در اواخر بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که شیوع ویروس کرونا در ایران رسما اعلام شد. این در حالی بود که تا پیش از این، ایران درگیر شدیدترین تحریمها نیز بود.
به گزارش «
تابناک اقتصادی»؛ از سال ۱۳۹۷ با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمها علیه کشورمان، تجار کشور با مشکلات بسیاری در حوزه تجارت خارجی رو به رو شدند. صادرات و واردات به کشورها با سختی رو به رو شد و تحریم‌های بانکی از یک سو و فشار از داخل جهت بازگشت ارز‌های حاصل از صادرات از سوی دیگر، باعث شد تا نفس‌های تجارت خارجی به شمارش بیفتد. رقبای خارجی تجار ایرانی نیز که مترصد چنین موقعیت‌هایی بودند، از این ضعف به مطلوبترین شکل استفاده کردند و کم کم بازار‌های ایران را در اختیار خود گرفتند.
با شیوع ویروس کرونا از اواخر بهمن ماه سال ۱۳۹۸ در ایران، شرایط برای تجار ایرانی با بسته شدن مرز‌های کشورها روی ایرانیان سخت‌تر هم شد، به گونه ای که این سختی در سال ۱۳۹۹ با فشار برای بازگرداندن ارز‌های حاصل از صادرات کالا‌های غیرنفتی بیشتر هم شد.
در سالی که گذشت، وضعیت تجارت خارجی ایران چگونه بود و چه چشم اندازی می‌توان برای سال ۱۴۰۰ برای تجارت خارجی متصور بود؟۷۳ میلیارد دلار ارزش کل تجارت کشور در سال ۹۹/ اُفت ۱۴ درصدی نسبت به سال ۹۸
مهدی میراشرفی رئیس کل گمرک طی مصاحبه‌ای در ۵ فروردین ماه سال جاری، ارزش کل تجارت کشور در سال ۱۳۹۹ را ۷۳ میلیارد دلار اعلام کرد و افزود: ایران در سال گذشته به میزان ۳۴.۵ میلیارد دلار صادرات و به میزان ۳۸.۵ میلیارد دلار واردات داشته است. وی گفت: تراز تجارت سال گذشته با تفاوت ۴ میلیارد دلار در واردات منفی بوده است.
میراشرفی تصریح کرد: تجارت خارجی در سال گذشته به علت تحریمها و تبعات بیماری کرونا ۲۵ میلیون تن کاهش داشت.
گفتنی است، در سال ۱۳۹۸ کل تجارت خارجی کشور ۸۵ میلیارد دلار بود که از این میزان ۴۱.۳ میلیارد دلار مربوط به صادرات و ۴۳.۷ میلیارد دلار هم مربوط به واردات بوده است؛ بنابراین میزان تجارت ایران در سال ۱۳۹۹ در مقایسه با سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۴ درصد کاهش داشته است. همچنین میزان صادرات و واردات نیز به ترتیب ۱۷ درصد و ۱۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
صادرات از کاهش ارزش ریال بی بهره ماند!
محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در انتقاد از کاهش صادرات در سال گذشته در صفحه توئیتری خود نوشت: «تجارت خارجی سال ۹۹ با تراز تجاری منفی ۴ میلیارد دلاری بسته شد؛ آن هم در کشوری که در همین سال، ۵۷ درصد از ارزش پول ملی خود را از دست داد! آیا چنین نتیجه‌ای جز بدسلیقگی و وضع سیاست‌های ناکارآمد بود که این شرایط را رقم زد؟ در حالی که صادرات تنها بخشی است که با کاهش ارزش پول ملی، افزایش می‌یابد.»
مهمترین اقلام و بازار‌های صادراتی ایران در سال ۹۹/ چین در صدر صادرات
رئیس کل گمرک ایران افزود: مهمترین اقلام صادراتی کشور به ترتیب بنزین، گاز طبیعی، پلی اتیلن، پروپان و محصول پسته و بازار‌های عمده صادراتی هم به پنج کشور چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان بوده است.
وی گفت: ارزش صادرات کالا‌ها به کشور چین ۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار با وزن ۲۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تن، عراق به ارزش ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و ۲۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تن، امارات عربی متحده با ارزش ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و وزن ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن، ارزش صادرات به کشور ترکیه ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار با وزن ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تن و مجموع صادرات در سال گذشته به کشور افغانستان نیز با ۷ میلیون تن به ارزش ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن بوده است.
رئیس کل گمرک ایران ارزش مجموع کل صادرات را به پنج کشور چین، ترکیه، عراق، افغانستان و امارات ۲۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اعلام کرد و افزود: سال گذشته بیش از ۸۰ میلیون تن کالا به این کشورها صادر شد.
واردات ۱۲ میلیارد دلار کالای اساسی/ چین باز هم در صدر
میراشرفی اظهار داشت: سال گذشته در مجموع ۲۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تن کالای اساسی شامل ذرت، گوشی تلفن همراه، برنج، کنجاله، دانه‌های روغنی، گندم و روغن خام به ارزش ۱۲ میلیارد دلار وارد کشور شد.
رئیس کل گمرک گفت: واردات کالا‌های اساسی به ترتیب از کشور چین با ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن و ارزش ۹ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، امارات ۵ میلیون تن با ارزش ۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار، ترکیه ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، هند ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار و کشور آلمان با یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
جزئیات واردات و صادرات ایران و چین در سال ۹۹
لطیفی سخنگوی گمرک در این باره گفت: هرچند در سال گذشته چین هم در حوزه واردات و هم در صادرات شریک اول کشورمان بود، اما نسبت به سال ۹۸ در هر دو حوزه شاهد کاهش تجارت با این کشور بودیم. لطیفی در خصوص عمده کالا‌های صادراتی ایران به چین درذسال ۱۳۹۹ گفت: پسته، انواع خشکبار و ادویه، مواد اولیه معدنی و صنعتی، مصالح ساختمانی، متانول، پلی اتیلن، فرش، ظروف شیشه ای، شمش آهن، محصولات آهنی، خرما، انگور و میوه جات عمده کالا‌های صادراتی ایران به چین در کنار مشتقات نفتی بوده است.
وی در خصوص کالا‌های وارداتی از چین، تصریح کرد: ماشین آلات و مواد اولیه صنعتی، تجهیزات پزشکی، حبوبات، مخمرها، کاغذ، چوب و تخته، پارچه و نخ، قطعات خودرو، انواع مفتول ها، لوازم ورزشی، دستگاه‌های داده پردازی، عینک و انواع مخمرها و بذر عمده کالا‌های چینی بودند که در سال ۹۹ به کشورمان وارد شده است.
چشم انداز تجارت خارجی در سال ۱۴۰۰ چگونه است؟
قطعا در سال پیش روی، میزان تجارت خارجی ایران از دو عامل بسیار تاثیر می‌پذیرد: اولین عامل موضوع مهار و مقابله با شیوع ویروس کروناست که خوشبختانه واکسن این ویروس منحوس کشف شده است و به نظر می‌رسد در سال جاری با تولید واکسن ایرانی کرونا بیشتر جمعیت در مقابل این ویروس واکسینه شوند و دومین عامل موضوع تحریم‌هاست که اگر آمریکا به برجام بازگردد، شاید اندکی فضای بین المللی برای تجار ایران جهت مبادلات بازتر شود.
شهلا عموری رئیس اتاق بازرگانی اهواز در این باره گفت: در رابطه با وضعیت صادرات در سال ۱۴۰۰ نمی‌توان از امید به زوال تدریجی کرونا در این سال و اثر کلی آن بر کلیت اقتصاد جهانی و محلی سخن نگفت. آثار کرونا در ابعاد بسیار وسیع مخرب بوده؛ بنابراین، محدود شدن دامنه سرایت و واگیری این ویروس بر موضوع مراودات تجاری اثر خواهد گذاشت و منجر به بهبود وضعیت نسبت به سال ۹۹ خواهد شد.
عموری همچنین تاکید کرد: از زاویه‌ای دیگر نمی‌توان از کاسته شدن آثار تحریم و به وجود آمدن برخی گشایش‌ها در سال ۱۴۰۰ غافل شد. به هر ترتیب، شرایط و ویژگی‌های تحریم از دوره ترامپ بهتر خواهد بود و همین امر اثرات مثبتی بر دو رکن اقتصادی یعنی تولید و صادرات خواهد گذاشت. برای همین از این منظر می‌توان چشم‌اندازی به نسبت روشن برای تجارت ترسیم کرد.
کدام صادرات به بخشی از کشورها هدیه میدهیم وبخش دیگر پولمان را نمیدهند 
حد اقل کرونا نمیگیرید ،خدا را شکر کن!