عرق کردن نشان دهنده سلامت است و یک فرایند طبیعی بوده که به خنک کردن بدن و جلوگیری از گرمازدگی کمک می کند اما بعضی از افراد بیش از حد روی سر و صورت عرق می کنند که می تواند علامت یک مشکل زمینه ای باشد. هایپرهیدروزیس یکی از همین وضعیت هاست. معمولاً این افراد روی صورت و سر خود بیش از حد عرق می کنند. معمولا افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس بیشتر روی صورت و سر این مشکلات را تجربه می کنند که:
- این اتفاق هیچ دلیل مشخصی مانند گرما و ورزش یا اضطراب ندارد.
- باعث خیس شدن صورت می شود.
- بوی آن متفاوت از بوی عرق زیر بغل است.
- فقط یک ناحیه را درگیر می کند؛ در حالی که قسمت های دیگر بدن خنک باقی می مانند.
- گاهی اوقات باعث خجالت و شرمندگی فرد می شود بنابراین سعی می کنند با دیگران تعامل فیزیکی نداشته باشند.
- ممکن است در فعالیت های روزانه مانند کار، ورزش، یا رانندگی اختلال ایجاد کند.
- حتی گاهی اوقات تا حدی زیاد می شود که فرد مجبور می شود لباسش را عوض کند یا بیش از حدِ نرمال و طبیعی دوش بگیرد.
- ممکن است اعتماد به نفس فرد را بکاهد.
- ممکن است در روابط شخصی او اختلال ایجاد کند.
- حداقل یکبار در هفته اتفاق می افتد.
- شاید بدترین اتفاقی باشد که هنگام صبح با آن مواجه می شوید.
علل رایج و اولیه هایپرهیدروزیس یا عرق سر و صورت
- هایپر هیدروزیس می تواند هر کسی را در هر سنی درگیر کند اما در کودکی و بعد از رسیدن به بلوغ، رایج ترین زمان های ایجاد این مشکل است.
- افرادی که هایپرهیدروزیس اولیه را تجربه می کنند، معمولاً در دو طرف بدن به شکل مساوی عرق می کنند که این عرق در یک الی دو ناحیه از بدن آن ها را درگیر می کند و بقیه قسمت ها خنک باقی می ماند.
- افرادی که هایپرهیدروزیس ثانویه دارند، در کل علائمی را در بدن تجربه می کنند و این نشانه ها ممکن است در هر سنی شروع شود. این علائم معمولا به طور ناگهانی زیاد می شود و ممکن است باعث عرق زیاد شبانه گردد.
- علت عرق معمولاً توسط سیگنال مغزی ارسال شده به عصب سمپاتیک و سپس ارسال پیام به غده های عرق موجود در پوست کنترل می شود.
- عصب سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی اتونومیک است که بسیاری از عملکردهای بدن از جمله عرق را کنترل می کند. هنگامی که دمای بدن فرد افزایش پیدا می کند، مغز او سیگنال هایی را برای تولید عرق ارسال می کند که باعث آزاد شدن گرمای داخلی بدن شده و بدن را خنک می کند.
- عرق کردن همچنین ممکن است حین پاسخ به احساسات مثل خجالت یا اضطراب ایجاد گردد. البته علت هایپرهیدروزیس اولیه هنوز نامعلوم است.
- هایپرهیدروزیس همچنین ممکن است غده عرق اکرین یا غده عرق تولید کننده آب را بیش از غده تولید کننده چربی تحت تاثیر قرار دهد و این اتفاق زمانی می افتد که مغز سیگنال هایی را برای خنک کردن بدن در زمان هایی که نیاز نیست ارسال می کند.
- عوامل ژنتیکی نقش مهمی در هایپر هیدروزیس اولیه دارند.
- تقریباً 33 درصد از افراد مبتلا به این مشکل به صورت ژنتیکی به آن دچار هستند و یکی از اعضای خانواده آن ها به هایپرهیدروزیس مبتلا است.
علل عرق صورت به دلیل هایپرهیدروزیس ثانویه
اما گاهی اوقات علت خاصی وجود ندارد و ممکن است هایپرهیدروزیس ثانویه به دلایل زیر اتفاق بیفتد :
- عفونت
- دیابت
- یائسگی یا بعد از بارداری
- غده تیروئید پرکار
- قند خون پایین
- چاقی
- تومور
- نقرس
- مصرف دارو های ضد افسردگی
- مصرف هرگونه دارو پارکینسون
- مصرف الکل یا داروی روانگردان
- آسیب دیدگی مانند ضرب دیدگی سر
- سرمازدگی
- اختلال مغز استخوان یا سلول های خونی
- بیماری هایی که روی عصب سمپاتیک اثرگذار هستند
علل و عوامل تحریک کننده هایپرهیدروزیس یا تعریق سر و صورت
بعضی از عوامل هستند که ممکن است عرق سر و صورت را بیشتر تحریک کند که شامل موارد زیر هستند:
- هوای گرم
- غذای تند یا پر ادویه
- لباس تنگ و ضخیم
- اضطراب
- ورزش
- سس تند یا ادویه
- کافئین
چگونه عرق کردن را متوقف کنیم؟
پیش از این و در مطلب " کاهش عرق صورت با چند تکه یخ و آب خیار " روش های درمان خانگی را گفتیم که میتوانید به مراجعه به آن با این روش ها آشنا شوید، علاوه بر آن بعضی از راهکارهای خانگی هستند که به شما کمک می کند تا علائم هایپرهیدروزیس را بکاهید یا آن ها را تحت کنترل بگیرید که این راهکار ها شامل موارد زیر هستند:
- دوری از آب و هوای گرم یا مکان های گرم
- پوشیدن لباس گشاد، نازک و سبک
- پوشیدن لباس با رنگ روشن مانند سفید
- استفاده از ضد عرق ها به جای دئودورانت
- پوشیدن لباس هایی از فیبر طبیعی به جای فیبر صنعتی
- همراه داشتن حوله یا پارچه مخصوص برای گرفتن عرق اضافه
- پوشیدن عرق گیر
- حمل کردن یک پنکه دستی مخصوص باد خوردن سر و صورت درمان اضطراب با استفاده از تکنیک های کاهش دهنده استرس یا تراپی شناختی رفتاری
- استفاده از پودر صورت بدون بو
- هیدراته نگه داشتن بدن
- بالا بستن موها به دور از صورت و گردن
اگر راهکارهای خانگی بالا جواب نداد، درمان های دیگری هم بوده که شامل موارد زیر هستند:
- گلیکوپیرولات موضعی
- تزریق بوتاکس که معمولاً بین 2 الی 6 ماه اثر گذار است
- استفاده از دستمال های پاک کننده مخصوص تجویزی پزشک
- نسخه های تجویزی و قوی ضد عرق مانند موادی که حاوی آلومینیوم کلرید هستند و غده های عرق را مسدود می کنند
- بتا بلاکر ها و بنزودیازپین که علائم جسمی اضطراب و خجالت را می کاهند
- داروهای آنتی کولینرژیک و آنتی موسکارینیک که استیل کولین را مسدود می کنند که یک ماده شیمیایی در سیستم عصبی است که به فعال شدن غده های عرق کمک می کند
- یون توفارسیز که در پی آن پزشک ناحیه مورد نظر را با اعمال جریان الکتریکی ضعیف از طریق آب یا یک پد مرطوب درمان می کند که این درمان معمولاً برای صورت خیلی رواج ندارد
- جراحی، در موارد شدید که فرد با هیچ کدام از روش های بالا جواب نمی گیرد، جراحی را پیشنهاد می کنند.
درمان عرق با جراحی
فرایند جراحی به شکل زیر است:
جراحی ها شامل برش عصب های مسئول تحریک کننده عرق در ناحیه مورد نظر هستند که از طریق بخیه های کوچک صورت می گیرد و عصب را از ارسال سیگنال عرق مسدود می کند.
خارج سازی یا تخریب غده های عرق نیز انجام می گیرد که در این فرآیند غده های عرق اطراف محل مورد نظر برش داده یا خراش داده می شوند. امواج الکترو مگنتیک همچنین ممکن است در تقویت غده های عرق استفاده شود و زمانی این کار را انجام می دهند که زیر بغل فرد هم درگیر مشکل باشد.
