۴۹ میلیون برده مدرن؛ صنعت سیاه ۱۵۰ میلیارد دلاری قاچاق انسان چگونه کار می‌کند؟

قایق بادی کوچک، با ۴۳ نفر دیگر، در تاریکی شب به آب افتاد. مریم کنار لبه نشسته بود، دست‌هایش یخ‌زده، قلبش تند می‌زد. قایق‌ران، پسری نوجوان و لرزان، خودش مهاجری بود که در ازای عبور رایگان هدایت را پذیرفته بود. نیمه‌شب، موتور از کار افتاد. آب سرد به داخل نفوذ کرد و فریادها بلند شد. مریم به سختی نفس می‌کشید، اما گارد ساحلی بریتانیا آن‌ها را نجات داد-یا شاید به دام انداخت!

در ساحل برایتون، وقتی از وانت پیاده‌اش کردند، زنی با لبخند مصنوعی به او نزدیک شد. "کار خوب برات دارم، تو لندن، پول خوب می‌دن." سحر، که انگلیسی‌اش شکسته بود، فقط سر تکان داد. مدارکش را گرفتند، به آپارتمانی تاریک بردندش. در را قفل کردند و مردی با سیگار در دست گفت: "از امشب کار شروع می‌شه." سحر تازه فهمید که از یک جهنم به جهنمی دیگر قدم گذاشته است. کانال مانش او را نبلعید، اما سایه‌های فحشا در کمینش بودند.

***

به گزارش تابناک، قاچاق انسان، که به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین جرایم سازمان‌یافته جهان شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر به صنعتی چند میلیارد دلاری تبدیل شده است. این گزارش، با تکمیل مقاله «How to run a smuggling business» از نشریه اکونومیست (شماره ۹۴۴۲، ۵ آوریل ۲۰۲۵)، جزئیات بیشتری درباره قربانیان، مقاصد نهایی شبکه‌ها، و آخرین آمار‌ها ارائه می‌دهد و با سبک خبرنویسی رویترز و داده‌های دانشگاهی تکمیل شده است.

بیشترین قربانیان قاچاق انسان

بیشترین قربانیان قاچاق انسان از گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند: زنان و کودکان از کشور‌های فقیر یا درگیر بحران، مهاجران بدون مدارک قانونی، و افرادی که به دلیل فقر، جنگ یا بی‌سوادی در معرض فریب قرار دارند. بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO) در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۰ درصد از قربانیان قاچاق انسان را زنان و دختران تشکیل می‌دهند که اغلب به بردگی جنسی یا کار اجباری در خانه‌ها و مزارع وادار می‌شوند.

 کودکان، که ۲۵ درصد کل قربانیان را شامل می‌شوند، معمولاً برای کار اجباری، تکدی‌گری یا سربازی اجباری قاچاق می‌شوند. به عنوان مثال، در مسیر کانال مانش، مهاجران سوری، عراقی و افغان اکثریت را تشکیل می‌دهند، در حالی که در آسیا، کودکان ویتنامی و میانماری در معرض خطر بیشتری هستند. یک مطالعه از دانشگاه کمبریج (فوریه ۲۰۲۵) نشان می‌دهد که فقر و نبود فرصت‌های آموزشی، اصلی‌ترین عوامل آسیب‌پذیری این گروه‌ها هستند.

مقصد نهایی شبکه‌های قاچاق انسان

شبکه‌های قاچاق انسان بسته به نوع استثمار، مقاصد متفاوتی دارند. در اروپا، بریتانیا به دلیل اقتصاد قوی و سیاست‌های مهاجرتی سختگیرانه، مقصد اصلی مهاجرانی است که از کانال مانش عبور می‌کنند. در سال گذشته، ۳۶،۸۰۰ نفر از این مسیر وارد بریتانیا شدند، بسیاری برای کار در بخش‌های غیررسمی مانند کشاورزی و ساخت‌وساز. در خاورمیانه، کشور‌های حاشیه خلیج فارس مانند امارات و قطر مقصد زنان و دختران ایرانی و پاکستانی برای استثمار جنسی یا کار خانگی هستند. در آسیا، تایلند و هند به مراکز قاچاق جنسی کودکان تبدیل شده‌اند، در حالی که ویتنامی‌ها اغلب به چین یا اروپا قاچاق می‌شوند. گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC) در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که ایالات متحده و کشور‌های اروپای غربی نیز مقاصد کلیدی برای کار اجباری و استثمار جنسی هستند، با بیش از ۵۰ درصد قربانیان شناسایی‌شده در این مناطق.

آخرین آمار‌ها از صنعت سیاه 
آخرین داده‌های UNODC (دسامبر ۲۰۲۴) حاکی از آن است که حدود ۴۹.۶ میلیون نفر در سراسر جهان قربانی قاچاق انسان هستند، که نسبت به تخمین ۴۰.۳ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ افزایش چشمگیری نشان می‌دهد. از این تعداد، ۲۷.۶ میلیون نفر در کار اجباری و ۶.۳ میلیون نفر در استثمار جنسی تجاری گرفتارند.

در اروپا، کانال مانش به تنهایی شاهد عبور ۳۶،۸۰۰ مهاجر در سال ۲۰۲۴ بود، در حالی که در آسیا، هند با ۱۴ میلیون قربانی همچنان در صدر فهرست جهانی قرار دارد. گزارش اکونومیست تخمین می‌زند که این صنعت سالانه بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار سود برای قاچاقچیان به همراه دارد، که آن را پس از قاچاق مواد مخدر، دومین جرم سودآور سازمان‌یافته می‌کند.

جزئیات عملیات قاچاق انسان

این صنعت با استفاده از ابزار‌های مدرن و شبکه‌های گسترده عمل می‌کند. قاچاقچیان از تبلیغات آنلاین، از جمله در تیک‌تاک، برای جذب مشتریان استفاده می‌کنند و قایق‌ها و موتور‌ها را از چین و ترکیه تأمین می‌کنند. برخی قایق‌ها تا ۵۶ نفر را حمل می‌کنند و هماهنگی از طریق پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده انجام می‌شود. "دست‌های کوچک"، افراد محلی که قایق‌ها را آماده می‌کنند، و قایق‌رانان مهاجر که در ازای عبور رایگان هدایت را بر عهده می‌گیرند، بخش‌هایی از این زنجیره هستند.

 پرداخت‌ها از طریق سیستم حواله انجام می‌شود و قیمت‌ها بسته به ملیت متفاوت است: سوری‌ها تا ۳،۰۰۰ یورو، آفریقایی‌ها حدود ۱،۵۰۰ یورو، و ویتنامی‌ها تا ۱۰،۰۰۰ یورو برای خدمات کامل‌تر.

پلیس بریتانیا و فرانسه در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۰۰ قایق را ضبط و ده‌ها نفر را دستگیر کردند، اما این اقدامات جریان را متوقف نکرده است. کارشناسان، از جمله پروفسور جاناتان هیل از دانشگاه آکسفورد، معتقدند که بدون ایجاد مسیر‌های قانونی برای پناه‌جویان، این تجارت ادامه خواهد یافت. یک پناه‌جوی ایرانی به رویترز گفت: "وقتی راه قانونی نیست، چاره‌ای جز اعتماد به قاچاقچیان نداریم. "

 از تیک‌تاک تا کانال مانش: چگونه قاچاق انسان به یک تجارت مدرن تبدیل شد؟

 شبکه‌های فحشا که از قاچاق انسان تغذیه می‌کنند، بخشی جدایی‌ناپذیر از این تجارت غیرقانونی چند میلیارد دلاری هستند که با استثمار بی‌رحمانه قربانیان، به‌ویژه زنان و کودکان، سودهای کلانی به جیب می‌زنند. این گزارش، با تکمیل مقاله «How to run a smuggling business» از نشریه اکونومیست (شماره ۹۴۴۲، ۵ آوریل ۲۰۲۵)، نگاهی عمیق به ارتباط تنگاتنگ قاچاق انسان و فحشای اجباری، مقاصد این شبکه‌ها، و آخرین آمارها ارائه می‌دهد.

ارتباط قاچاق انسان و شبکه‌های فحشا
شبکه‌های فحشا به‌طور مستقیم از قاچاق انسان ارتزاق می‌کنند و قربانیان را به‌عنوان کالایی برای استثمار جنسی تجاری جابه‌جا می‌کنند. بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC) در دسامبر ۲۰۲۴، از ۴۹.۶ میلیون قربانی قاچاق انسان در جهان، ۶.۳ میلیون نفر—معادل ۱۳ درصد—مستقیماً به فحشای اجباری وادار شده‌اند. زنان و دختران، که ۶۰ درصد کل قربانیان را تشکیل می‌دهند، هدف اصلی این شبکه‌ها هستند. کودکان نیز، با سهمی ۲۵ درصدی، اغلب در سنین پایین به این چرخه کشیده می‌شوند. این شبکه‌ها با وعده‌های دروغین کار یا زندگی بهتر، افراد را از مناطق فقیرنشین یا بحران‌زده فریب می‌دهند و سپس با ضبط مدارک، تهدید، و خشونت، آن‌ها را به بردگی جنسی وامی‌دارند.

عملیات شبکه‌ها و شیوه‌های جذب
شبکه‌های فحشا از همان زیرساخت‌های قاچاق انسان بهره می‌برند: تبلیغات آنلاین در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک و فیس‌بوک، واسطه‌ها در کشورهای مبدأ، و سیستم‌های پرداخت غیررسمی مانند حواله. به عنوان مثال، در جنوب شرق آسیا، دختران جوان ویتنامی و میانماری با وعده کار در رستوران یا کارخانه به تایلند قاچاق می‌شوند، اما در نهایت به روسپی‌خانه‌ها فروخته می‌شوند. در اروپا، زنان اوکراینی و مولداویایی اغلب به کشورهای غربی مانند آلمان و بریتانیا منتقل می‌شوند و در شبکه‌های زیرزمینی فحشا به کار گرفته می‌شوند. یک مطالعه از دانشگاه لندن (ژانویه ۲۰۲۵) نشان می‌دهد که قاچاقچیان از پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده مانند تلگرام برای هماهنگی انتقال قربانیان و مذاکره با خریداران استفاده می‌کنند.

مقاصد کلیدی و سودآوری

مقاصد شبکه‌های فحشا به عواملی مانند تقاضای بازار، قوانین محلی، و دسترسی به مشتریان بستگی دارد. در خاورمیانه، کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات و عربستان سعودی مقصد اصلی زنان ایرانی، پاکستانی، و فیلیپینی هستند که به‌عنوان کارگر خانگی وارد می‌شوند اما به استثمار جنسی وادار می‌گردند. در آسیا، تایلند با سالانه بیش از ۱۰۰,۰۰۰ قربانی فحشای اجباری، مرکز این تجارت است.

 در اروپا، بریتانیا و هلند به دلیل اقتصادهای قوی و شبکه‌های جنایی تثبیت‌شده، مقاصد پرطرفداری هستند. گزارش اکونومیست تخمین می‌زند که فحشای اجباری سالانه ۹۹ میلیارد دلار از ۱۵۰ میلیارد دلار سود کل قاچاق انسان را تشکیل می‌دهد، که نشان‌دهنده سودآوری بالای این بخش است.

یک زن نیجریه‌ای ۲۷ ساله که به رویترز سخن گفت و نامش محفوظ ماند، شرح داد که چگونه در سال ۲۰۲۳ با وعده کار در لندن از لیبی قاچاق شد، اما پس از عبور از مدیترانه، به یک آپارتمان در منچستر فروخته شد و مجبور به فحشا شد. او گفت: "آن‌ها گذرنامه‌ام را گرفتند و گفتند اگر فرار کنم، خانواده‌ام را می‌کشند." در مثالی دیگر، پلیس تایلند در مارس ۲۰۲۵ یک شبکه قاچاق را متلاشی کرد که ۴۳ دختر میانماری زیر ۱۶ سال را برای فحشا به بانکوک منتقل کرده بود. این عملیات نشان داد که قاچاقچیان از قایق‌های کوچک برای عبور از مرزها استفاده می‌کنند، مشابه روش‌هایی که در کانال مانش به کار می‌رود.

تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با این شبکه‌ها نتایج محدودی داشته است. در سال ۲۰۲۴، اینترپل با همکاری پلیس ۴۷ کشور، ۳,۵۰۰ نفر را دستگیر و ۱۲,۰۰۰ قربانی را آزاد کرد، اما این تنها بخش کوچکی از مشکل را حل کرد. در بریتانیا، پس از عبور ۳۶,۸۰۰ مهاجر از کانال مانش در سال گذشته، بسیاری از زنان و دختران مستقیماً به شبکه‌های فحشا منتقل شدند. پروفسور ماریا لوپز از دانشگاه لندن می‌گوید: "قاچاقچیان با تغییر مداوم مسیرها و استفاده از فناوری، یک قدم جلوتر از قانون هستند. بدون همکاری جهانی و حمایت از قربانیان، این چرخه ادامه می‌یابد."

آمارهای به‌روز

آخرین داده‌های UNODC نشان می‌دهد که از ۶.۳ میلیون قربانی فحشای اجباری، ۴.۵ میلیون نفر زن و ۱.۸ میلیون نفر کودک هستند. آسیا با ۳.۲ میلیون قربانی، اروپا با ۱.۴ میلیون، و آفریقا با ۸۰۰,۰۰۰ نفر، بیشترین سهم را دارند. در هند، که ۱۴ میلیون قربانی قاچاق انسان دارد، بخش قابل‌توجهی به فحشا وادار می‌شوند. این آمارها افزایش ۲۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۶ را نشان می‌دهد که کارشناسان آن را به رشد تقاضا و ضعف قوانین مهاجرتی نسبت می‌دهند.

مطالعات دانشگاه آکسفورد (مارس ۲۰۲۵) نشان می‌دهد که کشورهایی با برنامه‌های باز اسکان پناه‌جویان، مانند کانادا، شاهد کاهش ۳۰ درصدی فعالیت شبکه‌های فحشا مرتبط با قاچاق انسان بوده‌اند/سیروان ایوبی