لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در دوازدهم آذرماه ۹۹ بود که تقدیم مجلس شد. لایحه بودجه‌ای که ارقام آن در مقایسه با قانون بودجه سال جاری رشد چشمگیری داشت. به دلیل شرایط تحریمی و کرونایی کشور و احتمال عدم تحقق ارقام لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، رد کلیات لایحه بودجه توسط نمایندگان و بازگشت آن به دولت پیش بینی می‌شد.
به گزارش تابناک اقتصادی، پیش بینی‌ها، اما درست از کار درنیامد و خبر‌هایی مبنی بر تصویب کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ توسط کمیسیون تلفیق رسانه‌ای شد. در همین باره، علی اصغر خانی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه در مورخه ۹ دی ۹۹ طی مصاحبه‌ای گفت: بررسی نامه رئیس جمهور درباره اصلاح لایحه بودجه و رأی‌گیری درباره کلیات بودجه سال ۱۴۰۰ در دستورکار جلسه امروز اعضای کمیسیون تلفیق قرار داشت و در نهایت رأی‌گیری درباره کلیات آن انجام شد که با رأی اکثریت به تصویب رسید و از جلسات بعدی اعضای کمیسیون بررسی جزئیات لایحه بودجه را در دستورکار خواهند داشت.
دلیل تصویب کلیات این بود که نمایندگان اعلام می‌کردند، گویا عزم جدی در دولت برای اصلاح لایحه بودجه وجود ندارد و به همین منظور، نمایندگان برای اصلاحات اساسی بودجه دست به کار شدند.
جعفر قادری، عضو کمیسیون بودجه مجلس در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی، با اشاره به اینکه کلیات در کمیسیون تلفیق تایید شده است، افزود: اگر کمیسیون تلفیق اصلاحات اساسی و کلیدی بر بودجه نداشته باشد، قطعا در مجلس این کلیات رد خواهد شد.
در ۱۴ بهمن ۹۹، کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ که از کمیسیون تلفیق بازگشته بود، پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان و رئیس سازمان برنامه و بودجه به رای نمایندگان گذاشته شد که در نهایت با ۹۹ رای موافق، ۱۴۸ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع از مجموع ۲۶۱ نماینده حاضر در مجلس این کلیات رد شد.
لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای اصلاح دوباره به دولت بازگردانده شد و دولت طبق قانون آیین نامه داخلی مجلس، دو هفته فرصت داشت تا اصلاحیه لایحه را به مجلس تحویل دهد.
در ۲۸ بهمن ماه سال جاری بود که بودجه ۱۴۰۰ با تغییراتی از دولت به مجلس بازگردانده شد. مجلسی‌ها پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان، با کلیات این لایحه با ۲۱۱ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۲ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.
بررسی جزئیات بودجه بعد از موافقت با کلیات آن آغاز شد و روز شنبه ۱۶ اسفندماه ۱۳۹۹ با تغییرات گسترده در مجلس به تصویب رسید و برای تأیید به شورای نگهبان ارسال شد.
نظر شورای نگهبان درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ چه بود؟
شورای نگهبان بعد از بررسی، ایرادات متعددی به لایحه بودجه ۱۴۰۰ گرفت و این ایرادات به حدی بود که برخی از نمایندگان مجلس حالا صحبت از بودجه سه دوازدهمی می‌کنند.
کمیسیون تلفیق مجلس امروز شنبه ۲۳ اسفند ۹۹ بررسی ایرادات شورای نگهبان به لایحه بودجه ۱۴۰۰ را جهت اصلاح آغاز کرد و قرار است نمایندگان در جلسه علنی، روز یکشنبه مورخه ۲۴ اسفند ۹۹ مجلس اصلاحات لازم را برای رفع ایرادات شورای نگهبان اعمال کنند.
بیش از ۹۰ درصد از تبصره‌های بودجه مصوب مجلس ایراد داشت
متن بودجه ارسالی از سوی مجلس به شورای نگهبان شامل یک ماده واحده و ۲۱ تبصره بود که شورای نگهبان به ۱۹ تبصره ایراد گرفته است. البته ایراد وارده به تبصره ۳ لایحه تنها به‌دلیل استفاده از واژه انگلیسی بوده است. بدین ترتیب، بیش از ۹۰ درصد تبصره‌های بودجه مصوب مجلس با ایراد شورای نگهبان همراه بوده است. تنها تبصره‌های ۴ و ۱۰ مورد تایید شورای نگهبان بوده است.
شورای نگهبان ۱۱۹ ایراد به لایحه بودجه ۱۴۰۰ گرفت!
بررسی تعداد ایرادات شورای نگهبان به لایحه بودجه ۱۴۰۰ بیانگر ۱۱۹ ایراد است. برخی رسانه‌ها اعلام کردند که از این ۱۱۹ ایراد حدود ۵۷ ایراد مربوط به بند‌ها و جزء‌های الحاقی است که از سوی نمایندگان به بودجه اضافه شده و مابقی مربوط به بودجه تدوینی دولت است؛ بنابراین سهم دولت در این ایرادات شورای نگهبان به بودجه ۵۲ درصد و سهم مجلس ۴۸ درصد بوده است.
۵۹ مغایرت لایحه بودجه با قانون اساسی
بررسی ایراداتی که از سوی شورای نگهبان به تبصره‌ها و بند‌های لایحه بودجه ۱۴۰۰ وارد شده است، نشان می‌دهد که عمده این مغایرت‌ها با قانون اساسی بوده است و بودجه با اصول مختلف قانون اساسی در ۵۹ مورد مغایرت دارد.
از سوی دیگر، برخی از بند‌های لایحه علاوه بر قانون اساسی با اسناد بالادستی مانند برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مغایرت داشته است؛ بنابراین، در لایحه ارسالی مجلس ۹ مورد مغایرت با قوانین بالادستی مشاهده شده است.
در بررسی لایحه بودجه ارسالی مجلس به شورای نگهبان همچنین ۴ مورد مغایرت با شرع نیز وجود دارد که باید در بررسی‌های مجدد مجلس این مغایرت‌ها برطرف شود.
خطر کسری بودجه و رشد دوباره نقدینگی!
ریشه عمده تورم در کشور رشد نقدینگی است و این رشد نقدینگی عمدتا از ناحیه کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی ایجاد شده است.
به تازگی عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با انتقاد از لایحه بودجه ۱۴۰۰ در صفحه اینستاگرامی خود نوشت: از این که بودجه سال ۱۴۰۰ کشور، با تفاهم نسبی دولت و مجلس تعیین تکلیف شده و به تصویب نهایی رسید جای شکر دارد. فارغ از محاسن و ایراداتی که می‌توان به محتوای بودجه گرفت، یک نکته مشخص شدو آن اینکه همه دولت‌ها و مجالس، علیرغم انتقاد از رشد نقدینگی وتورم، حتی با پرچم اصلاح ساختاری بودجه، نهایتا به بودجه‌ای با توان رشد بالای نقدینگی رضایت می‌دهند. در حالی که مجلس محترم همزمان درصدد تصویب طرحی، برای اصلاح ساختار اداره بانک مرکزی، با هدف تقویت استقلال و نیز پاسخگویی بیشتر بانک مرکزی است، اعداد و ارقام بودجه مصوب و تبصره‌های متعدد آن دربرگیرنده احکامی برای تکلیف به بانک مرکزی و سیستم بانکی است که نتیجه آن می‌تواند انتشار پول پر قدرت و رشد نقدینگی باشد.
نقدینگی با رشدی که در سال جاری داشته، به رقم باور نکردنی ۳۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که در صورت عدم جلوگیری از رشد آن پیش بینی‌ها بیانگر آن است که نقدینگی در سال ۱۴۰۰ به ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
بستن بودجه مناسب می‌تواند بسیار در جلوگیری از این رشد نقدینگی موثر باشد و لذا پرهیز از دعوا‌های سیاسی و استفاده از نظر کارشناسان می‌تواند این بمب ساعتی اقتصاد ایران را تا حدودی خنثی کند.
اگه در شرایط تحریم قرار داشته باشیم این بودجه حداقل با ۷۰ درصد کسری بودجه خواهد بود 