از درخت کاری تا استخراج بیت کوین با برق دولتی؛ در این ساختمان ۱۷ طبقه چه خبر است؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ چند ماه قبل از ورود ویروس کرونا به کشورمان، یک خبر مهم برای بورسی‌ها منتشر شد؛ آن خبر حکایت از این داشت که یکشنبه، یکم دی ماه ۱۳۹۸ بورس اوراق بهادار تهران با ساختمان قدیمی معاملات واقع در خیابان حافظ خداحافظی کرد و کامل به ساختمان جدید ۱۷ طبقه واقع در سعادت آباد منتقل شد. نقل مکانی که چند هفته بعد با درختکاری یک اصله نهال در محوطه ورودی این ساختمان توسط  علی صحرایی مدیر عامل بورس تهران بازهم در رسانه ها، خبرساز شد. این ساختمان  ۳۴ هزار متری، بیش  از ۳۲۰ میلیارد تومان (بر اساس گزارش هیات مدیره در سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۹۷) برای شرکت بورس، هزینه داشت و همزمان شهرداری تخلفاتی را در آن شناسایی کرد.

 

اما کمتر کسی گمان می کرد چند ماه بعد در این ساختمان تازه ساز، دستگاه‌های ماینر برای استخراج رمزارز در مدار قرار بگیرند؛ آن هم درست در ساختمانی که هر روز تابلوی سبز و اکثرا قرمزپوش آن، موجی از نگرانی را در دل سهامداران خرد به وجود می‌آورد.

در روز‌های ابتدایی ماه جاری، خبر کشف چند دستگاه ماینر در زیر زمین ساختمان بورس رسانه‌ای شد. به گونه‌ای که در ابتدا عنوان شد این ماینر‌ها مربوط به علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس تهران است، اما این شایعه توسط مصطفی بهشتی سرشت، معاون اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار رد شد و وی گفت: این دستگاه‌ها متعلق به شخص خاصی بوده است. وی ششم مهرماه تاکید کرد: «بطورکلی چنین فعالیتی خارج از فعالیت‌های شرکت بورس محسوب می‌شود و این مجموعه باید پاسخگو باشد.» معاون اجرایی سازمان بورس تهران همچنین گفت: شخصا دستگاه‌ها را رؤیت نکرده‌ام، اما چند روزی است که بحث آن مطرح است. باز هم تاکید می‌کنم که این شرکت باید پاسخگو باشد، چون سهام‌دار دارد و سهام‌داران هم باید خواهان پاسخگویی باشند.

اما ششم مهرماه، در این زمینه علی صحرایی، مدیرعامل شرکت بورس تهران، در گفت‌گو با ایسنا، اظهار کرد: این موضوع صحت ندارد و آن‌هایی که آن را مطرح نموده‌اند، اشتباه کرده‌اند.

این واکنش رئیس وقت بورس تهران در حالی بود که به فاصله یک روز از این اظهار نظر، خبر استعفا و یا برکناری وی از ریاست شرکت بورس تهران در صدر خبر‌ها قرار گرفت. در این باره، علی صحرایی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه استعفا پذیرفته شده است، درمورد دلیل آن توضیح داد: در راستای مسئولیت اجتماعی و اجتناب از تاثیر منفی احتمالی بر بازار سرمایه کشور به دلیل اتفاقات اخیر این تصمیم را گرفتم. وی به این سوال که دستگاه‌های ماینر چگونه وارد شرکت بورس شده اند نیز پاسخ داد: افرادی که مسئولیت رسیدگی به این ماجرا را دارند، به آن رسیدگی خواهند کرد.

در این میان، روز گذشته دهقان دهنوی، رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار درست چند ساعت قبل از خداحافظی با این سازمان، در مصاحبه‌ با پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه داشت گفت: بر اساس مستندات موجود و بررسی‌های انجام شده و گزارش‌هایی که دریافت و همچنین توضیحاتی که از اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت بورس دریافت شده، این موضوع به ماه‌های پایانی سال ۹۸ برمی گردد که در آن یک کمیته شامل دو عضو هیات مدیره شرکت بورس تهران به همراه مدیرعامل و چند تن از مدیران شرکت بورس تصمیم می‌گیرند که تعدادی دستگاه ماینر خریداری و بهره‌برداری کنند.

بنابراین، بر اساس صحبت‌های دهقان دهنوی، تا به اینجا به نظر می‌رسد بر خلاف اظهارات صحرایی، مبنی بر اینکه «این موضوع صحت ندارد»، اتفاقا مدیرعامل وقت بورس تهران به همراه دو عضو هیات مدیره تصمیم می‌گیرند که تعدادی دستگاه ماینر خریداری و بهره‌برداری کنند.

اما بر اساس این گزارش؛ در حالی که به نظر می‌رسید خبر کشف ماینر در ساختمان شرکت بورس تهران با استعفای رئیس این شرکت، کمرنگ خواهد شد، شرکت توزیع برق تهران بزرگ ابعاد جدیدی از این مساله را رونمایی کرد.

شرکت توزیع برق تهران در خصوص کشف تعدادی دستگاه غیرمجاز استخراج رمزارز در شرکت بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرد: صنعت برق با این مورد نیز بر اساس قوانین موجود، برخورد جدی خواهد کرد. بر اساس گزارش مامورین بازرسی از محل، تعداد ۸۲ دستگاه ماینر که در لحظه بازدید این شرکت در مدار قرار نداشتند، کشف و ضبط شده و مصارف محل موردنظر تحت بررسی است.

این در حالی است که صنعت برق تاکید دارد نگهداری یا اتصال دستگاه‌های استخراج رمزارز فاقد مجوز به هر نحو و در هر محل، غیرقانونی بوده و مسئولیت آن در موارد سازمانی بر عهده بالاترین مقام سازمان و در سایر موارد بر عهده شخص دارنده انشعاب برق است و لذا به مسئولان دستگاه‌های اجرایی و سایر متذکر می‌شود با دقت در رعایت موارد فوق از سوءاستفاده افرد سودجو که شرایط آسیب به منافع عمومی و شبکه برق کشور را فراهم می‌آورند، جلوگیری کنند.

 

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور در گفت‌وگویی با اشاره به کشف و ضبط ۸۲ دستگاه ماینر در ساختمان بورس اوراق بهادار تهران گفت: به محض اینکه کنتور در دوره قرائت قرار می‌گیرد، افزایش مصرف قابل تشخیص است لذا زمان زیادی از نصب ماینر در شرکت بورس نگذشته بود که شناسایی صورت گرفت.

با فرض اینکه این ماینر‌ها در مدار قرار گرفته باشند، نبض بورس در گفتگو با یکی از کارشناسان حوزه ارز‌های دیجیتال این مساله را پیگیری کرد. وی به خبرنگار نبض بورس گفت: هر چند برای محاسبات دقیق‌تر در این زمینه نیاز است که نوع دستگاه‌ها مشخص باشد، می‌توان اظهار داشت که کمترین میزان این دستگاه‌ها ۱۰ تراهش و بیشترین میزان آن‌ها ۱۱۰ تراهش است. کمترین میزان مصرف برق برای ۱۰ تراهش، ۵ آمپرساعت و بیشترین میزان مصرف برق برای ۱۱۰ تراهش، ۱۶ آمپرساعت است؛ بنابراین با فرض اینکه اگر دستگاه‌ها ۱۰ تراهشی بوده باشند میزان برق مصرفی در ساعت ۴۱۰ آمپر و اگر دستگاه‌ها ۱۱۰ تراهشی بوده باشند میزان برق مصرفی در ساعت ۱۲۸۰ آمپر بوده که بسیار رقم بالایی است. وی افزود: درآمد برای دستگاه ماینر ۱۰ تراهشی روزی ۳.۵ دلار و برای دستگاه ماینر ۱۱۰ تراهشی روزی حدود ۴۰ دلار است؛ بنابراین با فرض دلار ۲۸ هزار تومانی میزان درآمد برای ۸۲ دستگاه ماینر ۱۰ تراهشی روزانه حدود ۸ میلیون تومان و برای ۸۲ دستگاه ماینر ۱۱۰ تراهشی، ۹۲ میلیون تومان می‌باشد. این درآمد‌های روزانه با این فرض بود که هزینه برق را پرداخت نکرده باشند. اگر هزینه برق پرداخت شود تقریبا این درآمد‌ها نصف خواهد شد. نتیجه اینکه اگر این دستگاه‌های ماینر در مدار قرار داشتند، با فرض اینکه هزینه‌ای برای برق پرداخت نکرده باشند و قیمت هر دلار ۲۸ هزار تومان باشد، درآمد حاصل از این ۸۲ ماینر بسته به نوع ماینرها، حداقل در روز ۸ میلیون تومان و حداکثر ۹۲ میلیون تومان بوده است.

محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس، درباره کشف ماینر از ساختمان شرکت بورس اوراق بهادار تهران، گفت: کشف تعدادی ماینر برای استخراج غیرمجاز رمزارز در شرکت بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته، بازار سرمایه را شوکه کرد. پس از بررسی‌های انجام گرفته مشخص شد که ماینر‌ها از خرداد ۱۳۹۹ به مدت چند ماه در بورس نصب و حدود ۳ بیت کوین نیز استخراج شده است.

نماینده مردم سپیدان و بیضاء در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ماینر‌ها با مصوبه هیات مدیره شرکت بورس اوراق بهادار تهران، نصب شده بود، افزود: باید به این نکته توجه کرد که تمامی جلسات هیات مدیره‌های شرکت‌های بورسی با حضور یک ناظر از سازمان بورس اوراق بهادار برگزار می‌شود، این در حالی است که سازمان بورس در ابتدای امر از نصب ماینر اظهار بی اطلاعی کرده و معترض شده بود. وی افزود: سازمان بورس باید پاسخگوی سهامداران در این موضوع باشد، زیرا این سازمان ناظر بر بازار سرمایه و فعالیت شرکت‌ها بورس اوراق بهادار است و با این وجود، نتوانسته نظارت دقیقی بر عملکرد آن‌ها داشته باشد. به گفته رئیس کمیته بازار سرمایه مجلس محل هزینه کرد بیت کوین استخراج شده و افراد متنفع از آن مشخص نشده است.

 

علیزاده ادامه داد: نصب ماینر در شرکت بورس اوراق بهادار تهران و ایجاد مشکلات بسیار در بازار سرمایه در سال گذشته، زیر سایه نبود نظارت سازمان بورس اتفاق افتاد؛ بنابراین، در ماه‌های آینده طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس و تمامی شرکت‌های بورسی بررسی می‌شود. عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس تصریح کرد: هرچند طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس در سال گذشته در کمیسیون اقتصادی تصویب شد، تاکنون به صحن علنی نیامد، ولی به نظر می‌رسد در حال حاضر بررسی این طرح ضروری است. به نظر می‌رسد با تحقیق و تفحص، بسیاری از ابعاد پنهان بازار سرمایه نمایان می‌شود.

 

همانطور که در ابتدا اشاره شد، روز گذشته محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار درست چند ساعت قبل از خداحافظی با این سازمان، در مصاحبه‌ای که با پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه داشت در این مورد توضیحاتی داد کرد و گفت: این موضوع در حال رسیدگی است و ممکن است ابعاد آن به درستی و شفاف، روشن نشده باشد؛ بنابراین مرسوم نیست لحظه به لحظه گزارش داده شود. آن چیزی که می‌خواهم درباره ماینر‌ها در شرکت بورس بگویم، مجموعه اطلاعاتی است که تا این لحظه بر اساس مستندات موجود به دست آمده است. اینکه موارد به دست آمده قطعی و نهایی شود و منجر به برخورد با کسی بشود یا ابعاد دیگری وجود داشته باشد، در روز‌های آینده روشن‌تر می‌شود، اما در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد قضیه روشن شده است.

به گفته وی این موضوع به ماه‌های پایانی سال ۹۸ برمی گردد که در آن یک کمیته شامل دو نفر از اعضای هیات مدیره شرکت بورس تهران به همراه مدیرعامل و چند تن از مدیران شرکت بورس تصمیم می‌گیرند که تعدادی دستگاه ماینر خریداری و بهره‌برداری کنند. آنان ادعا می‌کنند که در آن زمان به دنبال کار تحقیقاتی در این زمینه، استفاده از امکانات موجود و فعالیت اقتصادی بوده و در همین راستا در دو نوبت یک بار به تعداد ۵۰ دستگاه و یک نوبت به تعداد  ۳۲ دستگاه ماینز خریداری شده است. این دستگاه‌ها در ابتدای سال ۹۹ خریداری و شروع به بهره‌برداری می‌شود، اما به گفته آنان، در آن زمان استفاده از این دستگاه‌ها به شکل امروز، تخلف برشمرده نمی‌شده و راحت‌تر می‌توانستند کار را انجام دهند؛ بنابراین تا شهریورماه  حدود سه و نیم بیت کوین ماین کردند و بعد هم آن را متوقف می‌کنند.  

دهقان دهنوی همچنین در خصوص ورود سازمان به این موضوع گفت: این اقدام نه تنها برخلاف شرح وظایف و اساسنامه شرکت بورس بوده بلکه نحوه گزارش دهی و ثبت این اطلاعات مالی هم به صورت ناقص انجام گرفته است؛ یعنی در حساب‌های شرکت بورس خریداری دستگاه‌ها ثبت شده، ولی بیت کوینی که ماین شده در حساب‌های شرکت نیامده است که البته در توجیه آن هم ناموجودی یا ابهام در استاندارد‌های ثبت حسابداری را بیان کرده اند. وی در ادامه توضیح داد: با این بررسی‌ها وقوع تخلف در شرکت محرز شد و سازمان بورس در راستای اهداف اصلی خود یعنی ارتقای شفافیت وظیفه خود دانست که از این موضوع پرده بردارد و من به عنوان رئیس سازمان به این موضوع پایبندم که اگر تخلفی شد، باید با آن برخورد شود.

در کنار پیگیری‌های صورت گرفته در این خصوص، اما آنچه مهم است، آسیب و ضربه به اعتماد مردم برای سرمایه گذاری در بورس است. به عبارت دیگر مدیران شرکت بورس در حالی مردم را به سهامداری تشویق می کردند که خودشان در حال استخراج رمز ارز آن هم در زیرزمین یک شرکت حاکمیتی و با برق تعرفه دولتی و بصورت غیرقانونی بودند؛ بنابراین، این مساله مهم نباید تنها با استعفای مدیرعامل بورس تهران پایان یابد. کما اینکه علیزاده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس نیز گفته است، «بررسی طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس در حال حاضر ضروری است.»

علی صحرایی، مدیرعامل شرکت بورس با مسئولیت‌پذیری در پی این اتفاق استعفا داد؛ اما آیا کافی است؟ آیا او سپر بلای هیات مدیره‌ای شده است که همگی باید به خاطر این کار استعفا می‌دادند یا برکنار می شدند؟

اگر هیات مدیره شرکت بورس تهران در جریان اتفاق بودند که به نظر می رسد (با توجه به صحبت‌های روز گذشته دهقان دهنوی) بوده‌اند که متخلفند و باید مجازات شوند. اگر هم نبوده‌اند یا اظهار می کنند که نبوده‌اند، باز نشان از ضعف شدید مدیریتی آن‌ها و تسلط ناکافی بر امور شرکتی دارد که مطابق قانون تجارت صلاحیت لازم برای این سمت را نداشته‌اند و باز نه تنها باید از کلیه مناصب دولتی و شبه دولتی خود در زیرمجموعه وزارت اقتصاد که این اتفاق در آن وزارت خانه افتاده است برکنار شوند که مجازات تصریح شده در قانون هم شامل آن‌ها می شود.

 

در پایان، تابناک اقتصادی به نهاد‌های نظارتی در حوزه کشف ماینر‌های استخراج رمزارز پیشنهاد می‌دهد برای شفافیت بیشتر در ساختمان‌های سازمان‌ها و ادارات دولتی، بررسی دقیق و بدون واسطه در این ساختمان‌ها جهت کشف احتمالی ماینر را در دستور کار قرار دهند تا اگر احتمالا موردی همچون اتفاق اخیر بورس تهران وجود دارد، با عوامل و مدیران آن در هر سطحی که باشند، برخورد قانونی شده و مجازات شوند تا شاهد این گونه اقدامات خلاف قانون نباشیم.