واکسن‌های کرونای موجود در ایران

واکسن‌های کووید-۱۹ موجود در بازار دارویی ایران:

(Gam-COVID-Vac) واکسن اسپوتنیک V

شرکت سازنده:Gamaleya

شرکت تولید کننده: روسیه

واکسن اسپوتنیک V در دو نوبت تزریق می‌شود. ابتدا ۰/۵ میلی لیتر از دوز اول و سپس ۲۱ تا ۲۸ روز بعد ۰/۵ میلی لیتر از دوز دوم به صورت عضلانی تزریق می‌شود. در صورتی که بعد از ۲۱ روز از تزریق نوبت اول تاخیر در واکسیناسیون ایجاد شود ممانعتی برای تزریق نوبت دوم واکسن وجود ندارد.

واکسن وکسزوریا (Vaxzevria)

AstraZeneca: شرکت سازنده

شرکت تولید کننده: کره جنوبی

واکسن آسترازنکا به صورت دو تزریق عضلانی به حجم ۰/۵ میلی لیتر و به فاصله (۲۸ تا ۸۴ روز) ۴ تا ۱۲ هفته تجویز می‌شود. سازمان جهانی بهداشت جهت افزایش ایمنی زایی واکسن توصیه می‌کند فاصله (۵۶ تا ۸۴ روزه) ۸ تا ۱۲ هفته بین دوز اول و دوز دوم رعایت شود.

واکسن سینوفارم (Sinopharm)

سازنده شرکت: Sinopharm, Beijing Institute of Biological Products

شرکت تولید کننده: چین

واکسن کووید-۱۹ سینوفارم در دو نوبت و به فاصله ۲۱ تا ۲۸ روز به صورت عضلانی (هر نوبت ۰/۵ میلی لیتر) تزریق می‌شود.

واکسن کووکسین (Covaxin)

شرکت سازنده: Bharat Biotech

کشور تولید کننده: هند

واکسن کووید-۱۹ کووکسین در دو نوبت و به فاصله ۲۸ روز به صورت عضلانی تزریق می‌شود.

ملاحظات قبل از تزریق واکسن کووید-۱۹

سابقه ابتلا به کووید-۱۹:

در افرادی که اخیرا دچار بیماری کووید-۱۹ شده اند احتمال آنتی بادی‌های ایجاد شده تا چند ماه محافظت کننده خواهد بود. در صورتی که بیمار تحت درمان پلاسماتراپی قرار نگرفته باشد، تب دار نباشد و علائم بیماری بهبود یافته باشد و معیار‌های لازمم برای خروج از قرنطینه را داشته باشد، تزریق واکسن ممنوعیت ندارد. لازم به ذکر است که افراد با سابقه ابتلا به کووید-۱۹ ممکن است عوارض جانبی موضعی و سیستمیک بیشتری را (تب، لرز، میالژی، خستگی) بعد از دوز اول واکسن نسبت به افراد بدون سابقه ابتلا به کرونا تجربه نمایند. در بیمارانی

که پلاسماتراپی یا مونوکلونال آنتی بادی ضد ویروس SARS-CoV-۲ (با ملانیویمب و اتسویمب) دریافت کرده اند بهتر است حداقل ۳ ماه بعد از دریافت این درمان‌ها واکسیناسیون انجام شود.

سابقه مواجهه با فردمبتلا به بیماری کووید-۱۹:

در افرادی که سابقه مواجهه پرخطر با فرد مبتلا به بیماری کووید-۱۹ را داشته باشند ابتدا باید تست PCR انجام شود. در صورت مثبت بودن تست PCR نباید واکسن تزریق شود. در صورتی که تست PCR منفی باشد بیمار برای مدت ۷-۱۴ روز باید از نظر بروز علائم کووید-۱۹ پایش شود. در مواردی که علائم بعد از این مدت بروز نکند، واکسیناسیون می‌تواند انجام شود.

عفونت فعال کووید-۱۹

این افراد تا زمان بهبودی کامل و اتمام دوران قرنطینه مجاز به تزریق واکسن نمی‌باشند. بعد از اتمام دوران قرنطینه (حداقل ۱۰ روز) به شرط آنکه جهت درمان بیماری کووید، پلاسماتراپی نشده باشند و یا مونوکلونال آنتی بادی (باملانیویمب، اتسویمب) دریافت نکرده باشند و به مدت حداقل ۲۴ ساعت بدون مصرف دارو تب دار نباشند، مجاز به تزریق واکسن می‌باشند.

ابتلابه بیماری کووید ۱۹ بعدازتزریق نوبت اول واکسن:

لازم به ذکر است تزریق واکسن کووید-۱۹ به هیچ عنوان باعث بروز بیماری کووید-۱۹ در افراد نمی‌شود. با توجه به اینکه ایمنی زایی واکسن‌ها چند هفته بعد از تزریق نوبت اول آغاز و ۲ هفته بعد از نوبت دوم کامل می‌شود ممکن است فرد در روز‌های اولیه بعد از تزریق نوبت اول به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شود. در صورتی که بیمار بعد از تزریق واکسن نوبت اول دچار بیماری کووید-۱۹ شود می‌تواند نوبت دوم واکسن را در صورت بهبود علائم و خارج شدن از قرنطینه دریافت کند. اگر بیمار علامتدار باشد تزریق نوبت دوم واکسن تا زمان بهبود علائم باید به تعویق بیفتد.

بروز علائم بیماری‌های عفونی

در صورتی که فرد دریافت کننده واکسن در روز واکسیناسیون دچار علائم بیماری‌های عفونی (تب، لرز، میالژی، آرترالژی، لنفادنوپاتی، تهوع، بی اشتهایی، سرفه، تنگی نفس، خلط، درد شکم، اسهال، دیس اوری، درد سوپراپوبیک و ...) باشد بهتر است تزریق واکسن تا زمانی که تب بیمار رفع شود و علائم به طور کامل بهبود پیدا کند به تعویق بیفتد.

سابقه واکنش‌های آلرژی

افرادی که سابقه حساسیت به غذا، داروها، لاتکس و یا سایر واکسن‌های غیر کووید-۱۹ داشته اند، می‌توانند واکسن کووید-۱۹ را دریافت کنند. بیماران دچار آلرژی فصلی، آسم و کهیر مزمن نیز می‌توانند واکسن کووید-۱۹ را دریافت کنند.

بیماران باسابقه آنافیلاکسی (آلرژیک شدید) به غذا‌ها و یا سایر داروها، منع مصرف برای دریافت واکسن ندارند. این بیماران حتما تزریق واکسن را در مراکز درمانی دارای امکانات احیا باید انجام دهند و بعد از تزریق واکسن حداقل به مدت ۳۰ دقیقه پایش شوند. توصیه می‌شود افرادی که دچار واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) و فوری به ترکیبات موجود در یک برند واکسن شده اند دیگر آن برند را تزریق نکنند.

سابقه اخیر تزریق واکسن

جهت حفظ پتانسیل ایمنی زایی واکسن کووید-۱۹ توصیه می‌شود حداقل ۱۴ روز بعد از تزریق سایر واکسن ها، واکسیناسیون انجام شود. در شرایط خاصی که بیمار طی ۱۴ روز اخیر واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده باشد و منافع تزریق سایر واکسن‌ها از عدم واکسیناسیون بیشتر

باشد (واکسن کزاز، هاری و ...)، می‌توان واکسیناسیون را انجام داد. در شرایط خاص حداقل زمان ذکر شده برای تزریق واکسن آنفلوانزا با واکسن کووید-۱۹ هفت روز می‌باشد. تکرار دوز واکسن کووید-۱۹ در این مواقع خاص توصیه نمی‌شود.

ملاحظات حین تزریق واکسن کووید ۱۹

به طور کلی توصیه می‌شود برای بیمارانی که در ریسک هماتوم (جمع شدن خون در بخشی از بدن، ولی بیرون از رگ‌های خونی گفته می‌شود) ناشی از تزریق عضلانی هستند از سوزن‌های تزریق ظریف و یا بسیار ظریف استفاده شود و حداقل به مدت ۲ تا ۵ دقیقه کمپرس بر روی محل تزریق قرار داده شود. معمولا هماتوم طی ۲ تا ۴ ساعت اولیه بعد از تزریق عضلانی واکسن ممکن است ایجاد شود. در صورت بروز هماتوم بیمار باید به پزشک مراجعه نماید. درد و تورم ممکن است ۱ تا ۲ روز ابتدایی بعد از تزریق واکسن وجود داشته باشد، اما در صورتی که این علائم تشدید شود و یا قرمزی پیش رونده در محل تزریق مشاهده شود بیمار باید به پزشک مراجعه کند. تزریق زیر جلدی برای کاهش ریسک هماتوم توصیه نمی‌شود.

در بیمارانی که تحت درمان با وارفارین هستند به خصوص بیمارانی که سابقه نامنظم بودن INR دارند (بهتر است طی ۷۲ ساعت قبل از تزریق عضلانی واکسن آزمایش برای چک INR انجام شود. اگر INR بیمار کمتر از ۳ باشد واکسیناسیون می‌تواند انجام شود. در صورتی که INR کمتر از ۴ باشد و با صلاحدید پزشک معالج، می‌توانند تزریق عضلانی با احتیاط می‌تواند انجام شود. در مورادی که INR بیمار بیش از ۴ باشد بهتر است تحت نظر متخصص داروی وارفارین تعدیل دوز شود و بعد از کاهش INR به سطح درمانی تزریق واکسن انجام شود.

بیمارانی که تحت درمان با دارو‌های ضد پلاکت می‌باشند (آسپرین، کلوپیدوگرل، تیکاگرلور، پراسوگرل) بدون نیاز به قطع دارو می‌توانند واکسن را دریافت نمایند.

در بیماران دچارترومبوسیتوپنی در صورتی که تعداد پلاکت حداقل بیش از ۳۰۰۰۰ باشد با صلاحدید پزشک معالج می‌تواند تزریق عضلانی واکسن با احتیاط و قرار دادن کمپرسور در محل تزریق حداقل به مدت ۵ دقیقه بعد از واکسیناسیون انجام شود. در صورتی که بیمار کاندید دریافت پلاکت باشد، بهتر است تزریق واکسن بعد از دریافت پلاکت انجام شود.

بیمارانی که دچارهموفیلی باشند، با صلاحدید پزشک معالج می‌توانند با احتیاط واکسن را در ساعت‌های اولیه بعد از دریافت فاکتور‌های انعقادی دریافت کنند. برای کاهش ریسک هماتوم قرار دادن کمپرس حداقل به مدت ۵ دقیقه توصیه میشود.

واکسن‌های کرونا موجود در بازار ایران/ ملاحظات قبل و بعد از تزریق واکسن
ملاحظات بعداز تزریق واکسن کووید ۱۹

عوارض شایع بعد از تزریق واکسن‌های کووید ۱۹:

عوارض شایع: محل تزریق شامل قرمزی، خارش، حساسیت، درد، سفتی، تورم و احساس گرما در محل تزریق و عوارض شایع سیستمیک شامل آرترالژی، میالژی، ضعف، خستگی، لرز، کاهش اشتها، تهوع، سردرد، تب، لرز، کسالت می‌باشد. این عوارض ممکن است در بعضی مواقع تا ۷ روز ابتدایی بعد از تزریق واکسن وجود داشته باشد. در صورتی که عوارض طی ۷ روز اول بهبود پیدا نکند و یا تشدید شود بیمار باید توسط پزشک معاینه شود و بررسی‌های لازم انجام شود.

سایر عوارض: اسهال، تهوع، استفراغ، سرگیجه، خواب آلودگی، بثورات پوستی، تعریق

کنترل عوارض بعد از تزریق واکسن کووید ۱۹

قبل از تزریق واکسن کووید-۱۹، جهت پیشگیری از بروز عوارض استفاده از استامینوفن، دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی و آنتی هیستامین‌ها توصیه نمی‌شود. استامینوفن ممکن است باعث کاهش پتانسیل ایمنی زایی واکسن شود. استفاده از آنتی هیستامین‌ها می‌تواند باعث پوشانده شدن علائم آنافیلاکسی بعد از تزریق واکسن شود. استفاده از استامینوفن، دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی و آنتی هیستامین‌ها برای کنترل عوارض، بعداز تزریق واکسن ممانعتی ندارد.

برای پیشگیری از بروز عوارض بسیار نادر واکسن آسترازنکا، استفاده از هپارین، انوکساپارین، دالتپارین، وارفارین، آنتی کواگوالنت‌های خوراکی مستقیم مانند ریواروکسابان و دابیگاتران، آسپرین و یا سایر دارو‌های ضد پلاکت توصیه نمی‌شود.

واکنش‌های آلرژیک

واکنش‌های ازدیاد حساسیت فوری: طی ۴ ساعت از زمان تزریق واکسن، علائمی مثل کهیر، آنژیوادم، خس خس سینه، دیسترس تنفسی ممکن است بروز کند. در صورت بروز چنین علائمی بیمار نباید نوبت دوم واکسن کووید-۱۹ بِرَندی که باعث عارضه شده است را دریافت کنند.

راش در محل تزریق واکسن (COVID arm): این واکنش به صورت راش‌های قرمز، خارش دار، متورم و یا دردناک در محلی که واکسن تزریق شده است، بروز می‌کند. شروع راش‌ها از چند روز تا یک هفته بعد از اولین دوز تزریق رخ می‌دهد و گا‌ها ممکن است بعد از مدت زمان بیشتری نیز ایجاد شود. عوارض جانبی موضعی در محل تزریق واکسن موارد منع مصرف نوبت دوم محسوب نمی‌شوند.

واکنش آلرژیک مانند اریتم، خارش و سفتی در اطراف محل تزریق بعد از نوبت اول واکسن، کنترا اندیکاسیون برای نوبت دوم واکسن محسوب نمی‌شود و نوبت دوم را در زمان توصیه شده، ولی ترجیحا در اندام فوقانی مخالف می‌توانند دریافت کنند.

عوارض نادر:

فلج عصب صورت (bell's palsy) تا چند هفته بعد از تزریق واکسن‌های کووید-۱۹ ممکن است به صورت نادر رخ دهد. مشخص نیست که تا چه حد این عارضه در ارتباط با واکسن کووید-۱۹ باشد.

عوارضی مثل مانند تب بالای ۴۰ درجه سانتی گراد و تشنج ممکن است بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ اسپوتنیک بروز نماید، در صورت بروز، بیمار حتما باید به مرکز درمانی مراجعه کند. در صورتی که عارضه با واکسن کووید-۱۹ ارتباط داشته باشد بیمار نباید نوبت دوم واکسن اسپوتنیک را دریافت نماید.

واکسن سینوفارم در بیمارانی که در ریسک تشنج هستند با احتیاط و با صلاحدید پزشک معالج تزریق شود.

عوارض بسیار نادر واکسن آسترازنکا (ترومبوسیتوپنی اتوایمیون پروترومبوتیک بعد از تزریق واکسن) این عارضه به صورت افت قابل توجه تعداد پلاکتکت و ترومبوز در ورید‌ها و شریان‌های مختلف (منجمله سینوس وریدی مغز، ورید پورت، ورید‌های طحالی، ورید‌های کبدی، ترومبوز‌های شریانی، ترمبوز ورید‌های اندام‌های تحتانی و آمبولی ریه) بروز نموده است. میزان بروز (ترومبوسیتوپنی اتوایمیون پروترومبوتیک) بعد از تزریق واکسن در حدود ۰/۰۰۱ % تا ۰/۰۰۰۴ % گزارش شده است. با توجه به اینکه این عارضه بسیار نادر است، سازمان جهانی بهداشت مزایای تزریق این واکسن را در سنین بالای ۱۸ سال نسبت به عوارض نادر احتمالی بیشتر می‌داند.

با توجه به اینکه عوارض بسیارنادر واکسن آسترازنکا در سنین کمتر از ۵۰ تا ۵۵ سال و به ویژه در خانم‌ها رخ داده است، تزریق سایر واکسن‌ها را در صورت در دسترس بودن در سنین کمتر از ۵۰ تا ۵۵ سال ارجح است.

پایش بعد از تزریق: در صورتی که طی ۲۸ روز بعد از تزریق واکسن آسترازنکا، فرد واکسینه شده دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد در ناحیه شکم، سردی اندام‌های انتهایی، تاری دید، دوبینی تشنج، اختلال تکلم، پارزی، پلژی، سردرد بسیار شدید و مداوم، تورم و درد و تغییر رنگ اندام‌های انتهایی و یا پتشی شده باشد، ارجاع به مراکز درمانی و آزمایش سلول‌های خونی توصیه می‌شود.

جهت ثبت عوارض مشاهده شده بعد از تزریق واکسن‌های کووید-۱۹ به سایت adr.ttac.ir مراجعه شود.

ملاحظات اجتماعی بعد از تزریق واکسن کووید ۱۹

انتظار می‌رود که فرد واکسینه شده حدود دو هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن ایمنی علیه بیماری کووید-۱۹ را داشته باشد. شواهد

نشان داده است ریسک ابتلا و تشدید بیماری کووید-۱۹ در افرادی که واکسینه شده اند کاهش می‌یابد، اما به صفر نمی‌رسد؛ بنابراین افرادی که واکسینه می‌شوند می‌توانند در صورت مواجهه با ویروس SARS-CoV-۲ به صورت ناقل بدون علامت ویروس را به نزدیکان خود که واکسینه نشده اند انتقال دهند. توصیه می‌شود جهت حفظ سلامت خانواده خود و جامعه افراد واکسینه شده تمام پروتکل‌های بهداشتی

جهت پیشگیری از انتشار بیماری کووید-۱۹ (شامل ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی، پرهیز از حضور در مکان‌های پر جمعیت) را رعایت نمایند. زمانی که تمام افراد حاضر در یک جمع واکسینه شوند، می‌توان محدودیت‌های مرتبط با پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ را رفع کرد.

در صورتی که فردواکسینه شده دچار علائم بیماری کووید ۱۹ شود، باید تست انجام شود. تزریق هیچ واکسنی نمی‌تواند باعث مثبت شدن تست PCR شود، اما ممکن است باعث مثبت شدن تست سرولوژی شود.

ملاحظات تزریق واکسن کووید ۱۹ در شرایط خاص بارداری

نکات لازم به ذکر در مشاوره واکسیناسیون (واکسن سینوفارم) در بارداری مادران باردار در خطر بالاتر ابتلا به بیماری نیستند، اما در صورت ابتلا اشکال شدید‌تر بیماری در مادران باردار نسبت به زنان غیر باردار در سن مشابه بیشتر خواهد بود.

واکسن سینوفارم ویروس غیر فعال می‌باشد، و بنا به توصیه سازمان جهانی بهداشت (با توجه به خطرات تهدید کننده سلامت مادر در صورت ابتلا به کووید-۱۹)، به مادران باردار قابل توصیه است.

به دلیل حفظ ایمنی بیشتر تا حصول نتایج و مستندات کافی، ترجیحا واکسیناسیون بعد از هفته۱۲ بارداری صورت پذیرد.

واکسیناسیون به معنای ایجاد ایمنی قطعی نیست و تداوم اقدامات پیشگیری از ابتلا به کووید برای مادر باردار و اعضای خانواده الزامی است.

مادران باردار پس از واکسینه شدن در صورت بروز علائم احتمالی ابتلا به بیماری کووید-۱۹، بایستی با اطلاع رسانی به مراکز بهداشتی و درمانی یا کد ۴ سامانه ۴۰۳، جهت اخذ راهنمایی‌های لازم یا حتی تعیین محل مراجعه بررسی وضعیت، اقدام نمایند.

به علت خطرات ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در سه ماهه سوم بارداری، ضمن تاکید بر شناسایی مادران باردار واجد شرایط، واکسیناسیون مادران واجد شرایط با سن بارداری ۲۸ هفته و بیشتر در اولویت خواهد بود.

در صورت تزریق دوز اول واکسن قبل از بارداری و یا عدم اطلاع از بارداری در زمان واکسیناسیون، توصیه می‌شود پس از مشاوره با مادرو بر اساس ترجیح وی (در رابطه با زمان واکسیناسیون)، تزریق دوز دوم با واکسن سینوفارم به فاصله ۲۸ روز از تزریق قبلی یا بعد از هفته دوازده بارداری، صورت پذیرد.

فاصله بین واکسن ویروس کرونا با واکسن آنفلوآنزا یا توام در بارداری حتی الامکان ۱۴ روز باشد.

شیردهی

اطلاعات کافی در زمینه ایمنی واکسن‌های کووید-۱۹ در زنان شیرده وجود ندارد. از آن جایی که واکسن‌های کووید-۱۹ غیر فعال و غیر زنده هستند به نظر نمی‌رسد خطری برای نوزاد داشته باشد.

واکسن‌های کووکسین و اسپوتنیک به دلیل محدود بودن اطلاعات در شیردهی منع مصرف دارند. از بین برند‌های موجود درایران واکسن آسترازنکا و سینوفارم به صورت محدود در خانم‌های شیرده تزریق شده است. در صورتی که خانم شیرده در ریسک بالا برای ابتلا به بیماری کووید-۱۹ قرار داشته باشد و یا ریسک فاکتور برای تشدید بیماری کووید-۱۹ وجود داشته باشد با صلاحدید پزشک معالج می‌تواند واکسن آسترازنکا و سینوفارم را تزریق نماید. بعد از تزریق واکسن آسترازنکا و سینوفارم نیاز نیست شیردهی قطع شود.

کودکان

اطلاعات در مورد واکسیناسیون کووید-۱۹ در کودکان محدود است. واکسن‌های اسپوتنیک، سینوفارم، کوواکسین و آسترازنکا در افراد بالای ۱۸ سال مصرف دارد. واکسن سینوفارم در کودکان ۳ تا ۱۷ ساله در یک کارآزمایی بالینی مورد بررسی قرار گرفته است. واکسن آسترازنکا در کودکان ۵ تا ۱۲ ساله در حال مطالعه است. اثر بخشی و ایمنی واکسن اسپوتنیک V و کووکسین بهارات نیز در افراد زیر ۱۸ سال در حال مطالعه است.  تا زمانی که اطلاعات در مورد واکسن‌های کووید-۱۹ در کودکان کاملتر شود تزریق واکسن در سنین کمتر از ۱۸ سال توصیه نمی‌شود.

بیماران کاندید جراحی

در صورتی که بیمار کاندید جراحی اورژانس باشد جراحی بدون توجه به اینکه بیمار چه زمانی واکسن را دریافت کرده است باید انجام شود. در بیمارانی که کاندید جراحی الکتیو (ازقبل برنامه ریزی شده) هستند و واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده اند در صورت صلاحدید جراح بهتر است چند روز جراحی به تعویق بیفتد تا علائم تب و لرز بعد از واکسیناسیون، با علائم عفونت ناشی از جراحی قابل افتراق باشد. در بیمارانی که اخیرا جراحی ماژور انجام داده باشند نیز بهتر است واکسیناسیون حداقل چند روز بعد از جراحی به تعویق بیفتد تا علائم عفونت ناشی از جراحی با عوارض واکسن قابل افتراق باشد. از نظر ریسک بروز ترومبوز ناشی از جراحی‌های ماژور شواهدی وجود ندارد که نشان دهد جراحی با افزایش ریسک بروز ترومبوسیتوپنی اتوایمیون پروترومبوتیک ناشی از واکسن آسترازنکا همراه باشد.

واکسن‌های تولیدایران

واکسن برکت

واکسن کوویران برکت توسط شرکت شفا فارمد تولید میگردد.

واکسن با ایجاد پاسخ‌های قوی و پایدار، سیستم ایمنی را تقویت و منجر به تولید آنتی بادی در بدن می‌شود. ممکن است اثربخشی آن در افراد سالمند و یا افراد دارای ضعف ایمنی کمتر از افراد سالم باشد. واکسن در دو نوبت به فاصله ۴ هفته تجویز می‌شود و از حدود ۲ الی ۶ هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن، بهترین پاسخ ایمنی در بدن ایجاد می‌شود، ولی طول مدت محافظت این واکسن همانند سایر واکسن‌های کووید-۱۹ هنوز مشخص نیست و مطالعات همچنان ادامه دارد. این محصول در افراد ۱۸ سال به بالا از نظر ایمنی زائی و بی ضرری مورد آزمون قرار گرفته و در این سنین قابل استفاده است.

با توجه به اینکه تاکنون مطالعات کافی برای مصرف این واکسن برای سنین زیر ۱۸ و زنان باردار و شیرده انجام نشده است، لذا اطلاعات کافی در این خصوص در دسترس نمی‌باشد.

با توجه به محدود بودن اطلاعات موجود، تزریق این واکسن در زمان ابتلا به بیماری کرونا و بروز علائم بیماری) تست مثبت پی سی آر، تب، لرز، درد شکم، اسهال، ... (تا زمان بهبودی توصیه نمی‌شود. حداقل ۴ هفته بین تست مثبت پی سی آر و تجویز واکسن فاصله باشد و ترجیحا" بیمار دو هفته بدون علامت باشد. بیماران دچار هموفیلی، بیمار دچار افت پلاکت وبیمارانی که تحت درمان با دارو‌های ضد لخته خون (وارفارین، دابیگاتران، ریواروکسابان، انوکساپارین، دالتپارین و هپارین) ممکن است بعداز تزریق واکسن دچار خون ریزی زیر پوستی شوند. در این بیماران توصیه می‌شود قبل از تجویز واکسن با پزشک معالج خود در مورد دریافت یا عدم دریافت واکسن مشورت صورت گیرد.

چنانچه بعد از تزریق دوز اول واکسن، علائم و حساسیت‌های شدید (مثل تب شدید بالای ۳۹ درجه و تشنج، واکنش‌های حساسیتی شدید و یا آنافیلاکسی) به وجود آمد، باید ضمن مشورت با پزشک از تزریق دوز دوم این واکسن خودداری شود.

افراد با ضعف سیستم ایمنی و یا افراد دریافت کننده دارو‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی (مانند بیماران سرطانی که در حال شیمی درمانی هستند) ممکن است با کاهش پاسخ سیستم ایمنی نسبت به واکسن مواجه شوند. در افراد با ضعف مزمن سیستم ایمنی، واکسیناسیون توصیه می‌شود، هرچند ممکن است پاسخ ایمنی کمتر از میزان مورد انتظار باشد.

عوارض جانبی:

بر اساس مطالعات بالینی انجام شده، عوارض واکسن در نوبت اول یا دوم عموما" خفیف و متوسط بوده و ظرف حدود یک تا دو روز برطرف می‌شوند. شایع‌ترین عوارض، ایجاد حالت شبه آنفلوانزای خفیف (تب، لرز، درد‌های عضالنی و مفصلی، گلو درد، احتقان و آبریزش بینی، ضعف، احساس ناخوشی و سردرد) و یا عوارض موضعی مانند درد و تورم و قرمزی محل تزریق هستند. عوارض ذکر شده عموما" بدون نیاز به مصرف دارو بهبود می‌یابند، ولی می‌توان به منظور تسریع در تسکین درد و تب از مسکن‌هایی از قبیل استامینوفن ساده استفاده کرد.

تا کنون هیچ گونه عارضه شدیدی در مطالعات بالینی گزارش نشده است.

واکسن کرونای کونژوگه با تتانوس (پاستوکووک)

این واکسن در ۲ دوز و به فاصله ۲۸ روز از یکدیگر استفاده میشود.

عوارض موضعی و سیستمیک احتمالی پس از تزریق این واکسن به شرح زیر است، هرچند در مطالعات انجام شده تاکنون، شدت این عوارض در حد خفیف تا متوسط بوده و عارضه شدید یا جدی تاکنون گزارش نشده است:

درد در محل تزریق، احساس گرما، قرمزی شدن پوست در محل تزریق، سفتی یا افزایش اندازه (افزایش حجم) محل تزریق، تب، بیحالی عمومی

مصرف در دوران بارداری و شیردهی:

تأثیر این آنتی ژن بر تکامل جنین شناخته شده نمی‌باشد. اگرچه بی خطری این فرآورده در طی دوران بارداری بر روی انسان‌ها به اثبات نرسیده است.

نکات مهم تغذیه‌ای قبل ازواکسیناسیون

زمان واکسیناسیون نباید ناشتا باشید. زیرا ممکن است زمان تزریق واکسن دچار سرگیجه یا افت فشار شده و غش کنید
شب قبل از واکسیناسیون خواب خوب و راحتی داشته باشید و بهداشت خواب را رعایت کنید. خواب کافی و آرام یکی از

راز‌های سلامت و طول عمر انسان همراه با زندگی با نشاط است و نقش مهمی در آماده سازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا می‌کند.

قبل و بعدازواکسیناسیون کدام مواد غذایی رابیشتر بخوریم؟

۱. آب و مایعات فراوان: مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید. تامین آب بدن به میزان کافی قبل و بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ بسیار مهم است. مصرف مایعات کافی نه تنها سبب عملکرد بهتر بدن در شرایط واکسیناسیون می‌شود، بلکه از افت فشار خون در افرادی که معمولا ترس از آمپول و یا واکسن دارند نیز جلوگیری می‌کند. افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، فشار خون بالا یا بیماری‌های ریوی هستند در خصوص میزان مصرف مایعات باید با پزشک خود مشورت کنند. به ویژه در صورت ایجاد تب بعد از واکسیناسیون، توصیه می‌شود مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود.

۲. مواد غذایی ضد التهاب: مصرف بیشتر غذا‌های تازه وطبیعی مانند میوه ها، سبزی ها، ماهی‌های چرب، آجیل و مغز دانه‌ها به کارکرد بهتر سیستم ایمنی کمک می‌کند زیراالتهاب کمتری در بدن ایجاد می‌کند. مصرف غذا‌های ضد التهاب قبل و پس از تزریق واکسن می‌تواند کمک کننده باشد.

اضافه کردن چاشنی‌هایی مثل زنجبیل، نعناع فلفلی، دارچین، فلفل، زرد چوبه، سیر و پیاز در تهیه غذا به دلیل خاصیت ضد التهابی توصیه می‌شود. زردچوبه را می‌توان به چای نیز اضافه کرد. همچنین ماهی نوعی غذای ضد التهاب محسوب می‌شود.

۳. مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه ها: بطور کلی مصرف روزانه ۵ - ۳ واحد از گروه سبزی‌ها و ۴ - ۲ واحد از گروه میوه ها، آنتی اکسیدان‌ها شامل روی، سلنیم، ویتامین A و ویتامین C را که برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی لازم هستند را تامین می‌کند. مصرف کافی سبزی، سالاد و میوه قبل و پس از واکسیناسیون همراه با وعده‌های غذایی و در میان وعده‌ها توصیه می‌شود.

۴. مصرف منابع غذایی پروتئینی: مصرف روزانه مقادیر کافی از منابع غذایی پروتئین و جایگزین‌های آن شامل انواع حبوبات، تخم مرغ، انواع گوشت بویژه گوشت سفید) مرغ، ماهی (نیز برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود. منابع غذایی پروتئینی حاوی ریز مغذی‌هایی مانند روی و سلنیوم هستند که با خاصیت آنتی اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. شیر و لبنیات شامل ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین کلسیم و فسفر، از منابع تامین پروتئین نیز می‌باشند.

۵. مکمل ویتامین D: ویتامین D تنها ویتامینی است که به مقدار لازم از منابع غذایی تامین نمی‌شود و براساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، لازم است ماهانه یک عدد مکمل ۵۰ هزارواحدی برای تقویت سیستم ایمنی بدن (جز در مادران باردار که دوز روزانه ۱۰۰۰ واحدی دریافت می‌نمایند) مصرف شود.

قبل و بعدازواکسیناسیون ازچه غذا‌هایی پرهیزکنیم؟

۱. مصرف فست فودها، غذا‌های چرب، سنگین و پرنمک و تنقلات شور و نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی شده و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌ها از جمله کرونا فراهم می‌کند و همواره باید از مصرف بی رویه آن‌ها اجتناب شود. توصیه می‌شود به منظور عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، قبل و پس از واکسیناسیون از مصرف این گونه غذا‌ها خودداری کنید.

۲. از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به دلیل تحریک و ایجاد التهاب پرهیز نمایید.

استفاده از دارو‌های بی حسی و تقویتی توسط متقاضیان واکسیناسیون:

مصرف دارو‌های بی حس کننده در برخی از مطالعات ذکر شده که باعث کاهش حساسیت سطح ایمنی شده و ایمنی زایی واکسن را کاهش می‌دهد و همین امر هم به طور کلی در همه موارد اثبات نشده است از این رو توصیه شده که تزریق واکسن بدون بی حسی انجام شود و در کل درد تزریق هم به حدی نیست که فرد دچار درد خاص و غیر قابل تحملی شود.

در مورد دارو‌های بیهوشی نیز هیچ دلیلی ندارد که فرد بخواهد در شرایط عادی بیهوشی بگیرد مگر جهت انجام جراحی خاص و اورژانسی که با متخصص مربوطه مشورت صورت خواهد گرفت.

استفاده از دارو‌های تقویتی نیز واکسن که یا به صورت کشته شده و یا فرآورده‌های جزیی از ویروس می‌باشد به هیچ وجه تاثیری ندارد و اینکه باعت تقویت ویروس می‌شود امری غیر محتمل و یک شوخی می‌باشد.