سویه‌های مختلف ویروس کرونا چگونه شناسایی می‌شوند و چگونه می‌توان پی برد که آیا سویه جدیدی از ویروس وارد کشورمان شده یا خیر؟ راه شناسایی سویه‌های جدید که ممکن است در کشورمان شکل گرفته باشند، چیست؟
به گزارش «تابناک»؛ به فاصله ۲۲ ماه از شیوع ویروس کرونا در کشورمان، دانسته‌های همه مان درباره ویروسی که عامل بیماری کووید ۱۹ است، به طرز شگفت‌آوری افزایش یافته تا جایی که می‌شود مدعی شد، هرگز درباره هیچ ویروسی اینقدر اطلاعات نداشته‌ایم، اما به رغم این، بعید است پاسخ درخور توجهی برای سوالات فوق داشته باشیم و بدانیم که سنگ بنای مقابله با کرونا یعنی شناسایی سویه غالب ویروس که در کشور در گردش است، چگونه گذاشته می‌شود.
این ماجرا زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم ویروس کرونا به دلیل قرار گرفتن در وضعیت جهان گیری (پاندمیک) و تجربه حضور در بدن میزبانان بسیار پرشمار، با سرعت بسیار در حال جهش یافتن است و در نتیجه این اتفاق، مقابله با آن به غایت دشوار شده است تا جایی که هنوز زمان زیادی از ساخت و تایید واکسن‌های کووید ۱۹ در اقصی نقاط جهان نگذشته، برخی نسخه‌های جهش یافته ویروس، گوی رقابت با یکدیگر را در واکسن گریزی ربوده اند.
وضعیتی که به رغم سرمایه گذاری‌های وسیع و هنگفت کشورها، مقابله با این ویروس و بیماری ناشی از آن را به شدت دشوار کرده و موجب شده که پیک‌های شیوع بیماری یکی پس از دیگری از راه برسند، بسیاری را بیمار کرده و در نهایت جان شماری از بیماران را بربایند. این در حالی است که آسیب‌های ناشی از همه گیری بیماری در جهان محدود به بیماری و مرگ افراد نیست و چه بسا خسارات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا، وسیع‌تر از فاجعه انسانی آن باشد.
اما برگردیم به سوالاتی که پیشتر مطرح کردیم و به طور خاص، این سوال کلیدی که فرایند شناسایی سویه‌های کرونا در کشورمان چیست؟ پرسشی که دکتر علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران در پاسخ به آن می‌گوید: از ورود ویروس کرونا به کشور و شروع بحران، انستیتو پاستور ایران که در آستانه ورود به قرن دوم فعالیتش بود، مسئولیت تشخیص آزمایشگاهی کووید ۱۹ را بر عهده گرفت و با دست خالی با توجه به تحریم‌هایی که وجود داشت، توانست شبکه‌ای را بسازد که اکنون نزدیک به ۵۰۰ آزمایشگاه در سراسر کشور هماهنگ با انستیتو پاستور ایران و در قالب شبکه ملی تشخیص آزمایشگاهی کووید ۱۹ در آن با هم همکاری می‌کنند. این فرصتی بود که از دل یک تهدید بزرگ و در اوج بحران و تحریمها پدید آمد.
وی می‌افزاید: یکی از کار‌های این شبکه تشخیص مولکولی، پایش و تشخیص موتاسیون‌ها یا جهش هاست، به این صورت که هم به صورت دوره‌ای از استان‌ها نمونه گرفته می‌شود تا بفهمیم چه واریانتی در کشور در حال گردش است و هم در مواقعی که اتفاق خاصی رخ می‌دهد، وارد عمل می‌شویم؛ یعنی وقتی یکباره تعداد زیادی بر کیس‌های شناسایی شده یک استان اضافه می‌شود یا به عبارتی می‌بینیم که استانی پیک می‌زند یا وقتی ببینیم پزشکان بالینی در شهر یا استانی می‌گویند که با بیمارانی مواجهند که شدت بیماری شان بیشتر است یا علائم شان به طور خاصی تغییر کرده، نمونه گرفته و مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بیگلری در ادامه می‌گوید: به عبارت ساده تر، سوای بررسی‌های روتین که دوره‌ای انجام می‌شود، وقتی هرگونه شکی به تغییر رفتار ویروس داشته باشیم (چه از نظر انتقال، چه از نظر شدت بیماری زایی یا تغییر علائم) توالی‌یابی [فرایندی که در نتیجه آن، نوع ویروس شناسایی می‌شود] آن شهر یا استان را در دستور کار قرار می‌دهیم. نتیجه این رصد‌ها هم مدام به وزارت بهداشت منعکس می‌شود و در نهایت آن‌ها هستند که در خصوص تدابیر لازم تصمیم می‌گیرند. آنچه فعلا در کشور شاهدیم، واریانت غالب در کشورمان واریانت دلتاست.
اما موانع پیش روی این فرایند چیست؟ رئیس انستیتو پاستور در پاسخ به این سوال می‌گوید: با وجود اینکه انستیتو پاستور ایران در واقع بازوی عملیاتی مدیریت بیماری‌ها در کشور است و در یکصد سال گذشته، سنگر اول مقابله با بیماری‌ها بوده، هنوز با کمبود‌هایی مواجهیم، از جمله اینکه دستگاه ان‌جی‌اس [NGS=Next-generation sequencing] که بسیار سریع‌تر و مطمئن‌تر کار توالی یابی را انجام می‌دهد، در انستیتو پاستور ایران نداریم و کار توالی یابی را با دستگاه‌های معمولی توالی یابی انجام می‌دهیم. البته نتیجه همان می‌شود، اما کار بسیار زمان برتر و سخت‌تر می‌شود.
یعنی کماکان تنها دستگاه ان‌جی‌اس موجود در کشور، دستگاه موجود در زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران است؟ بیگلری در پاسخ به این سوال می‌گوید: البته واقعیت این است که جایگاه این دستگاه باید در انستیتو پاستور ایران باشد، اما نکته مهم این است، در حال حاضر شبکه‌ای در کشور داریم که کار را خیلی راحت می‌کند و این شبکه با محوریت انستیتو پاستور ایران کار می‌کند؛ بنابراین، لازم نیست که تعداد زیادی ان‌جی‌اس در نقاط مختلف کشور داشته باشیم، بلکه کافی است یک یا دو دستگاه از آن در انستیتو پاستور ایران موجود باشد تا نمونه‌های دریافتی از سراسر کشور ـ که فعلا همکاران بنده با زحمت شبانه روزی توالی‌یابی‌شان می‌کنند ـ با سرعت بیشتر توالی‌یابی شوند.
وی در پاسخ به این که آیا برای خرید این دستگاه و تجهیز انستیتو پاستور به آن اقداماتی صورت گرفته، می‌گوید: بله فراوان و به کرات، اما در تامین ان‌جی‌اس دو مشکل وجود دارد؛ یکی تحریمها که باید بگویم در بحران کووید تا جایی که توانستند نگذاشتند هیچ دستگاهی وارد کشورمان شود و در نتیجه ما تنها با دستگاه‌های موجود در کشور این شبکه را راه انداخیم؛ ان‌جی‌اس از جمله دستگاه‌هایی است که در لیست تحریمها قرار دارد و افزون بر آن، مواد مورد استفاده در این دستگاه هم مشمول تحریم هاست. به این دلیل می‌گویم دو مشکل چراکه اگر دستگاه را هم داشته باشید و موادش را نداشته باشید، کار دچار اخلال می‌شود.
رئیس انستیتو پاستور ایران در پایان با اعلام خبری خوش می‌گوید: به رغم همه این مسائل، از روش‌های مختلف خرید این دستگاه را پیگیری کرده ایم و به نظر می‌رسد، یکی از پیگیری‌های صورت گرفته در حال رسیدن به نتیجه است و امیدواریم در چند ماه آتی، دستگاه ان‌جی‌اس را در انستیتو پاستور ایران داشته باشیم و به کمک آن روند توالی‌یابی را سرعت دهیم.
آخرنفهمیدیم تحریم نعمته یا محنت!؟هرکس حرفی میزنه خوب باهم هماهنگ کنیدکه ملت هم تکلیفش رابفهمد 
ایول 
