- ترکیب جمعیتی هیئات تغییر چشم‌گیری داشته است این دسته‌جات تقریبا از حضور ریش‌سفیدانی که سالها در این دستگاه کارآزموده بودند، خالی شده است و کمتر دیده می‌شود تجربیات ایشان در برگزاری این مناسک به نحو اصولی به نسل‌های بعدی انتقال یافته باشد.
- فضای عمومی و پیرامونی این دسته‌جات هم آشکارا تغییر یافته است؛ اگر در گذشته‌های نه چندان دور مردان و عموما زنان نشسته به تماشای این مراسمات با چهره‌های غمین و سوگوار ناظر نوحه‌خوانی‌ها و تعزیه‌ها بودند؛ امروز دیگر کمتر چنین یکدستی حزن‌آلودی را در این صفوف می توان شاهد بود؛ و آنچه بیشتر به چشم می‌آید غلغله‌ای و جنب و جوشی نه چندان آیینی و مناسک محور است.
- توده های منتشر بی هدف که اساسا در خیابان ها و معابر سرگردانند و نمی توان گفت در حاشیه‌ی مراسم مذهبی خاصی گرد آمده اند مخصوصا متشکل از جوانان و نوجوانان و دختران و پسران جوان و البته گه گاه جمع های خانوادگی در ایام سوگواری امسال بیشتر مشاهده می شد. که آسیب‌شناسی و توصیف و تبیین آن نیازمند مطالعات جامعه‌شناختی اهل نظر است.
- در دهه‌های اخیر عبارت NEET(Not in Education, Employment, or Training) برای بررسی مسائل پیرامون بیکاری جوانان بکار گرفته می‌شود. در معنای لغوی این عبارت به معنی جوانانی است که شغلی ندارند و در حال تحصیل و یادگیری یک مهارت هم نیستند.
- منابر و تریبون‌های معرفت‌افزا نیز همچنان سیر نزولی داشته است؛ یعنی باید با تاسف ابراز داشت نه تنها در عموم این مراسمات پیام اساسی واقعه‌ی کربلا تبیین و تشریح نمی شود، که حتی همان شور حسینی که حاوی عشق و محبت به حسین بن علی و همراهان باوفای او بود نیز دیگر به ندرت بازتولید می شود و این حقیقتا خسران بزرگی است که تدابیر جدی فرهنگی مسئولین؛ اهل فرهنگ و متولیان امور را مي‌طلبد. دکترمحمدحسن علایی/جامعه شناس
