En
/
فا
En العربیة
ویدئو جدیدترین اخبار یادداشت بالای صفحه
در مورد نفت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
 
کلیات
نفت خام یا پترولیوم مایعی غلیظ و قابل اشتعال به‌رنگ قهوه‌ای سیر یا سبز تیره یا سیاه است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته کره زمین یافت می‌شود. نفت شامل آمیزه پیچیده‌ای از هیدروکربن‌هایی گوناگون است. بیش‌تر این هیدروکربن‌ها از زنجیره آلکان هستند؛ ولی ممکن است از دید ظاهر، ترکیب یا خلوص تفاوت‌های زیادی داشته باشند. نفت را طلای سیاه مینامند. نفت جز سوخت‌های فسیلی به حساب می‌آید و تجدید ناپذیر است.

کلمه نفت در زبان انگلیسی پترولیوم نامیده می‌شود که از دو کلمه پترا معادل یونانی واژه سنگ و کلمه اولئوم معادل واژه روغن تشکیل شده‌است.

نفت مایعی است که عمدتاً از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده و دارای مقادیر کم‌تری از عناصر سنگین مانند نیتروژن، اکسیژن و گوگرد می‌باشد و به‌صورت طبیعی در زیر زمین و به‌صورت استثنایی در روی زمین بصورت چشمه یافت می‌شود.
 
تاریخچه
اقوام متمدن دوران باستان، به‌ویژه سومری‌ها، آشوری‌ها و بابلی‌ها، در حدود چهارهزار و پانصد سال پیش در سرزمین بین‌النهرین (عراق امروزی) با برخی از مواد نفتی که از دریاچه قیر به‌دست می‌آمد، آشنایی داشتند. آنان از خود قیر به‌عنوان مادهٔ غیرقابل نفوذ برای عایق‌کاری کشتی‌ها استفاده می‌کردند. در قرون وسطی دانشمندان مسلمان با تولید نفت سفید و نفت ضروری از آن برای چراغ‌ها استفاده کردند و خیابان‌ها و حمام‌های شهر بغداد به وسیله قیر و ماسه پوشانده می‌شد. اولین میدان نفتی دنیا در باکو در قرن نهم ساخته شد که به گفته مارکو پولو که در قرن سیزده به آنجا سفر کرده محصولات آن با صد‌ها کشتی حمل می‌شد. در داستان‌ها آمده‌است که نوح نیز کشتی خود را با قیر پوشاند تا آب به درون آن نفوذ نکند.

اولین چاه اکتشافی مدرن نفت در سال ۱۷۴۵ در فرانسه و اولین چاه استخراج نفت توسط کلنل دریک در سال ۱۸۵۹ در پنسیلوانیا حفاری شد. با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری در اواسط قرن نوزدهم و تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی، جهش حیرت‌آوری بوجود آمد. بطوری‌که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد.

بیشتر دانشمندان منشأ تشکیل نفت را گیاهان و موجودات آلی موجود در اقیانوس‌های اولیه می‌دانند. به دلیل وجود یک سلسله خواص خاص که تنها مولکول‌های آلی، مشمول آن‌ها می‌شوند. باقی‌مانده جانوران و گیاهانی (اعم از جلبک‌ها و مرجانها) که میلیون‌ها سال قبل (قبل از پدید آمدن دایناسور‌ها در محیط دریا (آب) زندگی می‌کرده‌اند، طی میلیون‌ها سال توسط لپه‌های گل و رسوبات مدفون شده‌اند و تحت فشار و دمای بالا، نبود اکسیژن و مدت زمان طولانی تبدیل به نفت و گاز گردیده و در صورت وجود این شرایط همراه با سنگ مخزن مناسب و پوش سنگ، طی مدت زمان بسیار طولانی نفت مهاجرت نموده و به مقدار زیاد در حوضچه نفتی جمع می‌شود.

نفت خام حالت روغنی دارد و به شکل‌های جامد (قیر‌های نفتی) و مایع دیده می‌شود. برخی اوقات به تمام اشکال نفت هیدروکربن نیز گفته می‌شود. اگر نفت در لایه‌ای رسوبی جمع گردد به‌آن محل «حوضچه نفتی» می‌گویند. از مجموع چندین حوضچه نفتی، یک «میدان نفتی» حاصل می‌شود. به سنگ متخلخل دربرگیرنده نفت که قابلیت تولید نفت را داشته باشد، «سنگ مخزن» می‌گویند.

تا قبل از حفر نخستین چاه نفتی به کمک وسایل جدید حفاری، این ماده مهم فقط از چشمه‌های سطحی نفت، یا چاه‌های کم عمق که به وسیله دست حفر می‌شد، استخراج می‌گردید و موارد استفاده از نفت خام نیز محدود بود. از زمان پیدایش نفت تا امروز فعالیت‌های اکتشافی برای کشف ذخایر جدید نفت و گاز و تأمین تقاضای بازار‌های نفت و همچنین جایگزینی حجم‌های تولید شده، بصورت مستمر در جریان است. امروز با پیشرفت تکنیک‌های اکتشافی جدید، دقت فعالیت‌های اکتشافی بیشتر شده و شانس بیشتری برای موفقیت وجود دارد، اما با وجود این پیشرفتها، اکتشاف هنوز بصورت یک فعالیت با ریسک بالا باقی مانده‌است، زیرا قدیمی‌ترین نظریه برای اکتشاف نفت، نظریه طاقدیس (Anticline Theory) است.

کاربرد این نظریه برای یافتن نفت در قله طاقدیس‌ها ابزار موفقی بود. این نظریه به عنوان نظریه اصلی برای اکتشافات مهم نفتی در بسیاری از نقاط دنیا از جمله مسجد سلیمان ایران مورد استفاده قرار گرفت. نفت در سال ۱۸۸۰ در رسوبات دریایی پنسیلوانیا کشف شد که ارتباطی با ساختار‌های طاقدیسی نداشت و تجمع نفت و ایجاد نفت‌گیر صرفاً ناشی از تغییر رخساره رسوبات بود؛ بنابراین مشخص شد که ذخایر نفتی می‌توانند در حوزه‌های غیر چین خورده هم وجود داشته باشند. در نتیجه مفهوم نفت‌گیر‌های چینه‌ای (Stratigraphic Traps) با این کشف وارد عرصه مفاهیم نفت شد. تا اواسط دهه ۱۹۲۰، تهیه و استفاده از نقشه‌های سطحی و طاقدیس‌ها ابزار اصلی اکتشافات نفتی بود و یافتن نفت‌گیر‌های چینه‌ای به صورت تصادفی رخ می‌داد. یک منطقهٔ انتخاب شده را با مطالعهٔ نمونه‌های سنگی و لرزه‌نگاری مشخص می‌کنند. اندازه‌گیری‌ها انجام می‌شود و اگر مکان از نظر میزان ذخیره نفت موجود و ملاحظات اقتصادی، موفقیت‌آمیز باشد، حفاری آغاز می‌شود. بالای چاه ساختاری به نام «دکل حفاری» برای جادادن وسایل و لوله‌های مورد استفاده در چاه ساخته می‌شود. زمانی که حفاری تمام می‌شود، پس از تکمیل چاه حفرشده، یک جریان ثابتی از نفت را به سطح زمین خواهد آورد. به سنگ‌هایی که غالباً از سنگ‌های رستی (شیل) یا انیدریت تشکیل‌شده و خاصیت پلاستیک دارند و قسمت بالایی مخزن نفت همانند پوششی قرار می‌گیرند، «سنگ پوششی» گفته می‌شود.
 
ارزش نفت خام
نفت به‌صورت خام نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و باید در پالایشگاه نفت در برج تقطیر (مخصوص نفت) مورد جداسازی بر اساس اختلاف چگالی قرار گیرد.

ارزش نفت خام معمولاً بر اساس دو معیار وزن مخصوص و میزان گوگرد تقسیم‌بندی می‌شود. نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی پایینتری دارندنفت سبک و نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی بالاتری دارند نفت سنگین نامیده می‌شوند. نفت‌هایی که گوگرد آن‌ها کمتر است نیز نفت شیرین و نفت‌های دارای گوگرد بیشتر نفت ترش نامیده می‌شوند که معمولاً نفت‌های میادین جوان، به دلیل پختگی اندک، سنگین‌تر هستند و میزان گوگردشان بالاست. استخراج، جابجایی و پالایش نفت‌های سبک و شیرین ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است و میزان بیشتری از محصولاتی، چون بنزین، نفتا، نفت سفید و سوخت‌های جت برگرفته از نفت سفید، و گازوئیل‌های مرغوب را می‌توان از آن‌ها به دست آورد، به همین دلیل این نوع نفت‌ها بیشتر مورد علاقه پالایشگاه‌ها بوده و قیمت بالاتری دارند. شاخص‌های بین‌المللی تعیین قیمت نفت یعنی وست تگزاس اینترمیدیت و برنت از نوع نفت سبک و شیرین هستند. اما میزان نفت‌های ترش و سنگین در ذخایر نفتی دنیا بسیار بیشتر است.

مراحل تصفیه نفت
عملیات تصفیه نفت عبارت است از تقطیر نفت خام به منظور تجزیه مواد مشکله آن که عمل تقطیر بطور مداوم انجام میشود. یعنی اینکه مستمر نفت خام داغ وارد قسمت پائین ستون می‌شود و مواد مختلف هر کدام در سطح مناسب (از بالا تا پائین) خود به خارج جریان می‌یابد. در این تقطیر سازی موادی سبک که به آن‌ها ماده گاز پالایشگاهی نام دارد به صورت بخار میماند و برای سوختن در پالایشگاه به کار میرود که عبارتند از::گاز نفت مدای LGP))، گازولین (بنزین) و مهمترین آن‌ها نفت است که در صنایع شیمیایی است، و مواد سنگین‌ترین وجود دارد که کروسین را می‌توان نام برد و گازوئیل که برای تامین گرما به عنوان سوخت دیزلی بکار می‌رود.

صنایع پتروشیمی علم شیمی و صنعت پتروشیمی در پرتو فعالیت‌ها و بالندگی مغز ها‌ی متفکری که عامل همه پیشرفت‌ها و دستاورد‌های جوامع بشری است. بیش از چند دهه از پیدایش صنعت پتروشیمی در جهان نمی‌گذرد.

تعریف کلمه‌ای پتروشیمی
واژه پتروشیمی از دو کلمه پترون و شیمی ترکیب شد و معنی لغوی آن مواد شیمیائی حاصل از نفت است.
به طور کلی مواد پتروشیمی، آن گروه از محصولات شیمیائی است.
▪ محصولات پتروشیمی صنایع پتروشیمی را می‌توان به سه دسته مشخص تقسیم کرد:
۱- محصولات اصلی مانند اتیلن، پروپلین، گوگرد، بنزین، آمونیاک و .... این محصولات پایه و اساس محصولات متعدد دیگر پتروشیمی را تشکیل می‌دهند.
۲- محصولات میانی که از محصولات اصلی تولید شده و مواد اولیه کارخانه‌های تولید کننده محصولات نهایی را تشکیل می‌دهند. مانند پلی کلروروینیل (پی وی سی)، ملامین و ...
۳- محصولات نهایی که برای ساختن لوازم و ابزار مورد مصرف عموم مردم به کار می‌روند مانند:
الیاف مصنوعی، اشیای پلاستیکی و ...
▪ لاستیک: یکی دیگر از محصولات پتروشیمی لاستیک است. کاربرد لاستیک بیشتر در زمینه تولید تایر وسایل نقلیه و... به کار میرود.
▪ الیاف پلی استر: که به نام‌های داکرون و تریلن هستند و حتی از الیاف طبیعی دیگر نیز قدرت بیشتری دارند. مصرف این نوع الیاف به علت داشتن خواص گوناگون مانند چروک نشدن به سرعت زیاد شده است.
مواد پتروشیمی موارد استعمال متعدد دیگری نیز دارند. مثل حشره کش ها، مواد منفجره، مواد رنگی و ...
فراورده‌های نفتی پس از ساخت فراورده‌های حاصله از نفت و گاز پیچیده بعدی نحوه رساندن آن‌ها به خریداران خواهد بود. مثل: نرخ هزینه حمل، نحوه رساندن، مقدار فراورده‌ها و مسافت بین مراکز توزیع و مصرف کنندگان

 مصارف فروارده‌های نفتی
مصارف فراورده‌های نفت عبارت است از حمل و نقل، تامین گرما و روشنائی و ایجاد برق و زمینه‌های دیگر.
مشتریان احتیاجات خود را از مراکز و انبار‌های توزیع که به آن‌ها (پایانه) یا (انبار) نامیده می‌شود. دریافت می‌کنند.
نــفــت عــمــدتــا بــه عــنــوان مــاده خــام صــنــایــع پــتــروشــیــمــی مــورد اســتــفــاده قــرار مــیــگــیــرد.
نفت در چند کشور الجزایر و هلند به عنوان سوخت اتومبیل و درژاپن بیشتر درتاکسی‌ها مصرف می‌شود.
گازوئیل در موتور‌های دیزلی، اتوبوس‌ها، وانت‌ها و ... مصرف می‌شود. صنعت پتروشیمی با صنعت نفت بستگی نزدیک دارند.

در مورد نفت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

دولت برزیل، ۹ ماه قبل از میزبانی نشست اقلیمی سالانه سازمان ملل متحد، پیوستن به گروه تولیدکنندگان نفت اوپک پلاس را تصویب کرد.
کد خبر: ۱۲۸۹۷۴۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۱

چین آنچه را که می‌گوید اولین کشتی شناور تولید، ذخیره و تخلیه (FPSO) مجهز به سیستم جذب کربن است را تکمیل کرده است که گامی قابل توجه به سمت کاهش انتشار کربن در تولید نفت فراساحلی است.
کد خبر: ۱۲۸۹۵۴۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۳۰

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۱۸ سنت معادل ۰.۲۴ درصد افزایش به ۷۵ دلار و ۴۰ سنت رسید.
کد خبر: ۱۲۸۹۵۰۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۳۰

برخلاف نمایشگاه‌های مشابه که معمولاً پوشش گسترده‌ای در رسانه‌های تخصصی دریافت می‌کنند، این نمایشگاه در فضای خبری بازتاب چندانی نداشته و حتی کانال‌های رسمی اطلاع‌رسانی آن نیز فعالیت محدودی داشته‌اند.
کد خبر: ۱۲۸۹۲۶۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۹

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که با هدف هماهنگی سیاست‌های نفت ی و تثبیت قیمت‌ها شکل گرفت، امروزه با چالش‌هایی از جمله ظهور انرژی‌های تجدیدپذیر، رقابت با تولیدکنندگان نفت شیل و تحولات ژئوپلیتیکی روبه‌رو است.
کد خبر: ۱۲۸۸۷۶۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۶

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به افزایش ظرفیت تولید نفت در دولت چهاردهم اشاره کرد و ادامه داد: همکاران در صنعت نفت تلاش‌های خوبی کردند اما در اعلام ارقام تولیدی به دلیل مسائل تحریمی و صادرات محدودیت داریم. با این حال می‌توان گفت در تولید و صادرات وضعیت مطلوبی داریم.
کد خبر: ۱۲۸۸۵۵۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۵

رئیس مجلس تصویب نامه هیات وزیران مبنی بر تغییر مبنای محاسبه کاهش یارانه گازوئیل در معادن عمده و صنایع بالادستی از قیمت سال پایه 1402 به قیمت خرید از پالایشگاه را مغایر قانون دانست.
کد خبر: ۱۲۸۸۱۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۳

نظرسنجی خبرگزاری رویترز نشان داد تولید نفت خام اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در ژانویه ۲۰۲۵ نسبت به دسامبر پارسال ۵۰ هزار بشکه کاهش یافت.
کد خبر: ۱۲۸۷۸۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۱

وزیر نفت گفت که سیاست فشار حداکثری و موضوع به صفر رساندن صادرات نفت ایران، سیاستی شکست خورده است و به صفر رساندن صادرات نفت ایران آرزویی است که هرگز به آن دست نخواهند یافت.
کد خبر: ۱۲۸۷۸۶۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۱

رئیس جمهور آمریکا بار دیگر بر مواضع خود در خصوص ارتباط جنگ اوکراین با قیمت نفت تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۸۵۰۵۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۰۵

از ژاپن تا برزیل؛
ده کشور برتر جهان در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، شامل چین، آمریکا، برزیل، هند و آلمان، با سرمایه‌گذاری در منابعی مانند باد، خورشید و انرژی آبی، نقش پیشرو در انتقال به سمت انرژی پایدار را ایفا می‌کنند.
کد خبر: ۱۲۸۴۵۳۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۰۲

مدیرعامل پالایشگاه آبادان اعلام کرد
مدیرعامل پالایشگاه آبادان گفت: قیمت نفت ی که به پالایشگاه‌ها داده می‌شود بعضا از قیمت نفت صادراتی گران‌تر است. طبیعتا در چنین شرایطی پالایشگاه‌ها نمی‌توانند سودده باشند.  
کد خبر: ۱۲۸۳۹۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۹

ناظران با استناد به ادعای برخی از منابع مدعی‌اند که تهران برای آمادگی در برابر رویکرد احتمالی ترامپ جهت اعمال فشار حداکثری بخشی از ذخایر نفت خود را با مجوز پکن از بنادر این کشور خارج کرده است؛ گزاره‌ای که سوال‌های مهمی را مطرح می‌کند.
کد خبر: ۱۲۸۲۹۳۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۳

اینفوگرافیک/
بر اساس داده‌های سال ۲۰۲۴ از استاتیستا، ۱۰ کشور بر چشم‌انداز منابع طبیعی جهان تسلط دارند که هر کدام دارای ذخایر عظیمی هستند که برای صنایع مختلف حیاتی است. در اینفوگرافیک زیر اسامی این ۱۰ کشور را مشاهده می‌کنید.
کد خبر: ۱۲۸۲۸۱۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۲

معاون وزیر نفت گفت: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده تا پایان سال ٢٥٠ هزار بشکه افزایش تولید نفت را در برنامه داریم.
کد خبر: ۱۲۸۲۷۹۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۲

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفت ی ایران افزایش قیمت نفت ‌گاز را تکذیب و تأکید کرد هرگونه گمانه‌زنی و شایعه افزایش قیمت نفت ‌گاز به نقل از مسئولین غیرمرتبط مورد تأیید نیست.
کد خبر: ۱۲۸۱۵۵۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۵

این تصویر بین کاربران ترکیه‌ای با عنوان نفاق و ریاکاری اردوغان منتشر شده است! روی پل: ساماندهی راهپیمایی حمایت از فلسطین. زیر پل: حرکت کشتی‌های تجاری به سمت اسرائیل.
کد خبر: ۱۲۸۱۱۱۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۲

تحلیل تابناک
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، کاملاً درست گفته است که « نفت ما را به وارد مسیر توسعه کرد، اما قرار نیست با همین نفت به مقصد هم برسیم» اما جمله کامل امیری صالحی، از جهاتی همچنان ناقص است.  
کد خبر: ۱۲۸۰۷۷۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۱

پیمان مولوی در مصاحبه‌ای گفت: «به نظرم تحقق قیمت دلار ۱۰۰ هزار تومانی به زمانی بستگی دارد که فروش نفت ایران با چالش‌های جدی روبرو شود. به عبارت دیگر، اگر فروش نفت بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش یابد و سیاست‌های نقدینگی به ۲۵ تا ۳۰ درصد برسد و رشد اقتصادی محدود شود، در این صورت نرخ تورم به حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد خواهد رسید و قیمت دلار به نزدیک ۱۰۰ هزار تومان خواهد رسید.»
کد خبر: ۱۲۸۰۲۳۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۸

صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین صنایع جهان، با پیشرفت فناوری‌های نوین در مسیر تحول قرار گرفته است. استفاده از هوش مصنوعی در این حوزه نه تنها به بهینه‌سازی فرآیند‌ها و کاهش هزینه‌ها کمک کرده، بلکه راهکار‌های نوینی را برای افزایش بهره‌وری و ایمنی ارائه داده است.
کد خبر: ۱۲۷۹۵۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۴

تبلیغات در تابناک صفحه خبر
اینترنت پیشگامان