به گزارش تابناک اقتصادی؛ اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان ایران در سال‌های اخیر کانون قابل توجهی برای توسعه اقتصادی کشور بوده است، زیرا هدف آن ایجاد فضایی است که در آن شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند شکوفا شوند و به رشد اقتصادی کشور کمک کنند.
اخیرا نیز در قانون جهش تولید دانش بنیان نیز نقش بسیار مهمی در زمینه توسعه فناوری در صنعت بر عهده شرکت‌های توانمند حوزه اقتصاد دانش بنیان گذاشته شده است که این مسئله با حمایت جدید اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، زمینه ترغیب سرمایه‌گذاران صنعتی و به کارگیری از شرکت‌های دانش بنیان در توسعه فناوری درون صنعت را نیز تسهیل کرده است.
با همه این اقدامات، اما یکی از موضوعات قابل توجه در زمینه ایجاد محدودیت در اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان، نظام ارزیابی پیچیده شرکت‌های ورودی به این نظام است. نظام ارزیابی قبلی تنها بر شاخص پیچیدگی فناوری تکیه داشت که برای ارزیابی ماهیت دانش محور و فناورانه یک شرکت کافی نبود.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاسخ به این چالش به سمت اصلاح نظام ارزشیابی برای تسهیل ورود شرکت‌ها به اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان حرکت کرده است.
نظام ارزیابی جدید طیف گسترده‌تری از عوامل و شاخص‌ها مانند مطلوبیت‌های منطقه‌ای، اشتغال نخبگان و طیف وسیعی از نوآوری‌ها را در نظر می‌گیرد تا ماهیت واقعی توانایی‌های دانش‌محور و فن‌آوری یک شرکت را بهتر ارزیابی کند. در همین راستا و در ادامه با محمدصادق سالم کارشناس حوزه علم و فناوری نسبت به اهمیت تغییر نظام ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و نظام جدید ارزیابی مطابق با ظرفیت‌های جدید پیش‌بینی شده در قانون جهش تولید دانش‌بنیان گفتگو کردیم که در ادامه خواهید خواند.
محمدصادق سالم کارشناس حوزه علم و فناوری در گفتگو با تابناک اقتصادی با اشاره به اهمیت اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان در توسعه صنعتی کشور و نظام فکری مقام معظم رهبری اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در کشور اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان ایران است که در سال‌های اخیر کانون مهم توسعه اقتصادی کشور بوده است و مقام معظم رهبری نیز نسبت به تحقق دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ به خصوص صنعت نفت و گاز ایران تاکیدات بسیاری داشته است.
ایران دارای اقتصاد متنوعی است که هم‌اکنون درگیر خام‌فروشی و نیازمند شدید تحقیق و توسعه صنعتی در جهت تکمیل زنجیره‌های ارزش صنعتی است که فرصت بسیار مهمی جهت حضور شرکت‌های دانش بنیان را در بخش‌های مختلف فراهم می‌کند. علاوه بر این، دولت با حمایت مالی و غیر مالی از شرکت‌های دانش بنیان، به طور فعال در حال ترویج توسعه حضور شرکت‌های توانمند اقتصاد دانش بنیان در صنعت کشور بوده است.
وی ادامه داد: اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان در ایران می‌تواند از طرق مختلف به رشد اقتصادی کشور کمک کند. به عنوان مثال، شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند نوآوری را ترویج کنند، شغل ایجاد کنند و درآمدزایی کنند. همچنین می‌توانند منجر به توسعه محصولات و خدمات جدید شوند که می‌تواند رقابت پذیری کشور را در بازار‌های جهانی افزایش دهد. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با ایجاد فرصت‌های شغلی و ارتقای نوآوری به توسعه اقتصاد‌های منطقه کمک کنند.
نظام ارزیابی و حمایتی پیشین چالش بزرگ پیش روی شرکت‌های دانش بنیان در ایران بود
این کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با اقدام تحولی دولت در زمینه اصلاح نظام ارزیابی، دسته‌بندی و حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در جهت تحقق نقشه راه دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی افزود: یکی از اقدامات کلیدی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در هفته‌های اخیر بحث اصلاح نظام ارزیابی پیشین و تعیین نظام جدید ارزیابی، دسته‌بندی و حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان بوده است. متاسفانه نظام ارزیابی پیشین شرکت‌های دانش‌بنیان چالش‌های متعددی داشتند.
یکی از چالش‌های مهم عدم تنوع داشتن نظام حمایتی بود. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان اغلب با موانع نظارتی مانند رویه‌های پیچیده صدور مجوز و تشریفات اداری روبه‌رو بودند. این موانع کار شرکت‌های دانش بنیان را برای فعالیت و گسترش کسب و کار خود با مشکل مواجه میکرد.
علاوه بر این، نبود نظام ارزیابی جامع برای شرکت‌های دانش‌بنیان، ورود شرکت‌ها به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان را با مشکل مواجه کرده بود که در نظام جدید ارزیابی، دسته‌بندی و حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در جهت تحقق نقشه راه دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی همه این موارد اصلاح شده است.
وی ادامه داد: هدف از اصلاحات حوزه نظام ارزیابی و همچنین تغییر نظام حمایتی مبتنی بر قانون جدید جهش تولید دانش‌بنیان، ایجاد پویایی بیشتر در نظام پشتیبانی شرکت‌های دانش بنیان برای توسعه و آماده سازی آنها برای تبدیل شدن به بازوی اصلی تحقیق و توسعه و و توسعه فناوری در صنعت است.
نظام ارزیابی جدید طیف گسترده‌تری از عوامل و شاخص‌ها را در نظر می‌گیرد تا ماهیت واقعی توانایی‌های مبتنی بر دانش و فن‌آوری یک شرکت را بهتر ارزیابی کند.
به عنوان مثال، این نظام مطلوبیت‌های منطقه‌ای را در نظر می‌گیرد، زیرا شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به توسعه منطقه‌ای کمک کنند. این نظام همچنین اشتغال‌زایی نخبگان یا هزینه‌های مرتبط با تحقیق و توسعه در شرکت متقاضی ورود به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان را نیز در نظر می‌گیرد. علاوه بر این، نظام ارزیابی جدید طیف وسیعی از نوآوری‌ها را در نظر می‌گیرد که می‌تواند همه چیز را از فناوری‌های جدید گرفته تا مدل‌های کسب‌وکار جدید را شامل شود.
مقدمه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت به عنوان بازوی تحقیق‌وتوسعه با نظام ارزیابی و حمایتی جدید
این کارشناس حوزه علم و فناوری در پایان با اشاره به رویکرد مهم تحولی کشور نسبت به اقتصاد دانش بنیان اظهار کرد: با نظام ارزیابی جدید، ورود بیشتر شرکت‌ها توانمند به اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان تسهیل خواهد شد. نظام جدید ارزشیابی منطبق بر قانون جهش تولید دانش بنیان است که اخیراً در شورای اسلامی تصویب شد. هدف این قانون ارتقای توسعه فناوری در صنعت و تکمیل زنجیره ارزش در صنایع کشور با کمک شرکت‌های دانش بنیان توانمند است. قانون به نقش مهمی که شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند در ارتقای رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در کشور ایفا کنند، اذعان دارد که اصلاح نظام ارزیابی و همچنین نظام حمایتی اخیر نیز منطبق بر همین نیاز‌های جدی صنعت از اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان شکل گرفته است که زمینه رشد و توسعه اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان در ایران را فراهم خواهد کرد.
