شهریور سال گذشته بود که اپلیکیشن شهرزاد برای ارائه خدمات شهری توسط شهرداری تهران معرفی شد؛ اپلیکیشنی که از طریق آن کاربران می‌توانند به بخش زیادی از خدمات شهری تهران دسترسی پیدا کنند. این اپلیکیشن از زمان رونمایی تا کنون چالش‌های ریز و درشتی را پشت سر گذاشته است. یک نمونه اینکه به عقیده برخی کارشناسان، جایگزینی اپلیکیشن شهرزاد با اپلیکیشن تهران من یک پروژه غیرضروری بود که صرفا بار مالی برای شهرداری به همراه داشته است. بررسی‌ها و گفت‌و‌گو با مهشاد فتحی، سرپرست سازمان فناوری‌های نوین شهرداری تهران حکایت دیگری را بازگو می‌کند. به گفته او، اپلیکیشن شهرزاد جایگزین تهران من نشده و هر دو سامانه در حال حاضر به کاربرانشان خدمات مورد نیاز را ارائه می‌کنند. تفاوت کار اینجاست که از طریق اپلیکیشن شهرزاد و به واسطه زیرساخت‌های تعریف شده برای این اپلیکیشن، امکان ارائه طیف گسترده‌تری از خدمات به شهروندان وجود دارد.
چرا شهرزاد با وجود تهران من؟
تهران من به‌عنوان اپلیکیشن ارائه خدمات شهری، امکاناتی مثل خرید طرح ترافیک و پرداخت عوارض خودرو را به کاربرانش ارائه می‌کند. از طریق این اپلیکیشن همچنین می‌توان برای مشاهده نرخ‌نامه‌های شهرداری، شارژ کارت بلیت مترو، ثبت، پیگیری شکایات و مواردی از این دست اقدام کرد؛ اپلیکیشنی که برای سال‌ها شهروندان را از رزرو طرح ترافیک با خرید آن از دکه‌های روزنامه‌فروشی بی‌نیاز کرده بود. حالا سوالی از طرف برخی شهروندان که به سامانه تهران من عادت کرده بودند، مطرح می‌شود این است که چرا اپلیکیشن شهرزاد جایگزین تهران من شده است؟ به گفته مهشاد فتحی، سرپرست سازمان فناوری‌های نوین شهرداری تهران، «اپلیکیشن شهرزاد، جایگزین تهران من نشده و تهران من همچنان به کار خود ادامه می‌دهد و شهروندان می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند. شهرزاد یک سوپراپلیکیشن است که سرویس‌های گسترده‌ای از جمله رزرو طرح ترافیک، طرح نوماند برای دریافت پسماند، خرید از میادین تره‌بار، خرید فروشگاهی و اقلام تنظیم بازار، پشتیبانی از کیف پول‌های مختلف شهروندی مثل کیف پول دانشجویی و دانش‌آموزی، مشارکت در طرح‌های شهری مثل طرح من شهردارم و... را ارائه می‌دهد.» به گفته سرپرست فناوری‌های نوین شهرداری تهران، امکان ارائه این سرویس‌ها به دلیل مسائل زیرساختی در تهران من وجود نداشت و به همین خاطر اکنون شاهد ارائه خدمات در سوپراپلیکیشن شهرزاد هستیم.
شهرزاد چه تفاوت‌هایی با تهران من دارد؟
چرا شهرزاد؟ شاید پاسخ «خدمات گسترده تر» یک پاسخ کوتاه به این پرسش باشد. با اینکه تهران من در ابتدای ورود، بسیاری از مشکلات معمول شهروندان تهرانی به خصوص موارد مربوط به طرح ترافیک و عوارض خودرو را حل کرد، اما حالا می‌توان با شهرزاد از دیگر خدمات ارائه‌شده هم بهره برد. از جمله امکانات سوپراپلیکیشن شهرزاد می‌توان به مواردی مثل فروش پسماند به شهرداری، خرید آنلاین میوه و تره‌بار، خرید از فروشگاه شهروند و از همه مهمتر خرید محصولات تنظیم بازار مثل برنج و گوشت گرم اشاره کرد. خرید بلیت الکترونیک، پرداخت کرایه تاکسی و شاتل تاکسی به‌عنوان راهکار رزرو ون و تاکسی خطی، خدمات حوزه حمل و نقل عمومی اپلیکیشن شهرزاد هستند. از طریق اپلیکیشن شهرزاد همچنین می‌توان برای پرداخت با کد استفاده کرد که این روش برای پرداخت کرایه تاکسی و هر هزینه شهری که با کد QR قابل انجام باشد، کاربرد دارد.
مشارکت در طرح من شهردارم
اپلیکیشن شهرزاد امکان مشارکت در طرح‌های شهری مثل «من شهردارم»، مشارکت اجتماعی و... را هم فراهم می‌کند. طرح من شهردارم به شهروندان این امکان را می‌دهد تا با ثبت ایده‌ها و نظرات خود در طرح‌های شهری محله خود مشارکت کنند. افراد می‌توانند پس از ثبت ایده‌هایشان، برای کسب رای، لینک ایده‌ی خودشان را برای دیگران ارسال کنند. امکان مشارکت در طرح شهردار من از طریق اپلیکیشن شهرزاد وجود دارد، طرحی نوآورانه که امکان مشارکت مردم در پروژه‌های شهری را فراهم کرده و برنده جایزه‌ی نوآوری در مجمع شهرهای آینده بریکس ۲۰۲۴ شده است. همچنین با این سوپراپلیکیشن می‌توان به رسانه اجتماعی شهر و نماشهر هم دسترسی داشت.
فتحی درباره تفاوت‌های شهرزاد و تهران من می‌گوید: «یکی از تفاوت‌های مهم در اپلیکیشن شهرزاد نسبت به تهران من، دقت در جزییات ارائه خدمات است. برای نمونه در موضوع طرح ترافیک، در تهران من صرفا امکان پرداخت برای شهروندان وجود دارد، اما از طریق اپلیکیشن شهرزاد می‌توان با استعلام بدهی طرح ترافیک، جزییات کاملی شامل تصویر تردد در طرح را مشاهده کرد و در صورت مغایرت پلاک، درخواست بررسی مجدد ارائه کرد.»
دسترسی به طرح نوماند با اپلیکیشن شهرزاد
نوماند یکی از طرح‌های حوزه مدیریت پسماند شهرداری تهران است که می‌توان آن را به عنوان یکی از مهمترین کارکردهای اپلیکیشن شهرزاد دانست. از طریق شهرزاد و با طرح نوماند امکان جمع‌آوری پسماندهای خشک از درب منازل به وجود آمده است. انتقاداتی از طرح نوماند مطرح می‌شود براین اساس که این طرح به تنهایی نمی‌تواند معضل مدیریت پسماند را حل کند و نیاز به فرهنگسازی بیشتر احساس می‌شود. از طریق نوماند شهروندان می‌توانند درخواست خود را برای تحویل و فروش پسماندهای خشک ثبت و روز و ساعت مرجعه ناوگان دریافت پسماند را طبق زمانبندی مورد نظرشان انتخاب کنند. به نظر می‌رسد که این طرح ابتدای راه است و تا همه‌گیر شدن آن فاصله زیادی داریم. با این وجود می‌توان آن را گام قابل قبولی برای مدیریت پسماندهای خشک و فرهنگسازی در راستای تفکیک زباله از مبدا دانست. از ابتدای اجرای این طرح تاکنون ۱۶۵ هزار سفارش موفق فروش پسماند به شهرداری در اپلیکیشن شهرزاد ثبت و اجرا شده است.
خرید از میادین تره‌بار با اپلیکیشن شهرزاد
با ورود به اپلیکیشن شهرزاد و ثبت آدرس منزل، فهرست میادین میوه و تره‌بار شهرداری نزدیک به محل زندگی کاربران قابل مشاهده است که می‌توان به صورت آنلاین، غیرحضوری و بدون صف از آنها خرید کرد. به گفته سرپرست سازمان فناوری‌های نوین شهرداری تهران، «شهروندان می‌توانند بین ساعت 8 تا 17 به اپلیکیشن شهرزاد مراجعه کنند و بعد از انتخاب محصولات مورد نیاز از قبیل میوه و سبزی، مرغ، ماهی، گوشت، خواروبار، لبنیات، غذای آماده و... سفارش خود را ثبت کنند تا برایشان ارسال شود.» همچنین از طریق شهرزاد امکان خرید آنلاین و غیرحضوری از فروشگاه شهروند نزدیک به محل زندگی هم وجود دارد. از طرفی سرپرستان خانوار می‌توانند از اپلیکیشن شهرزاد برای خرید برنج و گوشت گرم گوسفند و گوساله با قیمت تنظیم بازار اقدام کنند. بر اساس آنچه که در اپلیکیشن شهرزاد آمده، قیمت محصولات تنظیم بازار برای برنج هاشمی 10 کیلویی یک میلیون و 80 هزار تومان، ران گوسفندی کیلویی 320 هزار تومان، سردست گوسفندی 292 هزار تومان، راسته گوسفندی 287 هزار تومان و گوشت مخلوط گوساله 299 هزار تومان است.
امکان رزرو تاکسی‌های خطی
اینطور که به نظر می‌رسد، احتمالا شهرزاد بتواند راه حلی برای صف‌های طولانی جلوی پایانه‌های تاکسی در ساعات پیک ترافیک داشته باشد. در سوپراپلیکیشن شهرزاد بخشی تحت عنوان شاتل تاکسی وجود دارد که از طریق آن شهروندان می‌توانند صندلی تاکسی و ون خطی رزرو کنند که سر ساعت مشخص ایستگاه مبداء را ترک می‌کند و مطابق برنامه‌ریزی انجام‌شده شهروندان را به مقصد می‌رساند. هرکس می‌تواند با پرداخت کرایه مسیر که با کمی تخفیف هم همراه است، یک صندلی در سرویس مورد نظر برای خود رزرو کند و با حضور در ایستگاه تاکسی در ساعت مقرر که عموما اول صبح و آخر وقت کاری است، سوار تاکسی شده و به مقصد برسد. آنطور که در اپلیکیشن شهرزاد آمده، شاتل تاکسی فعلا به صورت آزمایشی فعال شده است. حالا این سوال باقی است که آیا این سرویس می‌تواند در صورت افزایش تعداد کاربران همچنان موفقیت‌آمیز عمل کند؟ البته شهرداری می‌گوید این طرح هنوز در حد آزمایش است و اجرایش در اپلیکیشن شهرزاد منوط به ایجاد زیرساخت‌های آن ازسوی سازمان حمل و نقل عمومی شهرداری است.
سرپرست سازمان فناوری‌های نوین شهرداری می‌گوید: اینها بخشی از خدماتی است که از طریق سوپر اپلیکیشن شهرزاد به شهروندان ارائه می‌شود و با برنامه‌های توسعه‌ای قصد داریم در آینده، این اپ را به کاربردی‌ترین ابزار شهروندان برای دریافت خدمات شهری تبدیل کنیم و به ایده‌ی شهر هوشمند نزدیکتر شویم.
