اردیبهشت ماه سال 1397 بود که آمریکا از برجام خارج شد و رئیس جمهور این کشور وعده بازگشت تحریم ها علیه ایران در مدت 90 روزه و 180 روزه را صادر کرد.
به گزارش تابناک اقتصادی، تحریم های نفتی ایران در مدت 180 روزه گنجانده شده بودند اما از همان ابتدا آمریکا شروع به وارد کردن فشار به کشورهای وارد کننده نفت ایران کرد. در 15 آبان ماه سال 1397 بود که رسماً تحریم های نفتی علیه ایران آغاز شد و هدف از آن به صفر رساندن صادرات و در نتیجه درآمدهای نفتی ایران بود.
در 15 آبان ماه 8 کشور اعلام کردند که نتوانسته اند نفت دیگر کشورها را جایگزین نفت ایران کنند از این رو آمریکا مهلتی 6 ماهه به این کشورها داد تا نفت سایر کشورها را جایگزین نفت ایران کنند.
در اردیبهشت ماه سال 1398 بود که مهلت شش ماهه معافیت نفتی 8 کشور به پایان رسید و این مهلت تمدید نشد. در نتیجه صادرات نفت ایران به شدت کاهش یافت.
بعد از مدتی دولت توانست راه های دور زدن تحریم های نفتی را پیدا کند اما با شیوع ویروس کرونا در جهان و رکود اقتصادی ناشی از آن، تقاضای جهانی برای خرید نفت به شدت کاهش یافت و در نتیجه دوباره ایران با چالشی جدی در زمینه صادرات نفت رو به رو شد.
صادرات نفت ایران در حالی به گفته بسیاری از کارشناسان به حدود صد هزار بشکه در روز کاهش یافت که دولت در بودجه سال 1399 صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت خام با قیمت هر بشکه 50 دلار را در نظر گرفته بود.
تحریم های نفتی از یک سو و شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضا برای نفت از سوی دیگر، موجب شد تا درآمدهای نفتی دولت کاهش یابد و توازن درآمدها و هزینه ها در بودجه بر هم بخورد.
در ابتدا دولت تلاش کرد تا با طرح گشایش اقتصادی و فروش نفت به مردم چالش کاهش درآمدهای نفتی را حل کند اما این طرح با مخالفت هایی رو به رو شد.
اما گویا این تنها راهکار دولت برای افزایش درآمدهای نفتی نبود و رویترز طی گزارشی از صادرات روزانه 1.5 میلیون بشکه نفت توسط ایران در ماه سپتامبر خبر داده است.
رویترز در این گزارش خود آورده است:
صادرات نفت ایران با وجود تحریم های آمریکا در ماه سپتامبر به شدت افزایش یافته است که راه نجاتی برای اقتصاد این کشور خواهد بود. طبق اطلاعات شرکت تنکرترکرز، صادرات نفت ایران در سپتامبر افزایش یافته و بین 400 هزار تا 1.5 میلیون بشکه در روز قرار دارد. سمیر مدنی، یکی از موسسان این شرکت با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران گفت: ما شاهد 1.5 میلیون بشکه در روز صادرات نفت خام و میعانات گازی در ماه جاری میلادی بوده ایم. این رشد در یک سال و نیم گذشته بی سابقه بوده است. این مقدار دو برابر صادرات ایران در ماه اوت است و حدود 11 درصد از آن به نفت خام فوق سبک یا میعانات گازی اختصاص دارد. ایران در ماه اوت بین 300 هزار تا 750 هزار بشکه در روز صادرات نفت داشت.
شایان ذکر است که شرکت رفینیتیو ایکون که صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران را در ماه اوت حدود 383 هزار بشکه در روز اعلام کرده و مقصد آن را کشورهایی مانند چین، ترکیه و امارات می دانست، هنوز هیچ گزارشی برای ماه سپتامبر اعلام نکرده است.
به هر صورت دور زدن تحریم های نفتی می تواند در شرایط کرونایی خبری خوب برای اقتصاد ایران باشد و درآمدهای دولت را تا حدودی بهبود ببخشد و از کسری بودجه شدید جلوگیری کند.