به گزارش «تابناک» به نقل از فارس، وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی سلامت مردم محوری ترین دستگاه در حوزه بهداشت و درمان است و تامین سلامت آحاد مردم از نظر جسمی و روحی و پایش و کنترل آن از مهمترین وظائف این وزارتخانه است.
معاونت درمان به عنوان یکی از مهمترین معاونت‌های وزارت بهداشت است و وظیفه درمان بیماران مختلف و نظارت بر فعالیت مراکز درمانی و بیمارستانها را بر عهده دارد.برای بررسی فعالیت این معاونت و چگونگی اقدامات آن از جمله نظارت بر مراکز درمانی و... با سعید کریمی، معاون درمان وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی به گفت‌وگو نشستیم. آنچه در ادامه از نظرتان می‌گذرد، مشروح این گپ‌وگفت است.
آماده باش بیمارستانها در تعطیلات نوروز
دکتر!با توجه به اینکه در آستانه نوروز قرار داریم وزارت بهداشت برای مدیریت مراکز درمانی چه برنامه‌ای دارد؟ با توجه به اینکه معمولا در این ایام متخصصان در مراکز درمانی حضور ندارند؟
از چند هفته پیش جلسات مکرری با مدیران کل برگزار کردیم و تیمی در این خصوص در معاونت درمان تشکیل می‌شود و در ایام نورز معاونت درمان وزارت خانه نیز کشیک دارد و کار نظارت و پایش صورت می‌گیرد؛ همچنین به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده تا تمام مراکز درمانی آنها باید به صورت ۲۴ ساعت در خدمت مردم باشند.
متخصصان نیز باید تیم‌های کشیک برای ارائه خدمات روزانه داشته باشند و اینکه در مرکز درمانی دانشگاهی دولتی گفته شود پزشک متخصص نداریم قابل قبول نیست.
مدت زمان تعطیلات هم همان روزهای تعطیلات رسمی است؛ یعنی این طور نیست بگوییم ۱۵ روز تعطیلات داریم؛ همان چند روز تعطیلی به صورت کشیک است و بعد از آن، معمولا حجم خدمت رسانی بیشتر است و از مراکز درمانی خدمات می‌خواهیم؛ بعد از تعطیلات نیز روال فعالیت مراکز درمانی به صورت عادی است.
در تعطیلات نوروز حجم مراجعین بیماران تصادفی بیشتر است که تدابیر خاصی در نظر گرفتیم و کمیته‌ای آن را پیگیری می‌کند.
هنوز از موج کرونا خارج نشدیم؛ درست است از پیک به صورت سرپایی عبور کردیم، اما عوارض آن وجود دارد و احتمالا در تعطیلات نوروز این موضوع وجود دارد. مراکز درمانی به حالت استراحت نمی‌روند؛ البته این بحث بود که اگر بگوییم کادر درمان صدرصد آماده باشند ممکن است دچار فرسودگی شغلی شوند و آنها از مرخصی در روزهای کم بار استفاده کنند تا وضعیت و خستگی شان ترمیم شود. بنابراین اصلا تعطیلاتی که بعضا در قبل از کرونا در مراکز درمانی بود نیست و بیمارستانها آمادگی کاملی برای خدمات رسانی دارند.
قرار نیست در همه بیمارستانها تمام تخصص‌ها باشد
آقای دکتر! در برخی بیمارستانها برخی متخصصان در زمانهایی که بیماران نیازمند خدمات هستند در بیمارستان حضور ندارند؛ مثلا فردی که دچار مشکلی می‌شود نمی‌تواند روند درمان خود را در بیمارستان دنبال کند؛ در این خصوص توضیح دهید.
این طور نیست که هر بیمارستانی که مراجعه می‌کنید همه متخصصان را داشته باشد.البته اگر تخلفی صورت گیرد از طریق سامانه ۱۹۰ رسیدگی می‌کنیم. اینکه در همه مراکز همه تخصص ها را داشته باشیم منطقی نیست، بلکه بر حسب اینکه بیمارستان در کدام منطقه است، چه تعداد تخت دارد و رسالتش چیست طبقه بندی شده و تخصص‌ها را باید داشته باشد.
بر حسب میزان جمعیت، فاصله از شهرهای دیگر و موقعیت شهر؛ مثلا شهری در مسیر ترانزیت است و تصادفات در آن منطقه اتفاق می‌افتد؛ همچنین بر اساس سند سطح بندی مشخص شده و اینکه مرکز درمانی چه تخصصی لازم دارد و کدام تخصص نیاز نیست پزشک وجود دارد؛ اینکه همه بیمارستانها همه امکانات را داشته باشند اصلا منطقی نیست.
آقای دکتر! اگر برای فردی بیماری اتفاقی افتاد در آن زمان این جواب منطقی نیست که مثلا مدیر بیمارستانی بگوید چون احساس نیاز متخصص مغز و اعصاب نداشتیم این تخصص موجود نیست.
بحث اورژانس وجود دارد که مرکز درمانی باید داشته باشد و متخصصین طب اورژانس نیز طبق سند در برخی نقاط بر حسب تعداد تخت و وضعیت اورژانس فعالیت دارند؛ اما این طور نیست هر بیمارستانی که رفته باشیم همه تخصص‌ها را داشته باشند.
البته مراکز درمانی ما حالت شبکه دارد؛ یعنی این طور نیست که بیماری که به بیمارستانی مراجعه کرد و متخصصی نداشت به او بگویند برو؛ بلکه اگر شرایط بیمار مراجعه کننده به بیمارستان اورژانسی هست باید بیمار را پذیرش کنند و طبق شبکه‌ای که دارند به بیمار بگویند برای ادامه روند درمان به کجا بروید.
البته ابتدا باید شرایط اولیه و با ثبات را در بیمار مراجعه کننده ایجاد کنند و از حالت اورژانس خارج شود، بعد بیمار را به مراکز دیگر ارسال کنند. (سیستم ارجاع و ستاد هدایت)
بیمارستانها مسئول پذیرش گرفتن مرکز درمانی برای بیماران هستند
آقای دکتر! با این توضیحات شما اینکه بیمارستانی برای بیمار پذیرش بیمارستان مورد نیاز دیگر را نمی‌گیرند، تخلف است؟
بله؛ باید برای بیمار بستری شده، حتما خود بیمارستان پذیرش بگیرد. اگر بیماری با شرایط اورژانسی به بیمارستانی مراجعه کرد حتما باید پذیرش شود و اگر می‌توانند در همان مرکز و اگر نمی‌توانند باید شرایط بیمار از حالت اولیه و غیر ثبات به ثبات برسد و بیمارستان خود مرکز درمانی مورد نیاز بیمار را تعیین کنند و از طریق ستاد شبانه روزی که وجود دارد مشخص کنند بیمار به کدام مرکز درمانی اعزام شود.
این یک قانون کلی است و اگر بیمارستانی انجام نداد تخلف کرده است و مردم باید از طریق سامانه ۱۹۰ موضوع را گزارش کنند.در دانشگاه‌ها بخش نظارتی است و چگونگی فعالیت بیمارستانها را مرتب پایش می‌کنند اما هیچ کس ادعایی ندارد که تخلف نباشد.
آقای دکتر! سطح علمی پزشکان در بیمارستانها و مراکز درمانی مورد بررسی و پایش قرار می‌گیرد؟
بله، برنامه‌های باز آموزی پزشکان انجام می‌شود و باید امتیازاتی را در طول سال کسب کنند و همه مدرک لازم را داشته باشند. در طول سال باید در کلاس‌های باز آموزی شرکت کنند تا امتیاز کسب کنند و پروانه مطب شان نیز تمدید شود. این باز آموزی در مراکز درمانی دانشگاهی نیز بیشتر مورد توجه قرار دارد.
۲۰ درصد تختها در اشغال کودکان کرونایی
آقای دکتر! درباره فعالیت بیمارستانهای ویژه کودکان توضیح دهید.
در باره مراکز درمانی کودکان باید تلاش بیشتری کنیم که این کار را کردیم. در دوران کرونا در سویه دلتا کودکان خیلی درگیر نمی‌شدند اما در امیکرون بیشتر درگیر شدند و با وجود اینکه حدود ۱۰ درصد از کل تخت‌های بیمارستانی مربوط به اطفال است، اما در پیک ششم ۲۰ درصد تخت‌های ما مربوط به کودکان بود، اما با مدیریت صحیح و تلاش همکاران هیچ کودکی نبود که نیاز به بستری داشته باشد و تخت نباشد.
درباره آی سی یو اطفال مشکلاتی داشتیم که بلافاصله تجهیزات لازم تهیه و نصب شد و تیم‌های آموزش نیز فرستاده شد. از نظر خدمت رسانی به اطفال هیچ مشکلی نبود و میزان مرگ و میر نیز در اطفال بسیار کم بود؛ عمدتا مرگ و میر در کودکانی بود که بیماری زمینه‌ای‌داشتند.
ما به ازای جمعیت سرانه‌هایی داریم که باید به آن برسیم. برنامه‌های چهار ساله و ده ساله داریم. الان سرانه تخت‌های کشور به ازای هر هزار نفر ۱.۹ دهم است و قرار است به ۲.۵ برسانیم.
۱۲۵ هزار تخت بیمارستانی در کشور
در شش ماه گذشته از فعالیت دولت جدید ۴۵ بیمارستان و حدود ۵۵ مرکز درمانی افتتاح شده است و تا امروز حدود ۹ هزار تخت در این مدت اضافه شده است؛ البته ادعا نمی‌کنیم همه تختها را ما ایجاد کردیم بلکه منظور این است که ایجاد مراکز درمانی فرایندی مداوم است.
در کل کشور ۱۲۵ هزار تخت در مراکز درمانی کل کشور داریم که شامل بیمارستانهای خصوصی نیز می‌شود.
آقای دکتر! فعالیت برخی بیمارستانهای خصوصی مورد انتقاد مردم قرار دارد،آیا وزارت بهداشت بر فعالیت بیمارستانهای خصوصی نظارت دارد؟
از نظر نظارت چون کارهای بهداشت و درمان به دانشگاه‌های علوم پزشکی واگذار شده است. برای دانشگاه‌ها بیمارستان دولتی و خصوصی فرقی ندارد و تیم های نظارتی مرتب نظارت دارند.
همچنین سیستم اعتبار بخشی داریم؛ به این شکل که هر سال یا دو سال یکبار طبق چک لیستی کل فعالیت بیمارستان بررسی می‌شود و بر اساس آن اعتبار بخشی بیمارستان کنترل می‌شود.
وقتی اعتبار بخشی بیمارستانی افت کند تعرفه‌های آن بیمارستان کاهش پیدا کرده و از نظر مالی افت می‌کند و برای بیمارستان خوب نیست.
البته ممکن است مردم از مراکز درمانی خاصی شکایت داشته باشند و ما آن را نفی نمی‌کنیم اما بخش‌های نظارتی در مراکز درمانی وجود دارد و فعالیت بیمارستانهای دولتی و خصوصی کنترل می‌شود.
عبور از پیک مبتلایان و بستری‌های کرونایی
آقای دکتر! در دوران پاندمی کرونا قرار داریم؛ اکنون وضعیت کرونایی کشور چگونه است؟
خوشبختانه ما پیک مراجعان سرپایی را گذراندیم و بیشترین میزان مراجعان سرپایی دو هفته پیش بود. بعد پیک مراجعان، بیماران بستری بود که آن را هم گذراندیم. سه قله وجود دارد؛ مراجعان سرپایی، بستری و فوتی. اکنون در قله فوتی‌ها قرار داریم و امیدواریم در روزهای آینده تعداد فوتی‌های کرونایی کمتر شود.
بی احتیاطی کنیم دچار موج‌های بعدی می‌شویم
با توجه به اینکه تعطیلات نوروز در پیش است پیش بینی نمی‌کنید بعد از تعطیلات با موج جدید کرونا و اتفاقات خاصی روبرو نشویم؟
این موضوعی است که حتما جزو نگرانی ماست. استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری و تزریق واکسن باید رعایت شود؛ اما اینکه پیش بینی شرایط چیست؛ با توجه به شرایط اپیدمیولوژی همان طور که تعداد مراجعان کرونایی به مراکز درمانی کم شده است، بعد تعداد بستری و فوتی کم می‌شود و امیدواریم به شرایط با ثباتی برسیم؛ البته اگر بی احتیاطی کنیم حتما دوباره دچار موج‌های بعدی خواهیم شد.
پایان کرونا معلوم نیست
برخی می‌گویند اُمیکرون پایان کروناست اما این موضوع قطعی نیست.اگر بی احتیاطی صورت گیرد ممکن است موج های دیگری نیز وجود داشته باشد.
وقتی دز سوم واکسن را تزریق می‌کنیم ۸۰ درصد و در برخی مطالعات گفته شده تا ۹۰ درصد ایمنی افزایش پیدا می‌کند
در عین حال که نباید مردم را نگران کرده و باید آرامش را به جامعه تزریق کرد اما نباید ساده انگاری کرد. بلکه همان دستورات اساسی باید مورد توجه قرار گیرد؛ به ویژه تجمعات در فضای بسته خطرناک است و تزریق دز سوم باید مورد توجه قرار گیرد و واکسیناسیون اطفال انجام شود. امیدواریم پیک دیگری در کار نباشد اما حتما باید رعایت شود.
امکان مرگ کرونایی برای تزریق کنندگان دز سوم
آقای دکتر! برخی شبهاتی ایجاد شد که حتی در افرادی که دُز سومی را تزریق کردند موارد مرگ داشتیم؛ درباره این موضوع که تزریق دز سوم چه پیامد مثبتی دارد توضیح دهید.
هیچ فردی نگفته اگر فردی سه دز واکسن را تزریق کند دیگر فوت نمی‌کند؛ برای اینکه بسیاری از بیماران کرونایی بیماری‌های زمینه‌ای خیلی جدی دارند، مثل سرطان و...
باید ببینید اگر جامعه واکسن تزریق نمی‌کرد چه اتفاقی می‌افتاد؟ وقتی فردی دو دز واکسن را تزریق می‌کند و از زمان آن شش ماه می‌گذرد ایمنی بدن کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین اگر با ویروس تماس داشته باشیم ممکن است مبتلا شویم.
ایجاد ایمنی ۹۰ درصدی با تزریق دز سوم
وقتی دز سوم واکسن را تزریق می‌کنیم ۸۰ درصد و در برخی مطالعات گفته شده تا ۹۰ درصد ایمنی افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین به ویژه در خصوص بستری و مرگ و میر تزریق دز سوم خیلی محافظت می‌کند.
در همین پیک ششم میزان مرگ و میر روزانه را ببینید. با اینکه مراجعان خیلی زیاد بود و قله آن بسیار بالا رفت و حجم زیاد مراجعان بیمارستانی را شاهد بودیم اما میزان مرگ و میر نسبت به قبل کمتر بود که یکی از دلائل مهم این کاهش، واکسیناسیون بود.
در کشورهای دیگر نیز اثبات شده است که واکسیناسیون جلوی مرگ و میر و بستری را می‌گیرد.
زمان تزریق دز چهارم
آیا برنامه‌ای برای تزریق دز چهارم قبل از آغاز سال جدید دارید؟
برخی کشورها تزریق دز چهارم را شروع کردند. درباره ایران این موضوع به کمیته علمی واکسن سپرده شد. ما هیچ موضوعی را بدون کارشناسی علمی اعلام نمی‌کنیم و پشت سر همه ابلاغیه‌ها و بخشنامه‌ها کمیته علمی وجود دارد.
کمیته علمی زیر کمیته‌هایی دارد و این موضوع به آنها سپرده شد تا در چند روز آینده مشخص کند آیا لازم است وارد تزریق دز چهارم شویم و اگر لازم است درباره چه افراد و شرایطی است.
بعد از اینکه از نظر علمی اثبات شد موضوع را به ستاد ملی مقابله با کرونا می‌بریم و مطرح می‌شود.
۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی در اشغال بیماران کرونایی
آقای دکتر! با توضیحات شما اکنون از نظر بستری بیماران کرونایی هیچ مشکلی نداریم؟
بله، با مدیریت صورت گرفته هم اکنون ضریب اشغال بستری تخت بیماران کرونایی ۱۰ درصد است؛ یعنی ۱۰ درصد تخت‌های ما در اشغال بیماران کرونایی است.
آقای دکتر! موضوع قابل توجهی که مردم گلایه زیادی نسبت به آن دارند درباره هزینه‌های درمان در بیمارستانها و مراکز درمانی است؛مردم چقدر از جیب خود می‌پردازند؟
این عدد مشخصی نیست که اعلام کنم. در رشته‌های مختلف متفاوت است؛ مثلا در دندانپزشکی و ارتوپدی و... متفاوت است. زایمان طبیعی کاملا رایگان است، اما در دندانپزشکی عدد بیشتر است و عدد دقیقی وجود ندارد.
تورم در هزینه درمان مردم تاثیر دارد
اشکالی که وجود دارد این است که هزینه درمان جدای از هزینه‌های بخش‌های دیگر نیست. وقتی تورم ایجاد می‌شود در بخش درمان نیز وجود دارد؛ چون باید وسائل و تجهیزات مراکز درمانی تهیه شود.
این تورم‌ها به بخش بهداشت و درمان نیز وارد می‌شود. از طرفی بحث حقوق و دستمزد نیز وجود دارد. وقتی تعرفه‌ها واقعی دیده نشود کم کم بیمارستانها به ویژه بیمارستانهای دولتی دچار مشکل می‌شوند و در دراز مدت خدماتشان دچار مشکل می‌شود. خواهش ما این است که کمک شود تا تعرفه‌ها منطقی شود.
چون مراکز دولتی با تعرفه مصوب فعالیت می‌کنند و بیمه‌های پایه قبول می‌شود. مراکز دولتی را هرچقدر تقویت کنیم دسترسی مردم به خدمات بیشتر می‌شود. البته مراکز خصوصی نیز بخشی از بار درمان را به دوش دارند.
راه حل گرانی دندانپزشکی
آقای دکتر! هزینه خدمات دندانپزشکی در نقاط مختلف بسیار متفاوت است و به نوعی در هر منطقه با توجه به شرایط اجتماعی و درآمدی آن منطقه متفاوت است؛ چه نظارتی بر مراکز دندانپزشکی وجود دارد؟
برنامه مفصلی در حوزه دندانپزشکی داریم تا خدمت رسانی در این حوزه را در بخش دولتی تقویت کنیم. دندان پزشکی خدمات پر هزینه است و تجهیزات آن هزینه زیادی دارد، اما قصد داریم بخش دولتی را در دندانپزشکی تقویت کنیم. وقتی بخش دولتی تقویت شود مشکلات موجود خود به خود حل می‌شود.
راه حل این است که خدمات دندانپزشکی دولتی را افزایش دهیم و از طرفی نباید همه حواسمان فقط در حوزه درمان باشد، بلکه باید حواسمان به حوزه بهداشت و پیشگیری باشد.
برنامه وزارت بهداشت برای بکارگیری پزشکان زن برای بیماران زن
آقای دکتر! مردم مطرح می‌کنند که بانوانی که برای درمان به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند در برخی موارد پزشکان هم جنس وجود ندارد و انطباق پزشکی انجام نمی‌شود؛ چه برنامه‌ای در این حوزه دارید؟
این موضوع در برنامه ما قرار دارد و تا کنون در همین مدت دو بخشنامه صادر شده است تا موضوع انطباق و رعایت موازین شرع انجام شود. بر حسب شرایطی که وجود دارد باید سعی کنیم حداکثر انطباق رعایت شود.
مواردی از تخلف وجود دارد اما تاکید ما این است که حتما توسط کادر درمان منطبق با بانوان انجام شود. در برخی رشته‌ها ممکن است نتوانیم صد درصد این انطباق را انجام دهیم اما در بسیاری از موارد انجام می‌شود.
کار گروهی با معاونت دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و بقیه واحدها تشکیل شده و این کار زمان می‌برد و قصد اجرای آن را داریم.
سرنوشت بیمارستان اختصاصی زنان
آقای دکتر! قرار بود در همین راستا بیمارستان مختص زنان تشکیل شود،ساخت آن به کجا رسید؟
این به عنوان طرحی است که بیمارستانی به صورت صفر تا صد به بانوان اختصاص پیدا کند اما اینکه این کار انجام شود یا نشود باید دوباره تصمیم گیری شود. باید کار کارشنایی شود.
البته مشکلاتی در این خصوص وجود دارد؛مثلا باید به موضوعاتی مانند نگهبان بانو، تجهیزات و رفع مشکلات فنی و اجرایی و ...که وجود دارد مورد بررسی قرار گیرد. البته در حوزه درمان قسمتی از طرح انطباق مربوط به همین موضوع است؛ یعنی در حوزه درمان به صورت منطبق اجرا شود.
افزایش سرانه تخت‌های بیمارستانی
آقای دکتر! برنامه شما در حوزه درمان در سال آینده چیست؟
رویکرد ما این است که عدالت و تعالی نظام سلامت باشد؛ عدالت یعنی دسترسی مردم به امکانات درمانی عادلانه و سند درمان عادلانه باشد و فاصله استانهای محروم با استانهای برخوردار کم شود.
مهمترین شاخص موضوع افزایش سرانه تخت‌های بیمارستانی است و اینکه به سمت عدالت برود؛ همچنین تعالی نظام سلامت ایجاد شود و کیفیت خدمات بالا برود.
تا بعد از عید که همه با کوله باری از کرونا از سفر برگردن!