بین الملل تابناک: روز پنج شنبه جلسات شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی پیرامون برنامه هسته ای ایران پایان یافت؛ جلساتی که علی رغم فضاسازی و اتهام زنی مدیرکل آژانس، آمریکا و کشورهای اروپایی منجر به صدور قطعنامه علیه ایران نشد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی طی مدت زمان اخیر همواره با حمایتهای آمریکا مواضعی ضدایرانی اتخاذ کرده و باوجود همکاریهای تهران، بهطور مداوم ادعاهایی را در موضوع هستهای ایران مطرح کرده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، بهتازگی و در بیانیه افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام ادعاهایی را درباره موضوع هستهای ایران مطرح کرد.
گروسی مدعی شد: در ایران با چالشهای فزایندهای مواجه هستیم، زیرا ذخایر اورانیوم غنیشده ایران همچنان در حال افزایش است، حتی اگر سطح اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد اندکی کاهش یافته باشد.
وی ادعا کرد: من از ایران میخواهم که بهطور کامل و بدون ابهام با آژانس همکاری کند.
ادعاهای گروسی در حالی مطرح شد که رئیس سازمان انرژی اتمی پیش از این گفته بود که تعاملات ایران و آژانس در روال طبیعی تداوم دارد و در جهت رفع ابهامات و توسعه همکاریها گفتگوها در حال انجام است.
رویترز نیز در اوایل اسفند در گزارشی ادعایی به نقل از آژانس اعلام کرده بود که میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به ۲۷ برابر سقف مجاز در توافق هستهای سال ۲۰۱۵ رسیده است.
ادعاهای اخیر از سوی آژانس و رسانههای غربی درحالی از سوی گروسی تکرار شده، که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی بهتازگی درباره روند همکاریها و تعاملات ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته بود: تعاملات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی برقرار است و معاون رافائل گروسی، مدیرکل آژانس هفته گذشته در تهران بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه معاون گروسی با من دیداری داشت و همچنین با سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز مذاکراتی انجام داد، بیان کرد: مذاکرات و هماهنگیهای میان ایران و آژانس روبهپیشرفت است.
وی اضافه کرد: امیدواریم همین رویه تداوم داشته باشد و بتوانیم فضایی را که دشمنان علیه صنعت هستهای کشور ایجاد میکنند، از این طریق بشکنیم و اجازه اختلال بیشتر را ندهیم.
پیشتر هم بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به تصمیم کشورمان در تجدیدنظر نسبت به ادامه کار تعدادی از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ملیت فرانسوی و آلمانی، گفته بود: براساس ماده ۹ موافقتنامه پادمان هر کشور حق دارد که بازرسان پیشنهادی را بپذیرد یا نپذیرد و حتی میتواند بعد از پذیرفتن بازرس پذیرش آنها را لغو کند. این حق حاکمیتی محدود به ایران نیست و همه کشورها چنین حقی دارند و در مواردی نیز از این حق خود استفاده میکنند.
این برای پنجمین دور متوالی است که تلاشها برای احیای پروژه شکست خورده امنیتیسازی پرونده هستهای ایران در شورای حکام به سنگ میخورد و نه تنها قطعنامهای صادر نمیشود که حتی اجماعی برای صدور بیانیه غیرالزامآور علیه ایران شکل نمیگیرد.
در این نشست کشورهای غربی با انگیزهها و مواضع مشخصی علیه جمهوری اسلامی ایران، تلاش کردند تا از طریق تلفیق مسائل ادعایی پادمانی با تدابیر جبرانی ایران در برجام و اقدامات صورت گرفته در چارچوب قانون راهبردی مجلس، ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران را وارونه نشان داده و مسائل ادعایی پادمانی را دستمایه مواضع سیاسی خود قرار دهند.
ادامه فرافکنی آمریکا علیه ایران
لورا هولگیت سفیر ایالات متحده، کشوری که ناقض اصلی توافق سال ۹۴ بشمار میرود طی سخنانی در جلسه مربوط به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، از پرداختن به دستورکار نشست طفره رفت و با فرافکنی درباره برنامه هستهای کشورمان مدعی شد که پیشرفتهای صنعت اتمی ایران هیچ هدف صلحآمیز معتبری را دنبال نمیکند.
او در همین رابطه، از ایران خواست که بخشی از ذخائر اورانیوم خود را رقیق و تولید اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد را به طور کامل متوقف کند. وی سپس در جلسه مربوط به اجرای موافقتنامه پادمان در ایران، خواستار تعامل معنادار تهران با آژانس شد تا مسائل باقیمانده پادمانی حل و فصل شود.
ادعاهای بی اساس سه کشور اروپایی
سه کشور اروپایی انگلیس فرانسه و آلمان هم که از گذشته در خصوص پرونده هستهای ایران به صورت هماهنگ موضعگیری میکنند پس از تکرار ادعاهای سیاسی و نخنما درباره پیشرفتهای صنعت اتمی کشورمان ادعا کردند که ایران برای تنشزدایی درباره برنامه هستهای خود، گامهای عملی بردارد.
تروئیکای اروپایی بدون اشاره به اینکه کدام کشور مقصر وضع موجود در اجرای برجام است و با تعلل در تصمیمگیری، مذاکرات وین را به بنبست کشاند، خواستار بازگشت ایران به اجرای کامل تعهدات توافقات سال ۹۴، اجرای پروتکل الحاقی و توافق اسفند سال گذشته موسوم به بیانیه ۴ مارس درباره حلوفصل مسائل پادمانی شدند.
آنها ادعا کردند: ایران اکنون باید گامهای جدی و معناداری بردارد که نشان دهنده تمایل واقعی این کشور برای تنش زدایی و بازسازی اعتماد ضروری بین ایران و جامعه بین المللی است.
سه کشور ادعا کردند: ما در کنار شرکای بین المللی خود به رایزنیها در مورد بهترین راه حل برای رفع تردیدهای فزاینده در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هستهای ایران ادامه خواهیم داد.
بیانیه اروپا علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران در نشست شورای حکام
کشورهای اروپایی در بیانیهای مشترک در نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تکرار ادعاهای واهی خود علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران نوشتند: به عنوان یک اولویت امنیتی کلیدی، اتحادیه اروپا به سرمایه گذاری دیپلماتیک و سیاسی برای تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای ادامه خواهد داد.
این بیانیه در عین حال میافزاید که «اتحادیه اروپا همچنان به راه حل دیپلماتیک برای موضوع هستهای ایران متعهد است و از همه کشورها میخواهد که از اجرای قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت کنند.»
با وجود این که قطعنامه از طرفین توافق خواسته است که به تعهدات خود طبق توافق هستهای متعهد باشند، آمریکاییها از عمل به تعهدات و اقداماتی که ایران را از دستاوردهای برجام منتفع میکرد، خودداری کرده و به صورت یکجانبه از این توافق خارج شدند.
اتحادیه اروپا در این بیانیه بدون توجه به اینکه آمریکا ابتدا از برجام خارج شد و همچنین شرکای اروپایی به تعدات مندرج در برجام پایبند نبودند، مدعی شدند: ما متاسفیم که ایران تصمیمات لازم را نگرفته و اقدامات لازم را برای بازگشت به تعهدات هستهای خود در چارچوب برجام که اتحادیه اروپا همچنان به آن متعهد است، انجام نداده است.
این بیانیه همچنین ادعا میکند: اتحادیه اروپا عمیقاً نگران گزارشهای متوالی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است که شتاب نگرانکننده برنامه هستهای ایران را روشن میسازد که به شدت از تعهدات برجام خارج شده است. اقدامات ایران که هیچ توجیه غیرنظامی ندارد، خطرات بسیار مهمی را در ارتباط با اشاعه سلاحهای هستهای به همراه دارد و نگرانیهای شدیدی را در مورد نیات ایران ایجاد میکند.
اروپا همچنین مدعی شدند که ایران هنوز تصمیم خود برای پس گرفتن چندین بازرس با تجربه آژانس را لغو نکرده و باید به طور کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند تا اجرای توافقنامه پادمانهای NPT ایران و همچنین نظارت بر برجام را تسهیل کند.
اتحادیه اروپا علاوه بر این بدون توجه به عدم تعهدات خود در قبال برجام و پیروی از سیاستهای آمریکا ادعا کردند: از 23 فوریه 2021، راستیآزمایی و نظارت آژانس در رابطه با برجام در نتیجه تصمیم ایران برای توقف اجرای اقدامات شفافسازی برجام و پروتکل الحاقی بهطور جدی تحت تأثیر قرار گرفته است. تصمیم یکجانبه ایران در ژوئن 2022، مبنی بر اینکه تمامی تجهیزات نظارتی مربوط به برجام از عملیات خارج شود، وضعیت را بیش از پیش تشدید کرده است.
اروپا در ادامه ادعا کردند که قویاً از ایران میخواهیم که تشدید برنامه هستهای خود را معکوس کند و بدون تأخیر به تعهدات سیاسی خود در زمینه عدم اشاعه هستهای بازگردد.
انتقاد روسیه از رویکرد آژانس
از سویی نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین با بیان اینکه برنامه هستهای ایران تحت کنترل دائمی آژانس است تصریح کرد که سوالها درباره راستیآزماییهای هستهای در ایران بایستی بر اساس رویههای موجود رفع شوند.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش از دبیرخانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواست مبنای ارزیابیها و استنتاجهای خود درباره برنامه هستهای ایران را حقایق «عینی» قرار دهد. اولیانوف گفت: «مهم است که دبیرخانه به دستور کار فنی خود پایبند باشد و جمعبندیها و ارزیابیهایش از ماهیتی عینی و واقعیتمحور برخوردار باشند و مبتنی بر راستیآزماییهای هستهای باشند نه القائات در خصوص مقاصد ایران.»
محسن نذیری اصل سفیر کشورمان نیز طی سخنانی تاکید کرد: فعالیتهای هستهای ایران، از جمله غنیسازی در سطوح مختلف، کاملاً صلحآمیز و مطابق با حقوق ما وفق پیمان انپیتی است. وی با بیان اینکه فعالیتهای اتمی ایران تحت نظارت و راستیآزمایی آژانس است افزود: اقدامات جبرانی ایران در برجام هیچ تأثیری بر نظارت و راستی آزمایی آژانس در چارچوب موافقنامه جامع پادمان که در حال انجام است، ندارد.
چرا قطعنامه ای علیه ایران صادر نشد؟
در حالی گمان می رفت که ممکن است با توجه به سطح بالای تنش میان ایران و غرب، قطعنامه ای علیه ایران صادر شود، اما چنین اتفاقی رخ نداد و کشورهای غربی ترجیح دادند بحران هسته ای با ایران را تشدید نکنند.
یکی از مهم ترین دلایل عدم تمایل غرب برای عدم تشدید تنش هسته ای به تنش های منطقه ای مربوط می شود. بدون شک هرگونه اقدام علیه ایران در حوزه هسته ای، منطقه را وارد تنش فزاینده ای می کند.
یک دیپلمات غربی به خبرگزاری رویترز گفت: صدور قطعنامه ضدایرانی در جلسه شورای حکام آژانس بسیار خطرناک خواهد بود. چرا که منطقه در وضعیت پرتنشی قرار دارد و هیچ آتشبس یا قطعنامهای در غزه در کار نیست.