در گذشته دور ابزارهای سرمایهگذاری محدود بودند و افرادی که با نااطمینانی اقتصادی روبرو میشدند، عمدتا به خرید طلا یا زمین روی میآوردند. خرید برخی داراییها مانند فلزات یا اشیای قیمتی با مشکلاتی روبرو بود و به ندرت جای امنی برای نگهداری آنها وجود داشت. با گذشت زمان گزینههای دیگری هم اضافه شدند. یکی از آنها بانک بود. بانکها امکان سپردهگذاری را فراهم آوردند و موجب شدند برخی افراد برای پسانداز، سرمایهگذاری یا نگهداری سرمایهشان در جایی امن به آنها مراجعه کنند. در سالهای اخیر، گزینههای دیگری هم به جمع ابزارهای سرمایهگذاری افزوده شدهاند. این گزینهها به صندوقهای سرمایهگذاری معروف شدهاند که انواع مختلفی هم دارند؛ از صندوقهای سهامی گرفته تا صندوق طلا و صندوق درآمد ثابت. این گزینهها تفاوتهایی و شباهتهایی با هم دارند. در ادامه به مقایسه صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت و سایر سرمایهگذاریها خواهیم پرداخت.
هدف صندوق سرمایهگذاری این است که سرمایه افراد را جذب کرده و با سرمایهگذاری مناسب آنها به سود دست پیدا کنند. سپس سود به دست آمده بین سرمایهگذاران تقسیم میشود افراد برحسب مقدار سرمایهگذاری خود بازده مالی کسب میکنند. اساس سرمایهگذاری در گزینههای مختلف این است که در قبال پولی که صرف آنها میکنیم، به ما عایدی میدهند. این عایدی از نظر میزان بازدهی و ریسک بسیار متفاوت است. برخی از گزینهها ریسک بالاتری دارند که از آن جمله میتوان به سرمایهگذاری در بازار سهام اشاره کرد. در واقع درست است که این گزینهها معمولا سود بالاتری دارند، اما ریسک از دست رفتن یا کاهش سرمایه در آنها هم بیشتر است. چنین بازارهایی بیشتر به درد افرادی میخورد که حدی از ریسکپذیری را داشته باشند و در صورت افت سرمایه به یکباره کنترل خود را از دست ندهند.
این در حالی است که گزینههای دیگری هم وجود دارد که ریسک کمتری دارند. به عنوان مثال، ریسک طلا معمولا کمتر از بازار سهام است اما همچنان طلا هم ریسکهای خاص خود را دارد. از این جمله میتوان به مشکلات نگهداری و ایمنی، امکان جعل و تقلب در طلای خریداری شده و مواردی از این قبیل اشاره کرد. ضمن آن که طلا با اجرت و مشکلات دیگری هم همراه است. صندوق درآمد ثابت جزو گزینههای کمریسک محسوب میشوند و برای افرادی مناسبند که به دنبال گزینههای با ریسک کمتر میروند. البته باید توجه کرد که ریسک پایینتر بازدهی نسبتا پایینتری هم دارد.
صندوقهای درآمد ثابت هم مانند سایر صندوقهای سرمایهگذاری از موارد سرمایهگذاری غیرمستقیم به حساب میآیند. ویژگی خاصی که صندوقها دارند آن است که سرمایه خود را روی گزینههای مختلفی توزیع میکنند. به عنوان مثال، بخشی از سرمایهگذاری آنها روی سهام صورت میگیرد و بخشی دیگر روی موارد با درآمد ثابت است. غیرمستقیم بودن صندوقها باعث میشود مدیریت صندوقها در اختیار افراد متخصص باشد و آنها در مورد نحوه دقیق سرمایهگذاری تصمیم بگیرند. همچنین بخش بزرگی از سرمایه این صندوقها در موارد مبتنی بر نام آنها سرمایهگذاری میشود. به عنوان مثال، در صندوق طلا بین 70 تا 95 درصد سرمایه صندوق به خرید گواهی سکه طلا اختصاص پیدا میکند و در صندوق درآمد ثابت این نسبت برای گزینههای درآمد ثابت همین میزان است.
از جمله تفاوتهایی که صندوقهای درآمد ثابت با سایر سرمایهگذاریها دارند، میزان ریسک آنها است. این صندوقها به دلیل این که بیشتر سرمایهگذاری خود را صرف گزینههای بهادار با درآمد ثابتی مانند اوراق مشارکت، سپرده بانکی، مرابحه و برخی موارد دیگر میکنند، ریسک خاصی ندارند. همان طور که گفتیم این صندوقها حدود 70 تا 95 درصد سرمایه خود را صرف موارد درآمد ثابت میکنند و حدود 5 تا 30 درصد باقیمانده از سرمایه آنها هم به گزینههای دیگری مانند سهام اختصاص پیدا میکند که بازدهی بیشتر و ریسک بالاتری دارند. صندوقهای با درآمد ثابت با انجام این کار میتوانند سبد خود را به نحوی تشکیل دهند که معمولا عایدی آنها از بانک و گزینههای مشابه آن بالاتر برود. در شرایطی که بازارها روند صعودی طی میکنند، عایدی صندوق با درآمد ثابت میتواند از مواردی همچون بانکها فاصله بگیرد. بنابراین، تفاوت صندوق درآمد ثابت با سایر صندوقها در میزان ریسک و سبد سرمایهگذاری آنها است.
شاید این سوال پیش بیاید که بهترین شرایط برای سرمایهگذاری روی صندوقهای با درآمد ثابت چه زمانی است. یکی از مواردی که صندوقهای درآمد ثابت گزینه بسیار مطلوبی برای سرمایهگذاری میشوند، روزهایی است که امکان افت دلار در بازار وجود دارد. افت دلار در بازار به معنی آن است که ریال در برابر دلار تقویت میشود. این موضوع یک معنی دیگر هم دارد. تقویت پول ملی در برابر ارزهای خارجی یعنی نگه داشتن پول ملی نسبت به ارزی مانند دلار بهتر شده و خرید دلار و موارد مبتنی بر دلار عایدی چندانی در کوتاهمدت ندارد.
البته در شرایط دیگری هم خرید صندوقهای با درآمد ثابت مناسب است. در شرایطی که بازارها دچار نااطمینانی میشوند، معمولا در محدوده خاصی نوسان میکنند و ورود سرمایه به بازارها دچار اختلال میشود. در چنین شرایطی معمولا صندوقهای درآمد ثابت تبدیل به گزینه مناسبی میشوند. تا زمانی که اطمینان به بازارها بازگردد، این گزینه میتواند سود معقولی عاید سرمایهگذاران خود کند.
اگر قیمت دلار در بازار آزاد به هر دلیلی رشد چشمگیری داشته باشد، ارزش ریال در برابر ارزهای معتبر کاهش پیدا میکند. در این صورت تورم انتظاری هم بالاتر میرود. در چنین شرایطی گزینههای درآمد ثابت چندان معقول و مناسب نیستند و بازدهی آنها اگرچه مثبت میشود اما تورم را پوشش نمیدهد. با این حال، اگر به هر دلیلی تمایل به ریسک بسیار پایینی دارید، میتوانید با علم به این شرایط وارد گزینههای درآمد ثابت شوید و البته به یاد داشته باشید در این شرایط صندوقهای درآمد ثابت بهتر از بانکها عمل میکنند.
در این مطلب به مقایسه صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت و سایر سرمایهگذاریها پرداختیم و مزایا و معایب آنها را مورد بررسی قرار دادیم. علاوه بر این، شرح دادیم که این نوع سرمایهگذاری به درد چه کسانی میخورد و چه وقتهایی بازده واقعی آنها بسیار پایین است. به طور کلی صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت گزینههای خوبی برای افراد کمریسک محسوب میشوند.
انتهای رپرتاژ آگهی/