گزارش تابناک از پروژه ۱۵ ساله‌ای که معطل نامه نگاری است/ بی‌سرانجامی "فرودگاه بین‌المللی قم" در سایه بی مهری و دور باطل میان مسئولان
گروه استان‌ها- احداث فرودگاه قم، ماجرایی عجیب و غریب دارد؛ از فراز و فرودی که این پروژه مهم و بین‌المللی را دچار چالش‌ها و گرفتاری‌های متعددی کرده تا سرمایه هنگفت و عظیمی که به واسطه عدم تحقق وعده مسئولان، بدون چشم‌اندازی مشخص، رها شده است.
کد خبر: ۱۲۸۷۲۵۷
| ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ - ۱۷:۰۱ 05 February 2025
| 1906 بازدید
به گزارش خبرنگار تابناک از استان قم، با توجه به جایگاه معنوی، فرهنگی، زائرپذیری و بین‌المللی، قم نیازمند زیرساخت های مهمی به لحاظ عمرانی و توسعه‌ای است و در این باره حضور سرمایه‌گذاران در تحقق پروژه‌های بزرگ و بین‌المللی در قم، اهمیت زیادی دارد، در این میان یکی از پروژه‌های کلان، احداث فرودگاه است که پس از گذشت 15 سال همچنان بابت انبوهی از اما و اگرهای مسئولان، بی‌سرانجام مانده است. پروژه‌ای که اگر در طول این سالها، با همدلی و مدیریت یکپارچه مسئولان در رفع موانع، تکمیل و راه‌اندازی شده بود در هیبت یک شهر فرودگاهی گسترده، ظرفیتی مهم در جهت رونق اقتصادی، به شمار می‌رفت.
برای بازگو شدن برخی از این مشکلات و عدم همراهی‌ها، گفت و گویی با نصیر نصیری؛ مدیر پروژه فرودگاه قم انجام دادیم.
دعوت از مدیر عامل شرکت ارم کیش در سال 86
نماینده سرمایه گذار پروژه بین‌المللی فرودگاه قم با اشاره به تاریخچه این پروژه بین‌المللی و سرانجام آن توضیح داد: تاریخچه احداث فرودگاه احتمالا به سال 86 و یا قبل از آن برمی‌گردد؛ آنچه در اسناد و مطالعات مشاهده کرده‌ام در سال 86 شركت مهندسین مشاور هوایی مآب به عنوان مهندسین مشاور، مطالعات طرح پیش امکان سنجی احداث فرودگاه قم را در 7 نقطه از استان قم انجام داده و در آن زمان از مدیر عامل شرکت ارم کیش به عنوان سرمایه گذار و مجری دعوت به عمل آمده بود.
وی بیان کرد: در این راستا از بین هفت مکان مورد نظر منطقه کنونی فرودگاه مناسب ترین منطقه انتخاب و پس از رایزنی‌های فراوان به تفاهم نامه‌ای مابین استانداری قم و شرکت ارم کیش در سال 89 می‌رسند البته قبل از اینکه تفاهم نامه با استانداری امضا شود، قراردادی در سال 88 با اداره کل میراث فرهنگی قم برای احداث منطقه نمونه گردشگری بین المللی طرلاب منعقد می‌شود که مصوب هیئت محترم وزیران را نیز کسب می‌کند.
شهرهایی کوچکتر از قم، فرودگاه دارند
مدیر پروژه فرودگاه قم عنوان کرد: فرودگاه، با توجه به جمعیت و استانداردهای لازم یکی از نیازهای مهم استان قم بوده و هست، ما شهرهایی را در جهان داریم که با داشتن جمعیتی کمتر از شهر مقدس قم دارای چند فرودگاه هستند ، مثلا شهر استکهلم سوئد با جمعیتی 900 هزار نفری دارای چهار فرودگاه یا شهر اسلو نروژ با جمعست 700 هزار نفری دو فرودگاه دارد و در برخی از شهرهای بزرگ مانند لندن 5 فرودگاه یا مسکو و استانبول 4 فرودگاه وجود دارد، به طور کلی فرودگاه به لحاظ استراتژیک نیز اهمیت زیادی دارد، برای نمونه در زلزله بم، وقتی زیرساختها از میان رفت، فرودگاه بود که باعث کمک‌رسانی می‌شد.
وی در ادامه پیرامون روند احداث فرودگاه در قم افزود:در سال 89 تفاهم نامه استانداری با ارم کیش در مورد احداث فرودگاه منعقد و 21 بهمن 89 کلنگ احداث به دست رییس مجلس وقت ( دکترلاریجانی) با حضور مسئولان استانی و کشوری بر زمین زده شد؛ در ابتدا شرایط احداث خوب بود و مسئولان بیشتر همراهی لازم را داشتند اما کم کم زمزمه‌هایی از نامهربانی مسئولان به گوش می‌رسید.
نصیری درباره این موانع در مسیر فرودگاه قم گفت: منابع طبیعی یک سری شکایت‌های کیفری با عناوین تصرف عدوانی تحصیل مال نامشروع تخریب اراضی مطرح کرد که سال 94 رسیدگی و در دادگاه بدوی و تجدید نظر رد شد و بعد شکایت حقوقی را مطرح کردند که سال 94 نیز رد شد تا سال 96 که باعث خلع ید اراضی شد که خوشبختانه در سال 1400 توسط دیوان عالی کشور رای به نفع ارم کیش داد.
وی ادامه داد: برای برخی از مسئولان ساخت فرودگاه یا نبود آن تفاوتی نداشت و بعضی دیگر هر مانعی را که توان داشتند در مسیر اجرای این پروژه قرار می‌دادند برای مثال برای مجوز کارخانه آسفالت که از سالها قبل در اراضی پروژه بوده و توسط ارم‌کیش تملک گردید، و حتی مجوزهایی که وجود داشته را باطل و برق را قطع کردند، در صورتی که اجرای چنین پروژه با عظمتی نیاز به کارخانه آسفالت مجزایی داشت.
نماینده سرمایه گذار خاطرنشان کرد: با همه مشکلات و دغدغه‌ها سال 89 روند ساخت شروع شد و مشاورین توانا و ذی الصلاح دارای رتبه از سازمان برنامه بودجه را انتخاب کردیم ، با توجه به برخی دغدغه ها طراحی باند را بازنگری کرده و حتی بعد از چند ماه عملیات اجرایی مسیر باند بجا به جا شد و چند ماهی پروژه بیشتر از برنامه‌ریزی اولیه طول کشید و هزینه ها به شدت افزایش پیدا کرد.
وی بیان کرد: حجم عملیات خاکی در این پروژه بسیار گسترده بود و عملیات زیرسازی 3 هزار و 700 متر از باند اصلی تکمیل شد و تاکسی‌وی متصل به آن که روی هم 4 هزار و 100 متر عملیات اجرایی خاکریزی را دربرمی گرفت نیز کامل شد و در مرحله روسازی قرار گرفتیم ، اما در ادامه نیز موانع دیگری، مانع از تحقق کامل پروژه شد.
ده ها برگ مجوز داریم
نصیری تاکید کرد: ما با توجه به دارا بودن ده ها برگ مجوز ، بارها خدمت استانداران مختلف در قم مراجعه کرده ایم که اثری نداشت؛ حتی در طول این سالها، شایعات بیشماری در مورد استانداردها ، تراکم لایه های خاکریزی ، عبور لوله های نفت و گاز از زیر باند و .... در اجرای پروژه بیان شد که صحت نداشت و با بازدید های مختلف، این شایعات رد شد؛ ما بارها اعلام کرده ایم که این پروژه برای قم و تامین نیازهای آن بوده و نباید تا این حد سنگ اندازی می‌شد.
وی گفت: سرمایه گذار محترم برای رعایت استانداردهای جهانی بهترین شرکت های مهندسان مشاور را گرفت که از جمله میتوان به شرکت مهندسین مشاوره رهشهر ، شرکت مهندسین مشاوره پارساز ، طراجان پارسه ، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک استان ، شرکت مهندسین مشاوره مترا و ... به عنوان مشاوران پروژه نام برد که از این میان شرکت مهندسین مشاوره رهشهر به عنوان مشاور اصلی و نظارت عالیه انتخاب شد، در واقع از شرکت هایی مشاوره گرفتیم که فرودگاه ساز و بسیار قوی بودند.
مطالعات چندین هزار صفحه ای برای فرودگاه قم
مدیر پروژه فرودگاه قم عنوان کرد: مطالعات انجام شده شامل چندین مجلد با چندین هزار صفحه مطالعات و نقشه است که مباحث مختلفی را از طراحی سطوح پروازی که خود آن شامل بخش‌های گوناگونی ازجمله طرح تقرب و مخروط پروازی، باندها و تاکسی وی ها، اپرون، ایستگاه هواشناسی، آتش نشانی آشیانه ها جایگاه سوخت تا مطالعات اثرات زیست محیطی ، شهرک توریستی فرودگاهی هتل ها ، مگامال را در بردارد و دسته‌بندی شده است.
مدیرپروژه تصریح کرد: قسمت به قسمت باند به پیمانکاران واگذار شد و دفتر فنی مهندسی پروژه نظارت می کرد و شرکت مشاور رهشهر به عنوان ناظر فعال بود و حتی ناظر مقیم داشتیم و دستگاه نظارتی عالی از تهران حضور داشت و بارها تست‌های جوانه‌های تراکم خاک انجام شد و 3700 متر کل عملیات زیرسازی انجام گرفت و در قسمت هایی وارد روسازی شدیم، در مجموع یک فاز اول بهره برداری را تعریف کردیم و تمامی هزینه های شرکت ها پرداخت شد.
کوتاهی دستگاه ها و توقف پروژه فرودگاه
وی در ادامه اظهار داشت: متاسفانه بنا بر شکایت سه مرغداری این پروژه عظیم تعطیل شد. کوتاهی دستگاه ها نیز تا حد زیادی در توقف پروژه دخیل بود؛ درسال 96 شکایت حقوقی منابع طبیعی تائید شد و عملا حکم به خلع ید شرکت ارم کیش از اراضی فرودگاهی قم دادند ولی در حکم این گونه قید شده بود که قسمت هایی که ساخته شده متعلق به سرمایه گذاران است، وقتی از اراضی فرودگاه خلع ید شد و گفتند زمین به آن واگذار نمی شود، با موانع جدی در توقف پروژه مواجه شدیم آن هم با حکمی که پر از ابهام بود،
نصیری توضیح داد: در سال 1400 رییس کل دادگستری قم از برطرف شدن کامل مشکلات حقوقی مربوط به فرودگاه قم از طریق اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری کشور خبر داد، در واقع دیوان عالی کشور اعلام کرد که ارم کیش مقصر نیست و رای به نفع ارم کیش داده شد. بعد از رای به منابع طبیعی درخواست دادیم پرونده واگذاری زمین را مجدد به جریان بیندازند که اوایل دولت سیزدهم بود و تقاضا کردیم روال واگذاری را آغاز و به ارم کیش واگذار کنند که تاکنون نیز انجام نشده است.
دور باطل میان منابع طبیعی و شرکت هواپیمایی کشور
وی گفت: واگذاری زمین فرودگاه به منابع طبیعی و شرکت هواپیمایی کشور برمی گردد، در این باره شرکت می گوید زمین را معرفی کنید ما این مسیر را رفته ایم و منابع طبیعی می گوید ابتدا به شرکت هواپیمایی برویم و بعد موافقت اصولی به تاریخ روز اخذ شود و این دور باطلی است که ما را در بلاتکلیفی قرار داده است.
مدیر پروژه فرودگاه قم افزود: برای اجرای این پروژه‌ها وظایف دستگاهها طبق قانون مشخص شده است، در اوایل اجرای پروژه برخی از مسئولان دلسوزی لازم را برای تحقق این پروژه بین‌المللی نداشتند، در حالی که سرمایه کلانی برای تجهیزات و تاسیسات هزینه شد و ثمری نداشت، رسالت اصلی مسئولان حمایت از طرح های توسعه ای و رفع موانع در مسیر پیشرفت است و امضای بسیاری از مسئولان وقت زیر مصوبات و نامه های این پروژه است اما هیچ یک به معنای واقعی عملیاتی نشد.
طبق نظرات هواپیمایی کشوری جلو رفته ایم
وی بیان کرد: در مورد فاصله فرودگاه و زیرساخت ها، استانداردهایی وجود دارد که ما یک به یک آن را رعایت کردیم، چرا که به عنوان بخش خصوصی، زیر ذره بین کارشناسان هستیم و این استانداردها برای ما مهم است، حتی دور تا دور فرودگاه قم دیوار به طول 27 کیلومتر کشیده شده که هزینه ساخت آن بسیار بالاست، ما طبق نظرات هواپیمایی کشور قدم به قدم جلو رفتیم و هزینه کردیم تا با خیالی آسوده این پروژه تکمیل شود.
مدیر پروژه فرودگاه قم گفت: پروژه شهر فرودگاهی برای 10 هزار هکتار برنامه برنامه ریزی شده است و اگر قرار باشد زمین واگذار کنند باید به توسعه آن توجه داشته باشند چون شهر فرودگاهی شوخی بردار نیست.
نصیری عنوان کرد:مشکل اصلی فرودگاه، اعتبارات و سرمایه نیست، البته اگر تسهیلاتی باشد خوب است و اگر اعتباری تزریق شود می‌توانیم بخشی از مشکلات را حل کنیم، مهمترین مشکل فرودگاه دوگانگی و عدم همراهی مسئولین در حرف و عمل است .
مشکل اصلی فرودگاه ادارات قم هستند
وی تصریح کرد: به طور کلی مشکل اصلی ادارات قم هستند که منابع طبیعی در صدر است، ما از سال 1400 که خلع ید برداشته شد پیگیری کردیم و درخواست دادیم ادارات و سازمان ها همکاری لازم داشته باشند.
مدیرپروژه ادامه داد: قرار بود فاضلاب پردیسان را به فرودگاه بیاورند که برای مقابله با ریزگردها و توسعه فضای سبز اهمیت زیادی دارد که ابتدای شروع پروژه درخواست آن را داده ایم، ما برای تصفیه خانه و مدیریت پس‌آب برنامه داریم ، از طرفی صدها نامه و صورت جلسه در مورد تامین نیازها و زیرساخت های فرودگاه وجود دارد که به نتیجه‌ای نرسیده است.
مسئولان نمی خواهند فرودگاه سرانجامی داشته باشد
وی گفت: باورتان می شود بعد از 14 سال برق نداریم ؛ ما شبکه داخلی برق را احداث کردیم، اما امکانات لازم را نمی دهند در حالی که کنتور را خریداری کرده ایم، روند به گونه ای است که گویا مسئولان نمی خواهند این پروژه سرانجامی داشته باشد.
نصیری افزود: طبق قانون منطقه نمونه گردشگری شرکتهای دولتی موظف هستند که تا ابتدای زمین منطقه زیرساختها را فراهم کنند و باید مسئولان زیرساختها و آب و برق و راه دسترسی را تا ورودی زمین فراهم نمایند
وی اظهار داشت: همه مسئولان و مدیران و آقایان در حرف موافق احداث فرودگاه در قم هستند اما باید آسیب شناسی شود تا موانع اصلی را پیدا و رفع کنیم، در مورد طرح جامع فرودگاه و اراضی پروژه نیز با مشکلاتی مواجه هستیم برای مثال با اینکه شرکت فرودگاه‌های کشور میزان اراضی مورد نیاز و ذخیره فرودگاه قم را 4 هزار و 312 هکتار اعلام کرده ، آقایان 2 هزار و 950 هکتار مصوب کردند ، بارها خودشان به این مقدار اراضی اعتراض داشتند و با اینکه مرجع این موضوع نبودند نظرات مخرب خود را در مورد مقدار اراضی فرودگاه وتعیین زمین می‌دادند.
همه در خصوص فرودگاه قم اظهارنظر می کند
مدیر پروژه فرودگاه قم گفت: این صحیح نیست که هر شخصی با هر سمتی به خودش اجازه دهد در مورد تعیین زمین فرودگاه نظر بدهد در حالی که مسئول آن نبوده و از نظر علمی و تخصصی در آن صلاحیتی ندارد باید اجازه داد کارشناسان متخصص اظهار نظر کنند.
وی بیان کرد: همه مسئولان قم مجوزهای لازم را امضا کرده‌اند این اراضی در جهت احداث فرودگاه جانمایی و تعیین شده، حتی منطقه گردشگری طرلاب به منطقه نمونه گردشگری بین المللی ارتقا یافته و مصوبه هیئت وزیران را دارد.
نصیری ادامه داد: قرارداد و موافقت های تاسیس و مجوزها تکمیل بوده اما در این زمینه همکاری لازم از سوی دستگاه ها انجام نشد، در حالی که از سوی شرکت نفت و گاز و پایانه ها و راه و شهرسازی موافقت ها اعلام شده بود، به طور کلی تمامی مجوزهای لازم در این مدت اخذ شده بود و از سال 90 به روزرسانی و تمدید مجوزها پرداختیم، اما موانع و بروکراسی ها اجازه توسعه نداد که راه آهن اراک بخشی از این موانع است.
وی خاطرنشان کرد: احداث خط فرعی راه آهن و سرمایه گذاری جهت احداث ترمینال باری و مسافربری قطار در کنار فرودگاه در دستور کار است؛ مجری پروژه فرودگاه بین المللی قم به انضمام مدارکی که تکمیل شده درخواست داشته‌ایم که خودمان در این محدوده ترمینال احداث و تبدیل به مسافربری و باری کنیم و آن را توسعه دهیم.
وی در پایان گفت: در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته در جهت اجرای پروژه ها نهایت همکاری صورت می گیرد اما این جا برای اجرای پروژه 15 سال باید معطل نامه نگاری باشیم.
نظرسنجی
با توجه به پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با ایران، با انجام این مذاکرات در شرایط فعلی موافقید؟
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.