محمدرضا حکیمی اندیشمند دینی و نویسنده و صاحب کتاب الحیات که چندی پیش به کرونا مبتلا شده بود، در هشتاد و شش سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
به گزارش «تابناک»؛ محمدرضا حکیمی مجتهد و فیلسوف ایرانی که از مدتی پیش در گیرودار رویارویی با کرونا بود، در نهایت دیار فانی را وداع گفت و روح او به ملکوت اعلی پیوست؛ اندیشمندی که میخواست افق باشد، تا سیرابکننده کویر تشنه نگاهها گردد، و افسونگر امید ناامیدان شود.
خانواده محمدرضا حکیمی در پی درگذشت او در بیانیهای اعلام کردند: «انا لله و انا الیه راجعون.یا ایتها النفس المطمئنه! ارجعی الی ربک راضیه مرضیه، فادخلی فی عبادی وادخلی جنتی. مرزبان توحید و فیلسوف عدالت، حامی محرومان و مستضعفان، استاد علامه محمّدرضا حکیمی، به ملکوت اعلی پیوست. فرزانهای که علوی زیست و پس از عمری پُربرکت و تألیف بیش از یکصد کتاب و مقاله در مرزبانی از ارزشهای توحیدی و انسانی به لقاءالله شتافت. این ضایعه جانگداز را به حضور نورانی حضرت ولی عصر (عج) و دلسوختگان عدالت و انسانیت در سراسر گیتی تسلیت میگوییم. روح بلندش با سیّد آزادگان جهان، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام محشور باد.»
علامه محمدتقی جعفری و علامه حکیمی
محمّدرضا حکیمی فرزند حاج عبدالوهاب در سال ۱۳۱۴ در مشهد مقدس زاده شد. پس از گذراندن دوران دبستان، به حوزه علمیه «نوّاب» وارد شد و در میان همدرسانِ خویش، خوش درخشید. به زودی در بسیاری از شاخههای علوم حوزوی و معارف دینی، «مرجع تحقیقِ» طلّاب جوان و کثیری از دانشجویان و جوانان در بیرون از حوزه گردید. از محضر عالمانی عامل همچون ادیب نیشابوری، آیتالله حاج سید محمّدهادی میلانی، شیخ هاشم و شیخ مجتبی قزوینی، حاج میرزا احمد مدرّس، شیخ غلامحسین محامی بادکوبهای و... کسب علم کرد و با بزرگانی همچون علّامه امینی، سید ابوالحسن حافظیان، شیخ علی اکبر الهیان و... مأنوس شد.
شیخ آقابزرگ تهرانی، در سال ۱۳۸۰ قمری ـ هنگامی که حکیمی جوان، حدود ۲۳ سال داشت به ایشان اجازه روایت و نقل حدیث داد و این، افتخاری بس سترگ است. فرزانه خراسان، سالها در انجمنهای ادبی «فردوسی» و «قهرمان»، حضور یافت و با اکابر فرهنگ و ادب، یار گشت. در «مرگآباد تحجّر و مقدّسمآبی»، «سرود جهش ها» را آفرید و در پهنههای شبگونِ بیداد، «آوای روزها» را پدید آورد.
نثر او بیتردید، از نمونههای فاخر نثر فارسی معاصر است و اشعار او نیز بسیار استوار بود. ادیب نیشابوری، حکیمی ۱۹ ساله را «متنبّی جوان» لقب داد و استاد فروزانفر، او را در سراسر دانشگاههای ایران، بیهمال معرّفی کرد. مهدی اخوان ثالث در مجموعه «ارغنون» ـ نخستین اثر منتشر شدهی خویش ـ شعری را به سربدارِ امروزِ خراسان»، محمّدرضا حكیمی، تقدیم كرد و «مهرداد اوستا» در قصیده «سلام به خراسان»، او را چنین ستود:
در گلشن كلام «حكیمی»
بین آیــات رشـكِ حکمـت یـونـان را
پیوسته در آثار خویش از شاعران متعهّد شیعه همچون كمیت بن زید اسدی، دعبل بن علی خزاعی، ابوفراس حمدانی، سید حمیری و... تجلیل كرده و یاد نامآوران شعر پارسی را كه در آفاق حماسه و اقدام، ارزشبانی كردهاند، گرامی داشته است. استاد حكیمی با شاعران بزرگی همچون مرحوم عماد خراسانی، مرحوم جلالالدّین همایی، مرحوم شهریار، پروفسور حسابی، آیتالله طالقانی، شهید دكتر بهشتی، آیتالله شهید مطهّری، علّامه محمّدتقی جعفری، استاد محمّدتقی شریعتیو... نیز دوستی و معاشرت داشت. مراسلات استاد با مفاخری نظیر علّامه امینی، دكتر احمد مهدوی دامغانی و... خواندنی است.
تعلیقات استاد بر كتابهایی نظیر «اسلام در ایران» اثر «پطروشفسكی»، «تاریخ فلسفه در جهان اسلامی» تألیف «حنّاالفاخوری» و «خلیلالجُرّ»، «سیری در اندیشه سیاسی عرب» تألیف «دكتر حمید عنایت» و...، نشاندهنده جایگاه ایشان در شناخت تاریخ، فلسفه و اصول نقّادی است.
استاد حکیمی وصی دکتر علی شریعتی است برای بررسی و اصلاح آثارش و مرحوم علی شریعتی كه وصیت خویش را چنین میآغازد: «برادرم؛ مرد آگاهی و ایمان، اخلاص و تقوا، آزادی و ادب، دانش و دین، محمدرضا حكیمی.»
نگارش دایرهالمعارف حدیثی «الحیاة»، از جمله آثار ارزشمند استاد است. از این اثرِ پُر ارج كه استاد با همكاری برادران خویش، شیخ محمّد و شیخ علی حكیمی نگاشته، تاكنون هشت مجلّد به چاپ رسیده است. دوره كامل الحیاة، چهارده جلد خواهد شد. اخلاص حكیمی در دفاع از مكتب اهلبیت(ع) و حقوق محرومان و مستضعفان جامعه، به حدّی بوده كه تا كنون هیچ جایزهای را از هیچ ارگانی نپذیرفته و به برگزاری هیچ آیینی در تجلیل از او و آثارش، رضایت نداده است. واژهواژه آثار او، بوی حماسه و خون میدهد؛ حماسهی آزادی و برابری، راستی و فرزانگی، توحید و یگانگی، عدالت و جاودانگی.
آثار استاد را میتوان در پنج دسته، طبقهبندی كرد. آثاری كه در معرّفی و شناساندنِ مكتب تفكیك نگاشته شدهاند همچون «مقام عقل»، «اجتهاد و تقلید در فلسفه»، «معاد جسمانی در حكمت متعالیه»، «الهیات الهی و الهیات بشری»، «مكتب تفكیك» و... ؛ آثاری كه در زمینه روایات اهل بیت(ع) و ترجمه و تبویب احادیث تألیف شده است از جمله دایرهالمعارف «الحیاه»، و به نوعی «گزارش»، «انذار» و... ؛ آثاری كه شناساننده اسلام نجاتبخش و آموزنده دستورات فردی و اجتماعی این آیین آسمانیاند همچون «كلام جاودانه»، «خورشید مغرب»، «امام در عینیت جامعه»، «مرام جاودانه»، «جامعهسازی قرآنی»، «پیام جاودانه»، «ادبیات و تعهّد در اسلام» و... .
علاوه بر اینها، آثاری كه در تجلیل از زحمات و مجاهدات مفاخر اسلام نوشته شده و تصویرگر چهره روشنیبخشِ این رادمردان است چونان «سپیدهباوران»، «بیدارگران اقالیم قبله»، «حماسه غدیر»، «شیخ آقابزرگ»، «میرحامدحسین»، «شرفالدّین» و... ؛ آثاری كه مجموعهای از مقالات استاد را در بر میگیرند نظیر «عقل سرخ»، «آنجا كه خورشید میوزد»، «نان و كتاب»، «عاشورا و غزّه» و... ؛ بر آثار فوق، باید اشعار فارسی و عربی استاد را نیز افزود.
پیام و مرام عاشورا در صفحهصفحه آثار زنده یاد حکیمی، پیداست؛ امّا تحلیل استاد را از این حماسه شگرف تاریخ، در دو اثر زیر بیشتر میتوان یافت: «قیام جاودانه» و «عاشورا؛ مظلومیتی مضاعف.»