تست‌های کرونایی را زیاد نمی‌کنیم، چون باید کیت‌ها را نگه داریم! / تست تنها مهم نیست و باید دید بعدش چه می‌کنیم/ باید با کووید۱۹ زندگی کنیم و با آن کنار بیاییم/ آخرین قیمت تست در بخش دولتی و خصوصی

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت، با اشاره به تهدید کرونا که به فرصتی برای شبکه آزمایشگاهی کشور تبدیل شد، در عین حال اقدامات انجام شده در جهت شناسایی این بیماری و همچنین هزینه انجام تست‌های آن را تشریح کرد.

به گزارش «تابناک»؛ دکتر سیامک سمیعی در نشست خبری همزمان با دومین سال شناسایی کرونا در کشور، گفت: کووید۱۹ برای ما فرصتی ایجاد کرد تا ظرفیت کشور را نه فقط در گنجینه نیروی انسانی خود بلکه در بین اساتید هم بشناسیم. تجربیاتی که در این مدت به دست آوردیم تجربیات استثنایی بود که به دلیل سازماندهی ایجاد شده از ابتدا بود تا به کمک همدیگر کار را پیش ببریم. در این مدت ما خود را با تغییرات ویروس تطبیق دادیم و حتی در آینده هم با وجود گنجینه انسانی و تجهیراتی، امکان تغییر داریم. باید از تولید کنندگان و محققین کشور تشکر کنیم که چند ماه بعد از ورود ویروس ما را از واردات کیت بی‌نیاز کردند. در این بین مهندسین پزشکی هم تجهیرات ما را در آلوده‌ترین نقاط بررسی و تعمیر می‌کردند.

وی افزود: در حوزه آزمایشگاه از تمام ظرفیت کشور در شرایطی استفاده کردیم که تحریم‌های ظالمانه علیه ایران وجود داشت و راه همه نیاز‌های ما برای پاسخ دهی خوب را بسته بود، اما ما موفق بودیم. این ظرفیت آزمایشگاهی افزایش یافته سبب شد از کیت‌های تشخیصی آنتی ژن استفاده کنیم. پاسخی که انستیتو پاستور و آزمایشگاه‌ها نسبت به واریانت‌ها دادند موضوع بسیار مهمی است. حدس می‌زنم در آینده هم با تغییرات ویروس همراه باشیم و مجبور باشیم پاسخ دهیم.

سمیعی افزود: ظرفیت بزرگی که ایجاد شده است دیگر فقط مخصوص کووید۱۹ نیست، بلکه پاسخ به بسیاری بیماری‌های دیگر مانند ایدز، هپاتیت‌ها، سل و... است. یکی از اقدامات مهم انستیتو پاستور این بود که حتی در زمان کاهش بار بیماری، مطالعات ارزشمندی طراحی می‌کرد تا تکلیف تست‌های منفی مشخص شود تا در تهاجم ویروس دیگری قرار نگیریم و در همزمانی آنفلوآنزا و کووید۱۹ این موضوع کمک کننده و ارزشمند بود.

وی ادامه داد: در کشور ظرفیت تولید کیت، چند برابر چیزی که اکنون تولید می‌کنیم، وجود دارد و کمبود تولید کیت تشخیص مولکولی و آنتی ژن وجود ندارد. دو نوع کیت تولید می‌شود که کیت‌های آنتی ژن که عملیاتی‌تر هستند، ولی قدرت تشخیص کمتری نسبت به تشخیص مولکولی دارند. مقادری از کیت‌ها هم فرمت الایزا دارد. آزمایشگاه‌ها طبق تصمیم ستاد موظف هستند هر آزمایشی که می‌گیرند در سامانه‌ها ثبت کنند که بعد به سامانه ایران من بپیوندد. اکنون آزمایش آنتی ژن در آزمایشگاه دولتی کمتر از ۴۵ هزار تومان و در بخش خصوصی کمتر از ۶۵ هزارتومان است.

 

سمیعی در ادامه گفت: با انجام این تست‌ها ظرفیت ما هم افزایش می‌یابد، ولی مشروط به ایجاد دسترسی برای آزمایشگاه‌هاست. تعرفه آزمایش pcr در بخش دولتی کمتر از ۲۵۰ هزارتومان و در بخش خصوصی کمتر از ۳۵۰ هزار تومان است. برآورد ما از قیمت کیت در یک آزمایشگاهی که ۱۵۰ تست pcr در روز انجام می‌دهد، هزینه حدود ۱۸۳ تا ۲۰۰ هزارتومان برای تمام وسایلی است که برای انجام آزمایش نیاز دارد. اگر بیشتر کیت خریداری کند این هزینه کمتر می‌شود.

وی افزود: چهار حالت در ارتباط انتقال یک بیماری وجود دارد؛ اول اینکه بیماری منتقل نمی‌شود که باید از حداکثر ظرفیت آزمایشگاهی استفاده کنیم. در موارد تک گیر توصیه می‌شود که تعداد تست‌ها افزایش یابد که زودتر به تشخیص برسیم. در حالتی که انتقال خوشه‌ای وجود دارد، می‌توانیم بفهمیم وقتی فردی بیمار شده، آلودگی از کجا به او رسیده است و بازهم باید از آزمایش استفاده کنیم. اما در مورد چهارم که کانون‌های بزرگ انتقال بیماری داریم که بیماری را به راحتی انتقال می‌دهند دیگر نیاز به تست از همه افراد نداریم و در همه پیک‌ها به این نقطه رسیدیم.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت در پاسخ به این که چرا در زمان پیک بیماری، تعداد تست‌گیری افزایش نمی‌یابد، افزود: فردی که در این شرایط بیمار می‌شود، نمی‌تواند به راحتی متوجه محل انتقال بیماری شود و در این شرایط باید به درستی از آزمایش استفاده کرده و هزینه را زیاد نکنیم، چون اطلاعات بیشتری به شما نمی‌دهد و مثلا می‌گویند آزمایش را برای کسانی نگه دارید که در بیمارستان‌ها نیاز به نتیجه آزمایش دارند تا به درستی مدیریت شوند.

او تاکید کرد: کادر سلامت حتما باید صرف نظر از داشتن یا نداشتن آزمایش بررسی و حفاظت شوند، زیرا در ریسک ابتلا قرار دارند. یکی از دلایل بالا نرفتن تعداد تست‌ها این است که باید تست را نگه داریم. اگر با محلی مثل کلاس، پادگان و... روبرو شدیم و فردی مبتلا شد، تمام افراد در تماس با او باید به قرنطینه بروند. تست برای اطرافیان این افراد لازم است. در هفته منتهی به ۲۵ بهمن مشخص شد، اگر کسی با علامت تنفسی به مراکز ما مراجعه کند، بین ۵۰ تا ۶۵ درصد کرونا دارد و این‌ها دیگر نیاز به تست ندارند و فرد باید قرنطینه شود، چون علائم دارد.

 

در ادامه این نشست، دکتر مصطفی صالحی وزیری، رئیس آزمایشگاه مرجع کشوری کرونا در انستیتو پاستور ایران، گفت: یک اتفاق بزرگ در مواجهه با کرونا این بود که در حوزه آزمایشگاه‌ها تهدید را به فرصت تبدیل کردیم و آن هم راه اندازی شبکه آزمایشگاهی بود. قبل از شیوع کرونا بزرگترین شبکه آزمایشگاهی که می‌توانست تشخیص مولکولی دهد شبکه تشخیص آنفلوآنزا بود و در بهترین شرایط می‌توانست ۲۰ تا ۲۵ هزار تست در سال انجام دهد.

 

وی افزود: اما بعد از پاندمی کرونا ما اکنون ۵۰۰ آزمایشگاه در کشور داریم که کار تشخیصی کرونا را انجام می‌دهند و در روز می‌توانند تا ۱۵۰ هزار آزمایش انجام دهند. این ظرفیت قابلیت ارتقا هم دارد و احتمالا کرونا آخرین تهدید بیولوژیک و بیماری ویروسی نوپدید نخواهد بود و در آینده هم چنین تهدیداتی ممکن است رخ دهد؛ بنابراین لازم است این ظرفیت ایجاد شده حفظ شود و ارتقا یابد.

صالحی وزیری افزود: سیستمی که فعلا استقرار یافته، یونیورسال است و می‌توان برای سایر بیماری‌ها هم استفاده کرد. به عنوان مثال از فرصت استفاده کردیم و زمان‌هایی که موارد کووید زیاد نبود، اقدام به راه اندازی و گسترش سایر تست‌ها کردیم، تست تب کنگو را در برخی آزمایشگاه‌ها راه اندازی کردیم. برای تب دنگی و... هم برنامه‌هایی داریم تا در آزمایشگاه‌ها راه‌اندازی کنیم. درمورد سایر بیماری‌های تنفسی هم انستیتو پاستور و هم شرکت‌های دانش بنیان موفق به تولید کیت بومی شدند و بر این اساس با استفاده از کیت‌ها متوجه شدیم مواردی از بیماری مبتلایان به آنفلوآنزا هستند.

وی در ادامه گفت: تایید کیت، ارزیابی کیفیت، توزیع کیت، انجام اولین تست‌ها و... همه بر عهده انستیتو پاستور بود و مدیریت خوبی صورت گرفت تا از شرایط ترس خارج شویم.همزمان آموزش عزیزان و کارکنان را هم دنبال کردیم و شبکه روزبروز گسترش یافت و قدرتمند شد. پس از آن کنترل کیفی آزمایشگاه‌ها در دستور کار بود و با انجام آزمایش مهارت آزمایی این کار را دنبال کردیم.

رئیس آزمایشگاه مرجع کشوری کرونا افزود: پایش جهش‌ها نیز در انستیتو پاستور در دستور کار است و اوایل هم در مضیقه بودیم و دستگاه نیاز به حمایت و تعمیر داشت و در حد توان پایش واریانت را انجام دادیم تا دو دستگاه دیگر تهیه کردیم تا واریانت‌ها شناسایی شود. اولین مورد واریانت آلفا در ایران توسط انستیتو پاستور انجام شد و به دی ۱۳۹۹ بازمی‌گردد. این اتفاق در مورد واریانت بتا و دلتا هم رخ داد.

 

وی افزود: در مورد اومیکرون هم اواخر آذرماه این جهش را با کمک یکی از آزمایشگاه‌ها شناسایی کردیم. شبکه آزمایشگاهی در تمام وظایف خود به خوبی عمل کرد و سعی کردیم نگاهی به آینده هم داشته باشیم. همکاران محترم آزمایشگاهی خیلی دیده نمی‌شوند و مصائبشان دیده نمی‌شود و از آن‌ها که کنارمان بودند تشکر می‌کنم.

صالحی وزیری در پاسخ به سوالی درباره احتمال دست ساز بودن ویروس کرونا، بیان کرد: ما در گذشته هم انتقال ویروس از حیات وحش به انسان را داشتیم و مانند سارس و مرس را دیدیم. در گسترش این پاندمی نظراتی هم در مورد دست‌ساز بودن ویروس وجود دارد. نمی‌توان ۱۰۰ درصد این احتمال را رد کرد، اما زمان همه چیز را مشخص می‌کند.

وی درباره احتمال بروز سویه‌های جدید کرونا، تاکید کرد: اومیکرون زیرگروه‌های مختلفی دارد که اولین زیرگونه منتشر شده BA ۱ بود، اما اکنون BA ۲ هم با سرعت زیادی در حال گسترش است و تصور می‌شود سرایت پذیری آن بیشتر از BA ۱ باشد، ولی بر اساس اطلاعات موجود احتمال اینکه شدت بیماری زایی آن بیشتر باشد فعلا مطرح نیست و فقط نگران انتشار آن هستیم.

وزیری درباره میزان انجام تست‌های کرونا نیز گفت: بر اساس سیاست کلی کشور میزان تست گیری‌ها افزایش می‌یابد، ولی باید زیرساخت‌های تولید در نظر گرفته شود؛ آیا ما این ظرفیت را داریم که مثل چین روزی چند میلیون تست انجام دهیم؟ این مستلزم آن است که سیاست کلی کشور بر انجام تست‌های بیشتر باشد. از سوی دیگر پس از انجام تست، سایر اقدامات ما هم اهمیت دارد. ممکن است میلیون‌ها تست در روز انجام دهیم، آیا این شرایط وجود دارد که همه افراد قرنطینه شوند؟ اکثر کشور‌های دنیا به این نتیجه رسیدند که باید با کووید۱۹ زندگی کنند و ما هم باید با این موضوع کنار بیاییم.

وی در پاسخ به سوالی درباره بود یا نبود سویه دلتاکرون، بیان کرد: این واژه که برای تلفیق این دو سویه گفته می‌شود خیلی علمی نیست و ما چنین چیزی در ایران ندیدیم؛ البته در سایر نقاط هم که پایش خوبی صورت گرفته است چنین چیزی ندیدم. یک مورد مشکوک در ایران گزارش شد که سکانس ژنی آن بررسی شد و چنین چیزی از نظر جامعه علمی پذیرفته نیست.