.
شاه محمود قریشی گفت: پاکستان به نقش سازنده خود برای کمک به پیشبرد روند صلح افغانستان ادامه خواهد داد و در مقابل از جامعه جهانی نیز انتظار دارد برای بهبود شرایط این کشور به همکاری و ارائه کمکهای اقتصادی متعهد باشد.
روز گذشته، اعضای هیات بلندپایه افغانستانی برای انجام سفر چهار روزه وارد اسلامآباد شد و قرار است با دیگر مقامهای پاکستانی نیز دیدار کنند.
همزمان با استقرار طالبان در کابل و ترک پایتخت از سوی محمد اشرف غنی،خلاء قدرت در کابل حاکم شد و در نتیجه هرج و مرج شهر را فرا گرفت و در پی آن رسانههای افغانستان نیز انتشارات عادی خود را متوقف کرده اند.
سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در واکنش به رخدادهای اخیر در افغانستان اعلام کرد که اسلام آباد از نزدیک وضعیت موجود در افغانستان را زیر نظر دارد.
«زاهد حفیظ چودری» افزود: پاکستان به حمایت از تلاش ها برای حل و فصل سیاسی بحران افغانستان ادامه خواهد داد و امیدوار است تا همه طرفهای داخلی افغان با هم برای حل این بحران سیاسی همکاری کنند.
وی ادامه داد: سفارت پاکستان در کابل به پاکستانیها، اتباع افغانی و جامعه دیپلماتیک و بین المللی کمک های لازم را برای خروج از افغانستان، صدور روادید و استفاده از پروازهای شرکت هواپیمایی کشوری پاکستان ارائه میدهد.
«بن والاس» وزیر دفاع انگلیس امروز (دوشنبه) گفت: طالبان کنترل افغانستان را در دست دارند و نیروهای انگلیسی برای مقابله با این گروه بازنخواهند گشت.
وی به شبکه «اسکای نیوز» گفت: اذعان میکنم که طالبان کنترل افغانستان را در دست دارد. منظور من این است که نباید یک دانشمند علوم سیاسی باشید تا متوجه شوید در کجا قرار داریم.
وزیر دفاع انگلیس در پاسخ به این که آیا انگلیس و ناتو به افغانستان بازخواهند گشت، گفت: این در کارتها نیست. قصد نداریم برگردیم.
وی در ادامه اظهار داشت جنبه نظامی فرودگاه کابل ایمن است و انگلیس تمام تلاش خود را برای تخلیه شهروندان انگلیسی و افغانهایی که با انگلیس ارتباط دارند انجام میدهد.
والاس گفت: هدف ما این است که روزانه حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر را با توجه به ظرفیت هواپیماهای خود خارج کنیم و این روند را ادامه خواهیم داد.
انگلیس سفارت خود را به فرودگاه کابل منتقل کرده و والاس در پاسخ به این سوال که با دیدن پرچم طالبان بر فراز ساختمان سفارت سابق انگلیس در کابل چه احساسی خواهید داشت، گفت: این چیزی نیست که هیچ یک از ما میخواستیم.
وزیر دفاع انگلیس در ادامه گفت که هنوز زمان مناسبی برای تصمیمگیری درباره به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت افغانستان نیست. من فکر میکنم قبل از این تصمیمات، کارهای زیادی در پیش است. بدیهی است که آنها با عملکردشان و نه لفاظی، سنجیده میشوند.
وی پیش از این در پاسخ به انتقادات نمایندگان پارلمان انگلیس، آمریکا را مقصر وضع پیش آمده در افغانستان دانست و گفت، انگلیس به تنهایی نمیتواند کاری کند.
خبرنگار الجزیره از توافق سه جانبه اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، گروه طالبان و آمریکا برای واگذاری قدرت به این گروه خبر داد.
خبرنگار الجزیره که سران و افراد مسلح طالبان را در کاخ ریاست جمهوری در کابل همراهی میکرد، اعلام نمود: بر اساس آنچه یک مقام دولتی در افغانستان و منابعی در طالبان گفته اند، تصرف استانها به دست طالبان، تصرف ارگ ریاست جمهوری، استیلا بر تجهیزات نظامی و ... همه و همه بر اساس توافقی بود که از شش ماه پیش میان دولت آمریکا، دولت افغانستان و طالبان انجام شده است. رئیس جمهور افغانستان هم بر تمامی اتفاقات در استانها اشراف داشت و از آنها آگاه بود.
پس از تصرف کابل توسط طالبان در کابل و هجوم مردم این شهر برای خروج از افغانستان، مسئولان فرودگاه کابل اعلام کردند که تمام پروازهای فرودگاه بین المللی حامد کرزی متوقف شده است.
مقامات فرودگاه کابل در پیامی به خبرنگاران گفته اند که مردم از آمدن به فرودگاه کابل خودداری کنند و تمام پروازها تا اطلاع ثانوی لغو شده است.
همچنین مقامات آمریکایی اعلام کردند که در تلاش هستند تا امنیت فرودگاه کابل را تامین کنند.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی نوشت: دی ماه ۹۷ در سفر به کابل جلسه پرچالشی با رئیس جمهور افغانستان داشتم. سخنان سوزناک امروز وزیر دفاع این کشور ترجمان آثار اشغال ۲۰ ساله افغانستان توسط آمریکا و عمق نفوذ و تاثیرگذاری واشنگتن در دولت این کشور بود. همچون ۴۰ سال گذشته پیشتیبان مردم افغانستان و خواست و اراده آنها هستیم.
براساس ویدیوهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده، صدای تیراندازی گسترده از فرودگاه کابل به گوش میرسد و در برخی از آنها مردم در حال فرار هستند.
خبرگزاری فرانسه با تایید این خبر گفته که این تیراندازیها از سوی نیروهای آمریکایی مستقر در فرودگاه صورت گرفته است.
یک شاهد عینی به خبرگزاری فرانسه گفته که حجم تیراندازی نیروهای آمریکایی بسیار بالاست.
به نوشته خبرگزاری فرانسه تیراندازی نیروهای آمریکایی هوایی بوده و تا این لحظه خبری در خصوص کشته و مجروح شدن افراد منتشر نشده است.
یک مقام رسمی آمریکا به رویترز گفته است که نظامیان مستقر در فرودگاه برای کنترل جمعیت اقدام به شلیک هوایی هشدار دهنده کردهاند.
این مقام رسمی گفته است: "جمعیت حاضر در فرودگاه خارج از کنترل است و شلیکها فقط برای کنترل هرج و مرج بوده است".
بیشتر بخوانید:
محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان به تلویزیون الجزیره گفت: امروز یک روز بزرگ برای مردم افغانستان و مجاهدین است. آنها بیست سال است که شاهد تلاش ها و فداکاری های خود بوده اند. به لطف خدا ، جنگ در کشور به پایان رسیده است.
نعیم گفت که نوع و شکل دولت جدید در افغانستان به زودی مشخص می شود و افزود که طالبان نمی خواهند در انزوا زندگی کنند و خواستار روابط بین المللی مسالمت آمیز است.
وی گفت: ما به آنچه به دنبال آن بودیم، یعنی آزادی کشور و استقلال مردم رسیده ایم. ما اجازه نخواهیم داد که از سرزمین های ما برای هدف قرار دادن کسی استفاده شود و نمی خواهیم به دیگران آسیب برسد. ما فکر نمی کنیم نیروهای خارجی تجربه شکست خورده خود را در افغانستان بار دیگر تکرار کنند. ما آماده گفت وگو با همه شخصیت های افغان هستیم و حفاظت لازم را برای آنها تضمین می کنیم.
نعیم افزود: این گروه به حقوق زنان و اقلیت ها و آزادی بیان در قوانین شرعی احترام گذاشت.
این سخنگو تاکید کرد که طالبان می خواهد روابط مسالمت آمیزی داشته باشند و مشتاق توسعه چندین کانال ارتباطی است که قبلاً با کشورهای خارجی باز کرده بود.
وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: ما از همه کشورها و نهادها می خواهیم برای حل هرگونه مشکل با ما وارد گفتگو شوند.
نعیم گفت که هیچ نهاد یا مقر دیپلماتیک توسط طالبان آماج قرار نگرفته است و این گروه امنیت شهروندان و نمایندگی های دیپلماتیک را تامین خواهد کرد.
او فرار غنی را غیرمنتظره خواند و گفت: حتی نزدیکانش نیز چنین انتظاری نداشتند.
بیشتر بخوانید:
بیش از ۶۰ کشور جهان طی بیانیهای مشترک اعلام کردند که باید به شهروندان افغان و خارجی که خواستار خروج از افغانستان هستند، اجازه داده شود از این کشور خارج شوند و اینکه فرودگاه ها و گذرگاه های مرزی باید همچنان باز بمانند.
به گزارش رویترز، کشورهایی همچون آمریکا، استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، قطر و انگلیس در این بیانیه عنوان کردند: آنهایی که در سراسر افغانستان قدرت و اوضاع را در کنترل و اختیار دارند، باید مسئولیت حفاظت از جان افراد و اموال عمومی و همچنین احیای فوری امنیت و نظم داخلی را بر عهده بگیرند.
از جمله دیگر کشورهایی که در این بیانیه خواستار اجازه دادن به خروج شهروندان اقغان و خارجی از افغانستان شده اند، می توان به شیلی، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، یونان، هلند، اسپانیا، سوئد، اوکراین اشاره کرد.
شب گذشته هزاران شهروند پایتخت به فرودگاه بین المللی کابل سرازیر شدند تا در صورت امکان، حتی بدون داشتن شناسنامه و گذرنامه سوار هواپیما شده و از کشور خارج شوند؛ اما فرودگاه غیرنظامی کابل عملا فلج است و همه کارمندان مسئولان امنیتی و غیر نظامی این فرودگاه محل کارهای خود را ترک کرده و کسی در سیستم مدیریتی فرودگاه حضور ندارند.
شاهدان عینی می گویند که هزاران تن در فرودگاه کابل سرگردان هستند و حتی داخل برخی هواپیماهای سوار شده اند که خدمه و یا خلبانی در آن نیست.
بیشتر بخوانید:
پس از گذشت پاسی از شب و حضور مردم در فرودگاه کابل کم کم فضای ناامیدی جای خود را با امید برای این افراد عوض کرد و این افراد به جای رفتن به خارج از کشور به منازل خود برگشتند اما شمار دیگری هنوز در این فرودگاه حضور دارند.
نظامیان آمریکایی اما دورتر در مرکز فرودگاه بیشتر به طرف بخش نظامی این فرودگاه مستقرند و به مردم هشدار داده اند که نزدیک آنها نشوند.
شب گذشته تنها صدای هواپیماهای نظامی آمریکا و ناتو در فضای کابل شنیده می شد که معلوم نیست چه فعالیتی انجام می دهند.
بر اساس گزارشها شمار زیادی از سفارت خانهها از جمله سفارت آمریکا در منطقه وزیرمحمد اکبر خان در کابل بسته شده و پرچم خود را پایین کشیده اند.
گفته می شود، آلمان اعلام کرده است که هواپیمای نظامی برای بیرون بردن اتباع خود به کابل می فرستد و همچنین گزارش شده است که سفارت عربستان در کابل نیز بسته و دیپلمات های عربستان کابل را ترک کرده اند.
اما در طرف دیگر، گروه طالبان وارد شهر کابل شده و حوزه های امنیتی را تصرف کرده اند و شماری از آنها نیز وارد کاخ ریاست جمهوری شده اند؛ البته روشن است که این افراد کسانی نیستند که متولی مدیریت کشور باشند؛ هرچند ملاعبدالغنی برادر رئیس هیأت مذاکره کننده طالبان از دوحه، در پیام ویدئویی، رسیدن طالبان به کابل را تبریک گفته و آن را پیروزی بزرگ و بی نظیر عنوان کرده است.
ملابرادر اما به مردم اطمینان داده است تا حد توان در خدمت مردم خواهند بود اما اوضاع در حال حاضر نشان می دهد که وضعیت فوری که در کابل پیش آمده، هیچ طرح و برنامه تدوین شده وجود ندارد.
در طرف دیگر اما عبدالله عبدالله، گلبدین حکمتیار و حامد کرزی گفته اند که شورای هماهنگی را برای جلوگیری از خلأ قدرت و هرج مرج به وجود آورده تا شهر کابل بحرانی نشود؛ اما وضعیت طوری است که نه پلیس و نیروهای امنیتی در شهر هستند و نه ماموران غیر نظامی. همه ادارات نظامی و غیر نظامی محل ماموریت خود را ترک کرده و مشخص نیست، این افراد برای نجات جان خود کجا هستند!
از محمداشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان نیز خبری در دست نیست که به کدام کشور رفته است. دیروز اخبار منتشر شده حاکی از ورود وی به تاجیکستان بود؛ اما دیری نگذشت که رسانه های افغانستان اعلام کردند که تاجیکستان به هواپیمای حامل اشرف غنی اجازه فرود نداده است.
امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهوری افغانستان در آخرین توئیت خود ـ که چهار ساعت پیش در توئیتر منتشر کرده است ـ نوشت: در خاک خود به همراه مردم خود برای یک هدف واقعی و با اعتقاد راسخ به حقانیت و مقاومت در برابر سلطه ظلم خواهد ایستاد. اما وی بیشتر توضیح نداده و نگفته کجاست!
طالبان اکنون بر تمام افغانستان به جز استان های پروان و پنجشیر مسلط هستند و هنوز روشن نیست که امروز وضعیت کابل چگونه رقم خواهد خورد؛ اما کوچه و جاده ها در کابل خالی است و کسی جرات بیرون رفتن و عبور در جاده ها را ندارند.