جنگ آیفون و نبرد رییس‌جمهور شدن/دولت چهاردهم و مأموریت در حوزه اقتصاد/ نامه رهبر انقلاب؛ عصر جدیدی از هویت مقاومت

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۳ خردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که  علاوه بر تیترها و تصاویر مرتبط با سالگرد بزرگداشت امام خمینی (ره) روز پر ترافیک خیابان فاطمی و ثبت نام تعدادی از شخصیت‌های سیاسی برای نامزدی انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری، قهرمانی پرسپولیس در لیگ برتر فوتبال ایران، حقانیان آمد، برق پرید، نگاه قالیباف از بهارستان به پاستور و بازتاب نامه رهبر انقلاب خطاب به جوانان و دانشجویان حامی فلسطین در آمریکا در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

دولت چهاردهم و مأموریت در حوزه اقتصاد 

ناصر ذاکری طی یادداشتی در شماره شرق با عنوان دولت چهاردهم و مأموریت در حوزه اقتصاد نوشت: حادثه غم‌باری که در بعدازظهر سی‌ام اردیبهشت برای رئیس دولت سیزدهم و همراهان ایشان اتفاق افتاد، برگزاری انتخابات پیش از موعد ریاست‌جمهوری را به کشورمان تحمیل کرد. به‌این‌ترتیب دولت چهاردهم یک سال زودتر از زمان مقرر زمام امور را به دست خواهد گرفت. طبعا یکی از مهم‌ترین وظایف این دولت ساماندهی اقتصاد است. درواقع امروزه همه دولت‌ها در سرتاسر جهان ارتقای سطح زندگی شهروندان را وظیفه اصلی خود تلقی می‌کنند. به‌ویژه در ایران امروز به دلیل بروز دشواری‌های اقتصادی سال‌های اخیر، انجام درست این وظیفه از اهمیت بیشتری برخوردار است. اقتصاد ایران در چند سال گذشته شرایط رکودی سختی را تحمل کرده است. دشواری‌هایی که در مسیر تعامل با اقتصاد جهان وجود داشته، موجب کاهش فرصت‌های شغلی، کاهش درآمد‌ها و در مقابل تشدید تورم و افزایش سریع هزینه‌های خانوار‌ها شده است. اما رویه تلخ ماجرای رکود مزمن اقتصادی این است که آثار منفی آن به نابرابرترین شکل ممکن در بین دهک‌های درآمدی توزیع شده است. دولت چهاردهم باید نگاه ویژه‌ای به اقتصاد داشته باشد و با درایت و تدبیر در مسیر درمان بیماری اقتصاد کشور گام بردارد. به باور نگارنده، دولت می‌تواند با شروع حرکت خود از چهار حوزه زیر دوران تصدی خود را با اثربخشی بیشتر آغاز کند:
 ۱-تورم

سال‌هاست که اقتصاد ما گرفتار بیماری تورم دورقمی است، که منتهی به رشد سریع ابعاد فقر شده است. تورم در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از تشدید تحریم‌های ظالمانه رو به افزایش گذاشته است به طوری که از ۱۲ درصد در سال ۹۴ به ۴۱ درصد در سال گذشته رسید. 
دولت سیزدهم که هدف خود را تک‌رقمی‌کردن نرخ تورم اعلام کرده بود، عملا توفیقی در این میدان نداشت. گفتنی است که متوسط نرخ تورم در دوره ۳۰ ساله ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۰ درحدود ۲۱.۵ درصد بوده، اما در سه سال گذشته این رقم به ۴۲.۲ درصد رسیده است. ازاین‌رو یکی از مهم‌ترین سرفصل‌های مأموریت اقتصادی دولت چهاردهم، مهار هرچه سریع‌تر آتش تورم است.
۲-بالابردن نرخ رشد اقتصادی
امروزه نرخ رشد اقتصادی یک متغیر کلیدی تلقی می‌شود و کشور‌ها با سرسختی تلاش می‌کنند به بالاترین نرخ ممکن رشد برسند و آینده بهتری برای شهروندان تأمین کنند. رشد اقتصادی در کشور ما در سال‌های گذشته به‌شدت تنزل یافته و این امر نگرانی شدید ایران‌دوستان را به دنبال داشته است. گاه دولتمردان اعدادی زیبا را به‌عنوان میزان رشد اقتصادی بیان می‌کنند که با واقعیت‌های موجود نمی‌خواند و احتمالا ناشی از اشتباه محاسباتی است! دولت چهاردهم باید تمام تلاش خود را برای باطل‌کردن طلسم رشد اقتصادی منفی به کار بگیرد، به گونه‌ای که مردم آثار رشد مثبت را در سفره‌های کوچک‌شده خود ببینند و افسانه رشد را باور کنند.
۳-مبارزه با فساد
به گزارش سازمان شفافیت بین‌المللی، رتبه ایران در بین کشور‌های عاری از فساد در مدت هشت سال گذشته ۱۷ پله تنزل کرده است. هرچند در سال‌های اخیر گام‌های جدی در مسیر مبارزه با فساد برداشته شده، ولی گزارش‌های سالانه سازمان مزبور که وضعیت ۱۸۰ کشور را از نظر تلاش برای مهار فساد رصد می‌کند، نشان می‌دهد این اقدامات چندان کافی نبوده و نتوانسته منجر به بهبود اوضاع شود. دولت سیزدهم کار خود در حوزه مبارزه با فساد را با شعار راه‌اندازی گشت ارشاد مدیران آغاز کرد، اما توفیقی در کار نبود و فساد مهار نشد. دولت چهاردهم برای بازگرداندن اقتصاد ملی به ریل توسعه چاره‌ای جز مبارزه بی‌امان با فساد ندارد. البته دولتمردان آینده باید به این واقعیت توجه داشته باشند که مبارزه با فساد از طریق سخنرانی‌های مهیج شدنی نیست، بلکه مانند هر حوزه دیگر باید دانش مرتبط با این حوزه را به خدمت گرفت.
۴-ساماندهی بازار مسکن
در سایه بی‌توجهی بلندمدت مسئولان به حوزه مسکن، اینک جامعه با بحران مسکن روبه‌روست و به‌این‌ترتیب بازار مسکن به یکی از تأثیرگذارترین بازار‌های کشور تبدیل شده است. با افزایش نجومی قیمت مسکن متقاضیان واقعی از بازار رانده شده‌اند و اینک بیش از ۸۰ درصد تقاضای بازار از نوع تقاضای سفته‌بازانه است. در نتیجه اینک نزدیک به ۴۰ درصد جمعیت شهری کشور مستأجر هستند و این رقم همچنان در حال افزایش است. دولت سیزدهم با وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال کار خود را آغاز کرد؛ اما توفیقی در این میانه کسب نشد. هرچند دولتمردان توجهی به این واقعیت نداشتند که مشکل حوزه مسکن فقط کمبود عرضه نیست که با تولید بیشتر حل شود. دولت چهاردهم باید اقدامات خود در بخش مسکن را با نقشه راهی سنجیده آغاز کند. بخش مسکن به طور هم‌زمان نیازمند اقدامات ضربتی با اثرگذاری کوتاه‌مدت و هم تلاش برای ایجاد تغییرات سنجیده با هدف اصلاح روند‌های بلندمدت است. دولت چهاردهم وظیفه سنگینی در حوزه اقتصاد دارد و باید با اولویت‌دادن به مسائل اقتصادی و با استفاده از ذخیره دانایی جامعه و بهره‌گیری از مشورت صاحبان دانش و تجربه در همه حوزه‌ها قطار اقتصاد ملی را به ریل رونق و شکوفایی برگرداند.

نامه رهبر انقلاب؛ عصر جدیدی از هویت مقاومت

 ابراهیم متقی در بخشی از یادداشت امروز روزنامه خراسان با عنوان عصر جدیدی از هویت مقاومت نوشت: پیام مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و امریکا از این جهت اهمیت دارد که هویت مقاومت به موازات الهام بخشی اندیشه کنش سیاسی در برابر نیروی تهاجمی و گروه‌های خشونت آمیز را منعکس می‌سازد. در این فرایند، اندیشه و رویکرد رهبری ایران با نشانه‌هایی از کنش دایمی، جنبش‌های ضد ساختاری و هویت مقاومت پیوند یافته است. طبیعی است که در چنین فضا و شرایطی نیرو‌هایی از هویت و قابلیت‌های اثربخش برخوردار می‌شوند که قادر به کنش مبارزاتی باشند. در اندیشه و پیام رهبری ایران، جوانان اروپا و آمریکا را باید محور اصلی هویت، سیاست و اندیشه راهبردی جهان آینده دانست. هیچ ساخت اجتماعی بدون توجه به مبانی اندیشه و هویت گروه‌های جوان حاصل نمی‌شود. گروه‌های هویتی وانتقادی در اروپا و آمریکا عموماً از قابلیت‌های اعتراض نسبت به ساختار طبقاتی، شکل‌بندی‌های فرا عدالت اجتماعی و اعتراض نسبت به وضع موجود برخوردارند.

جهت گیری کنش و رفتار جوانان اروپا و آمریکا معطوف به نشانه‌هایی از عدالت بوده است. واقعیت چنین جنبشی را می‌توان در اعتراض پایان ناپذیر جوانان و در قالب اعتراضات اجتماعی از جمله جنبش وال استریت جست وجو کرد. بخش دیگر اندیشه اعتراضی جوانان و گروه‌های اجتماعی نوظهور در اروپا و آمریکا را باید بر اساس هویت مقاومت ارزیابی کرد.

 هم اکنون نشانه‌هایی از هویت و مقاومت به عنوان امری گسترش یابنده و جهانی محسوب می‌شود. گروه‌های هویتی عموماً از قابلیت لازم برای اثربخشی در محیط پیرامونی برخوردارند. میشل فوکو در یک دوران تاریخی هویت را به مثابه قدرت مقاومت گروه‌های اجتماعی و بازیگران حاشیه دانست.

 در شرایط موجود نیرو‌های حاشیه‌ای باز تولید شده و همانند روح جهان بی‌رو ایفای نقش می‌کند. در این فرآیند شکل جدیدی از هویت مقاومت در اروپا و امریکا به وجود آمده‌است. این امر تاثیر خود را در سیاست کشور‌های متبوعه آنان نیز به جا می‌گذارد هویت از قابلیت اثربخشی، تسری و گسترش برخوردار است. آنچه را که در پیام مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و آمریکا مستتر است، با نشانه‌هایی از الهام بخشی سیاسی و هویتی پیوند یافته است. هویت موضوعی در هم تنیده بوده و از قابلیت لازم برای انتقال به عرصه‌های مختلف جغرافیایی برخوردار می‌شود.
در عصر موجود هویت و بازیگران هویتی قادرند تا الگو اهداف خود را با نشانه‌هایی از مشروعیت پیوند دهند.

 حقانیت و مشروعیت به عنوان واقعیت‌های عصر جدید محسوب می‌شود. در عصر موجود ایران در مسیر هویت مقاومت قرار دارد.
الهام بخشی ایران برای گروه‌های مقاومت مبتنی بر نشانه‌های هویتی بوده است. ایران از هر اقدامی که در جهت تحقق عدالت و مقابله با خشونت و ظلم باشد، حمایت به عمل می‌آورد. در عصر هویت مقاومت، دترمینیسم جدید تاریخی در حال ظهور است. آنچه سیاست عصر موجود را شکل می‌دهد با قالب‌های هویتی و معنایی پیوند پیدا کرده است. در این شرایط و محیط، خشونت اسرائیل علیه گروه‌های هویتی، نشانه‌هایی از خودتخریبی ساختاری را منعکس می‌سازد.

در فرایند این خودتخریبی نشانه‌هایی از جدایی کشور‌های اروپایی از سیاست قدرت و خشونت آمریکا مشاهده می‌شود. حمایت سه کشور اروپایی از تاسیس سفارتخانه در سرزمین فلسطینی را باید گام دوم هویت مقاومت دانست. این امر از سوی کشور‌هایی اعمال می‌شود که خشونت اسرائیل در غزه را نکوهش می‌کنند و به عنوان نیروی کاتالیزور سیر و فرایند تحولات تاریخی را سرعت می‌بخشند.

جنگ آیفون و نبرد رییس‌جمهور شدن

محمدصادق جنان‌صفت طی یادداشتی در شماره امروز جهان صنعت نوشت: در حالی که این روز‌ها کوشش می‌شود خبر‌ها درباره انتخابات ریاست‌جمهوری در کانون توجه قرار گیرد، اما برخی خبر‌ها در ذات خود کشش برای دنبال کردن را دارند و نمی‌توان از آن‌ها چشم پوشید. یکی از این دست خبرها، نبرد پنهان و آشکار بر سر واردات انواع آیفون (گوشی همراه ساخت آمریکا) است. همانطور که انتظار می‌رود دو نهاد دولتی در دو سر دعوا قرار دارند، در یکسو گمرک ایستاده که خبر می‌دهد واردات انواع آیفون ممنوع است و در سر دیگر دعوا سازمان توسعه تجارت ایستاده که می‌گوید فقط واردات آیفون‌های ۱۴ به بالا به بازار ایران ممنوع است. با توجه به اینکه رقم معادل یک‌میلیارد دلار برای واردات این نوع گوشی با دلار ۴۱هزار تومانی اختصاص داده شده است -که فقط رانت آن با احتساب هر دلار آزاد به‌طور میانگین ۶۱هزار تومان در هر دلار ۲۰هزار تومان است که می‌شود ۲۰هزار میلیارد تومان- این مجادله جدی است. نکته دیگر این است که اصولا واردکنندگان یا به عبارت دیگر رانت‌خواران پشت و پس این داستان اصولا نامعلوم هستند که داستان پیچیده‌تر می‌شود. آیا بین انتخابات ریاست‌جمهوری و نبرد آیفون‌ها درست در همین روز‌های نزدیک به انتخابات می‌توان رابطه‌ای برقرار کرد؟ شاید نتوان این رابطه را اثبات کرد، اما شاید بد نباشد در این‌باره نظارتی صورت گیرد.
واقعیت این است که برخلاف شعار‌ها و تبلیغات گسترده وزیران و اعضای کابینه سیزدهم درباره جلوگیری از فساد و رانت‌خواری، اما این پدیده‌ها همچنان در جسم و جان اقتصاد ایران نهادینه شده است. با توجه به اینکه در روز‌های آتی شماری از سیاستمداران برای نبرد نهایی از سوی شورای نگهبان به میدان نبرد فرستاد می‌شوند کاندیدا‌ها باید بتوانند مسائلی مثل جنگ آیفون و نیز فساد‌هایی مانند چای دبش را در عمیق‌ترین لایه‌هایش دنبال کرده و شهروندان را از نتیجه فعالیت خود آگاه کنند. ایران و ایرانیان به روسای دولتی نیاز دارند که لباس رزم با فساد و رانت‌خواری بر تن کنند و سرچشمه‌های گل‌آلود کردن کسب‌وکار‌ها و معیشت شهروندان را شناسایی و آن‌ها را منهدم کنند. این روسای‌جمهور باید دارای چنان دانش و بینشی باشند که بدانند دلیل پدیدار شدن نبرد آیفون و نیز لاپوشانی فساد دبش سیاست‌های اقتصادی رانت‌ساز است. باید معلوم شود که رانت‌خواران ارزی از نظر سیاسی به کدام طیف و جناح سیاسی وصل شده‌اند و چگونه توانسته‌اند منافع بزرگ خود را در لابه‌لای عبارات حقوقی و اقتصادی دو نهاد تجارت خارجی پنهان کنند. رییس دولتی که نداند یا نخواهد بداند که نابرابری‌ها و تکه‌تکه شدن شهروندان به دارا و ندار به دلیل همین سیاست‌های چندنرخی شدن ارز و نیز قیمت‌گذاری دستوری نرخ بهره و کالاهاست، به درد مردم نمی‌خورد.