ميانگين تاخيرهاي پروازي ايران در مسيرهاي داخلي و خارجي طبق اعلام سازمان هواپيمايي كشوري حدود نيم ساعت است. اين در حالي است كه مسافراني كه بيش از اين مدت در فرودگاهها معطل ميشوند، طبق عرف بينالمللي از حقوقي برخوردارند كه معمولا در ايران چندان به آن توجه نميشود.
به گزارش ايسنا، طبق عرف بينالمللي حمل و نقل هوايي، تاخير پروازي تا نيم ساعت ايرادي ندارد، اما در صورت تاخير بيش از نيم ساعت، ايرلاين مربوطه بايد جوابگوي مسافران باشد و بر اساس كنوانسيونهاي بينالمللي بايد به مسافران خسارت بپردازد و رضايت آنان را جلب كند.
در واقع شركتهاي هواپيمايي به منظور حفظ وجهه و نام ايرلاين خود و همچنين به منظور رقابت با ديگر شركتها، راهكارهايي براي جبران خسارت به مسافران مشمول تاخير يا لغو پرواز در نظر ميگيرند كه به لغو يا تأخير پرواز و مدت زمان آن بستگي دارد.
البته کميسيون اتحاديه اروپا نيز براي مسافران خطوط هوايي، حقوقي قائل است. بر اين اساس مواردي مانند امتناع از مسافرگيري در وقت مقرر، لغو شدن پرواز و تاخير در پرواز بايد از سوي شرکت هواپيمايي مربوطه به اطلاع مسافران برسد و شرکتها همکاري و مساعدت لازم را با مسافران بهويژه افراد آسيب پذيرتر داشته باشند.
حقوقي كه كميسيون اتحاديه اروپا براي مسافران در شرايط مختلف تاخير يا لغو در نظر گرفته به شرح زير است:
1- به مسافران بابت لغو پرواز يا تاخير ناشي از نامساعد بودن شرايط جوي خسارتي داده نميشود و مسافران ميتوانند بليت خود را لغو و بهاي آن را به طور كامل دريافت كنند يا با پرواز جايگزين ديگر شركت هواپيمايي مربوطه سفر كنند.
2- در صورت رزرو بيش از ظرفيت، شرکتهاي هواپيمايي بايد ابتدا افراد داوطلب را از فهرست پرواز خارج کنند و در صورت کافي نبودن اين کار، فرد رزرو کننده ميتواند يا با پرواز بعدي همراه شود يا اينکه با لغو پرواز خود، پول بليت را به طور کامل دريافت کند.
3- افراد با توجه به مسافت پرواز و ميزان تاخير، حق دارند بين 125 تا 600 يورو غرامت دريافت كنند.
4- در صورت لغو پرواز نيز بايد همين ميزان غرامت به مسافر پرداخت شود، مگر اينکه شرکت هواپيمايي دو هفته قبل از پرواز آن را اعلام کرده باشد يا اينکه به جاي پرواز لغو شده، پروازي رضايت بخش براي مشتري تدارک ببيند. در صورتي که شرکت هوايي بتواند ثابت کند لغو پرواز به دليل شرايط فوق العاده صورت پذيرفته است، غرامتي پرداخت نميشود.
5- در صورتي که تاخير در پرواز دست کم دو ساعت به طول انجامد، شرکت هوايي بايد امکاناتي مانند تماس تلفني رايگان، نوشيدني و غذا و اسکان را در اختيار مسافران قرار دهد.
6- در صورتي که پروازي با بيش از سه ساعت تاخير به مقصد برسد و شرکت هواپيمايي مسوول تاخير باشد، غرامتي مشابه حالت لغو پرواز به مسافر پرداخت ميشود.
7- مسافران بعد از پنج ساعت تاخير حق دارند که پروازشان را لغو کنند و پول بليت شان را به طور کامل دريافت كنند. در اين حالت شرکت هواپيمايي موظف است پروازي را براي بازگشت مسافر به مبداء اوليه پرواز تدارک بيند.
البته طبق كنوانسيون بينالمللي ورشو، اگر ايرلايني با تاخير پروازي خود موجب ضرر و زيان مسافري شود، مسافر حق دارد به دادگاه شكايت كند و ايرلاين مربوطه مسوول است و بايد پاسخگو باشد. اين روش پاسخگويي ايرلاين روش قضايي است و چون در دادگاه، شركت هواپيمايي مسوول تلقي ميشود، نيازي به اثبات نيست و حق به مسافر داده ميشود.
اما طبق گزارشهاي مردمي، نحوه رسيدگي و پذيرايي شركتهاي هواپيمايي كشور در تأخيرات پروازي به مسافران رضايتبخش و بر اساس كنوانسيونهاي بينالمللي نيست. اغلب مسافران مشمول تاخير نيز از مراجعه به دادگاه و شكايت از شركتهاي هواپيمايي انصراف ميدهند. اين در حالي است كه مسافران بابت تاخير بيش از نيم ساعت هواپيما ميتوانند خواستار حقوق قانوني خود از شركت هواپيمايي مربوطه شوند.