از نکات قابل‌توجه دادوستدهای این روز تحرکات مثبت سهامداران حقیقی در سمت خرید سهام بود. به طوری که در ساعات اولیه بازار، خالص ورود این دسته از بازیگران بورسی مثبت بود و در پایان نیز با وجود غلبه فروشندگان، اما خالص فروش حقیقی‌ها از ارقام بیش ازهزار میلیارد تومانی ابتدای هفته به کمتر از ۷۰میلیارد تومان محدود شد.
زیگزاگ بورس روی خط تردید
به نظر می‌رسد بورسی‌ها که همیشه نگران افت قیمت دلار در صورت احیای برجام بودند، حالا با نگاهی منطقی‌تر به آینده اقتصادی و سیاسی کشور نگریسته و به این درک رسیده‌اند که حصول توافق هسته‌ای می‌تواند بازار سهام را از لحاظ بنیادی تقویت کند. امری که در صورت تحقق، سودی واقعی در کارنامه بنگاه‌های بورسی به جای می‌گذارد.
دودلی حقیقی‌ها کی به پایان می‌رسد؟
همان طوری که اشاره شد از نکات قابل‌توجه و البته امیدوارکننده معاملات صبح روز گذشته بازگشت حقیقی‌ها به زمین خرید سهام بود. روندی که تا ساعت پایانی معاملات دیروز نیز ادامه پیدا کرد اما در نهایت خالص مالکیت سهام به سمت سهامداران نهادی بازگشت. با این حال خالص فروش حقیقی‌ها در این روز به ۶۷میلیارد تومان محدود شد.
تردید معامله‌گران در این روزهای بورس تهران کاملا مشخص است. جایی که هم قیمت‌ها در سطوح ارزنده‌ای قرار دارند و هم متغیرهای بنیادی نوید افزایش درآمد و سود شرکت‌ها را می‌دهد اما ابهامات همچنان به عنوان مانعی جدی بر سر راه ورود سرمایه به تالار شیشه‌ای قدعلم کرده است. به نظر می‌رسد تنها روشن شدن برخی ابهامات و در صدر آن آینده سیاسی کشور است که می‌تواند به کمک بورسی‌ها برای تعیین مسیر بیاید.
جایی که حصول توافق هسته‌ای و احیای برجام، اثر بسزایی در رونق فعالیت و رشد سودآوری بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی ایفا کرده و یک عامل دیگر به پتانسیل‌های بنیادی ناشران بورسی می‌افزاید تا راهی جز بازگشت سرمایه‌ها به تالار شیشه‌ای باقی نماند.
به هر حال روز گذشته خوش‌بینی‌های برجامی، گروه بانک و موسسات اعتباری را در صدر لیست خرید حقیقی‌ها قرار داد تا معامله‌گران خرد سهامی به ارزش ۶۰میلیارد و ۴۰۶میلیون تومان از این گروه را به سبد سهام خود بیفزایند.
در این میان سهام بانک ملت با بیشترین اقبال حقیقی همراه شد. ماجرا از آن قرار بود که صبح دیروز، عضو هیات‌مدیره بانک ملت از احتمال معافیت مالیاتی بانک‌ها از محل درآمد تسعیر ارز برای عملکرد سال مالی ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: «از آنجا که سازمان مالیاتی برگ تشخیص مالیات عملکرد بانک‌ها در سال ۹۹ را با نرخ نیمایی محاسبه کرده و نرخ نیما در پایان سال قبل ۲۲۳۰۰ تومان با اجرایی شدن محتوای ابلاغیه معاون اول رئیس‌جمهور بود، انتظار می‌رود بانک‌ها برای عملکرد سال مالی ۱۴۰۰ از محل درآمد تسعیر ارز مشمول پرداخت مالیات نشوند.»
همین خبر کافی بود تا صف خرید «وبملت» سنگین شود و به محلی برای ورود سرمایه‌های حقیقی تبدیل شود.
در آن‌سوی بازار، اما همچنان گروه‌های کامودیتی‌محور در لیست فروش سهامداران خرد قرار دارند. در صدر این لیست زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی با خالص فروش ۴۶میلیارد و ۹۷۴میلیون تومانی قرار گرفتند. این مهم در حالی رقم خورد که دیروز شاخص‌های نفتی در واکنش به از سرگیری مذاکرات هسته‌ای روندی نزولی را طی کردند و به مرز ۹۰ دلار بر هر بشکه بازگشتند.
به این ترتیب در حالی طی یک هفته اخیر تقویت تقاضای جهانی، تنش‌های جاری در شرق اروپا و احتمال اختلال در عرضه نفت به دلیل سرمای هوا در آمریکا سبب شده بود هر دو شاخص نفتی به بالاترین رقم‌ها طی ۷ سال گذشته برسد، روز سه‌شنبه در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته‌ای که ممکن است منجر به احیای برجام، لغو تحریم‌ها و افزایش عرضه نفت ایران به بازار جهانی شود، قیمت نفت کاهشی شد. موضوعی که به نظر می‌رسد در تصمیم‌گیری سهامداران پالایشی نیز بی‌تاثیر نبود.
خودنمایی صنایع برجامی
معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران در حالی آغاز شد که در جریان دادوستدهای دوشنبه، تعدادی از نمادهای بزرگ همچون «فولاد»، «فملی» و «کچاد» پس از انتشار اطلاعات بااهمیت متوقف شدند. به هر روی نبودن این نمادهای شاخص‌ساز و البته پربیننده سبب شد تا دیروز توجه معامله‌گران به نمادهای بزرگ ریالی که عمدتا در زمره گروه‌های برجامی قرار می‌گیرند، جلب شود.
آن هم در روزی که علی باقری، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران، به منظور از سرگیری مذاکرات وین، تهران را به مقصد وین ترک کرد و شنیده‌ها نیز احتمال تحقق توافق هسته‌ای و احیای برجام را تقویت می‌کند. به این ترتیب دیروز شاهد اقبال معامله‌گران به سهام زیرمجموعه دو گروه بانک و خودرو بودیم. شرایطی که سبب شد تا برخی زیرمجموعه‌های دو گروه مذکور در زمره نمادهای با بیشترین تاثیر بر رشد نماگر اصلی تالار شیشه‌ای قرار گیرند.
کم‌محلی بورس به دلار
بورس‌بازان که همیشه نیم‌نگاهی به معاملات ارز در چهارراه استانبول دوخته بودند، این روزها توجه چندانی به نوسان نرخ اسکناس آمریکایی ندارند، هرچند در برخی روزها سهام و دلار همراستا با یکدیگر نوسان می‌کنند. روز گذشته نیز با وجود تداوم افت نرخ دلار در بازار ارز تهران، اما بورس روندی عکس را انتخاب کرد و نماگر اصلی این بازار، رشد ۵۳/ ۰درصدی را ثبت کرد و به محدوده یک‌میلیون و ۲۸۱هزار واحد بازگشت.
چشم‌انداز مثبت بورس
بهنام بهزادفر، از کارشناسان بازار سهام درباره وضعیت این روزهای بازار سهام معتقد است: در یک سال و نیم گذشته شرایط بازار سرمایه مساعد نبوده و بخش زیادی از رشد بورس در سیکل صعودی سه ساله از ۹۶ تا ۹۹ پس گرفته شد.
دلایل زیادی را برای رشد بورس در بین سال‌های ۹۶ تا ۹۹ می‌توان برشمرد. از جمله رشد قیمت دلار، افزایش نرخ تورم، چشم‌انداز سیاسی مبهم، رشد نقدینگی، حمایت دولت از بازار سرمایه و مواردی از این قبیل. بعد از مرداد سال ۹۹ شاخص کل تا ۴۵ درصد ریزش داشت و سبد سهام بسیاری از سهامداران تا ۸۰ درصد ریزش را نیز تجربه کرد. برای این ریزش هم می‌توان دلایل زیادی را نام برد.
از جمله توقف رشد نرخ دلار، عزم دولت جدید برای مهار نقدینگی، دخالت‌های دولتی در سود صنایع مختلف، افزایش هزینه انرژی شرکت‌ها و امثال آن. اکنون شاخص کل بورس تهران در محدوده‌ای قرار دارد که ترس شدید افت دلار تقریبا این روزها از بین رفته است، قیمت‌های جهانی به حالت پایداری در آمدند، بخشی از تورم کشور عملا از بین رفتنی نیست چرا که جهان پساکرونایی درگیر آن شده است و دخالت‌های دولتی روی صنایع نیز با شکل‌گیری احتمالی مجدد برجام از بین خواهد رفت. در نتیجه چشم‌انداز این بازار را می‌توان مثبت و امیدوارکننده ارزیابی کرد.
بورس سه‌شنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد ۵۳/ ۰درصدی همراه شد، از ۳۴۲ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۱۸۰ سهم (۶۵درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۳۵ سهم (۳۹درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۳۳ نماد (۱۰درصد) صف خریدی به ارزش ۱۲۱میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در ۲۰ نماد بورسی (۶درصد) به ارزش ۷۱میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران، اما در روزی که آیفکس افزایش ۷۷/ ۰درصدی را ثبت کرد، ۱۴۴ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۷۴ سهم (۵۱درصد) مثبت و ۶۰ سهم (۴۲درصد) منفی بود. در این بازار ۱۲ نماد (۸درصد) صف خریدی به ارزش ۷میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در تنها ۸ نماد فرابورسی (۶درصد) به ارزش ۱۳میلیون تومان بودیم.
بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد ۱۴۹ نماد بود. در این میان ۴۸ سهم (۳۲درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۸۹ سهم (۶۰درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۲۹ نماد (۱۹درصد) صف خریدی به ارزش ۱۲۰میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار ۶۵ نماد (۴۴درصد) به ارزشی بالغ بر ۱۶۱میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
راهکار فرابورس برای رکوردزنی تسه‌ها
رشد قیمت اوراق تسهیلات مسکن «تسه» در روز سه‌شنبه نیز ادامه پیدا کرد و تمام تسه‌ها معاملات روزانه خود را با صف خرید به پایان رساندند. این اقبال بالا منجر به رکودشکنی تازه‌ای در این بازار شد. به طوری که قیمت تسه با رسیدن به حدود ۱۴۵هزار تومان در سقف تاریخی خود قرار گرفتند.
پیش از ثبت این رکورد جدید بود که فرابورس ایران، دوشنبه شب در اطلاعیه‌ای از راهکار جدید خود برای کاهش التهاب قیمت تسه پرده برداشت و خرید و فروش روزانه آن را از شنبه هفته آینده ممنوع اعلام کرد.
در این اطلاعیه آمده بود از ۲۳بهمن‌ماه امکان فعالیت همزمان در سمت خرید و فروش معاملات اوراق تسهیلات مسکن توسط مشتریان (نوسان‌گیری روزانه) فراهم نخواهد بود. در این میان بانک مسکن نیز برای کاهش هزینه خرید وام مسکن (با توجه به رشد قیمت این اوراق)، طرح تخفیف ۵۰درصدی بر تعداد اوراق موردنیاز برای دریافت وام مسکن را تا پایان بهمن‌ماه تمدید کرد.
به عبارت دیگر در دوره اجرای این طرح با هر ورقه تسه می‌توان یک‌میلیون تومان وام دریافت کرد. در شرایط غیرتخفیفی به ازای هر ۵۰۰هزار تومان وام، به یک ورقه تسه نیاز است.
هر چند در چند ماهی که از اجرای این طرح می‌گذرد، تاثیری از این جانب بر کاهش قیمت اوراق شاهد نبودیم و شاید در صورت ادامه‌دار بودن رشد این اوراق که بخش مهمی از آن به وجود دامنه نوسان و تسری هیجانات یک روز به روزهای بعدی باز می‌گردد، احتمالا باید شاهد اطلاعیه‌های جدیدی در خصوص تمدید تخفیف ۵۰درصدی اوراق باشیم.
منبع: دنیای اقتصاد
