در شرایطی که به نظر می‌رسید شرکت‌های دانش‌بنیان امسال درخشان‌ترین وضعیت را تجربه نموده و شاهد شکوفایی و نشو و نمو و حتی توسعه کمی این دست شرکت‌ها باشیم، شواهد و قرائن حکایت از توسعه برخی مشکلات پیش روی ایشان دارد!
به گزارش «تابناک»، به رغم آنکه رهبر انقلاب امسال را سال «تولید، دانش‌بنیان و اشغال‌آفرین» نامگذاری کرده و بار‌ها در سخنرانی به مناسبت‌های مختلف بر ضرورت حمایت ویژه از شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید نموده‌اند، شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌محور همچنان با مشکلات متعددی روبرو هستند و حتی در مواردی بر مصائب آن‌ها افزوده شده است.
از جمله ابتدایی‌ترین و مهمترین چالش‌های پیش روی این مجموعه‌ها، مکان فعالیت آنهاست؛ فضایی که حکم کانون و پایگاه شکل گیری این مجموعه‌ها را داشته و دارد و از آنجایی که تامین آن، به ویژه در شهر‌های بزرگ با دشواری‌های زیادی مواجه است، یکی از ماموریت‌های دانشگاه‌ها به عنوان کانون علم و دانش، رفع این مشکل و تامین فضای مورد نیاز دانش بنیان‌ها شده است.
استقرار شرکت‌های دانش بنیان در پارک‌های علم و فناوری و در زیرمجموعه دانشگاه‌های مختلف در سراسر کشور، بر این اساس رقم خورده و در دستور کار قرار گرفته بود. تدبیری که با توجه به شعار محوری امسال، توقع می‌رفت توسعه یافته و به تسری این اقدام در زیرمجموعه دیگر نهاد‌ها منجر شود، اما گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد که در همان پایگاه‌های قبلی هم به مشکلاتی رسیده است.
صحبت درباره عدم واگذاری زمین به این شرکت‌ها در پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی است که حتی مورد تایید علی خیرالدین، معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم قرار گرفته که تاکید دارد «اشتغال دانش‌بنیان نیاز به حمایت جدی دارد» و با صحه گذاری بر این نکته که «بزرگترین مشکل بعضی از پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی، عدم امکان واگذاری زمین به این شرکت‌ها است»، تاکید می‌کند که این چالش در دولت سیزدهم حل خواهد شد.
نکته قابل تامل در این میان، توجه ویژه دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رئیسی به شرکت‌های دانش‌بنیان است که در همکاری دولت با مجلس شورای اسلامی در این خصوص نیز مشهود است. همراهی‌ای که به تصویب و ابلاغ قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» و تدوین آیین نامه‌های اجرایی آن با همکاری ویژه معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی منجر شد و امید می‌رود به نقطه عطفی در تاریخ اقتصاد دانش‌بنیان کشور بدل گردد.
ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم در قانون جهش دانش‌بنیان هم برای واگذاری زمین به شرکت‌های دانش‌بنیان از طرف دستگاه‌های اجرایی و پارک‌های علم و فناوری مفادی در راستای حمایت از این شرکت‌های گنجانده شده و بر این اساس، بار‌ها و بار‌ها مسئولان بر برنامه‌های و بسته‌های ویژه حمایتی در این خصوص تاکید کرده اند. برنامه‌هایی که از جمله آن‌ها اعطای زمین به شرکت‌های دانش‌بنیان بدون حضور در مزایده و با اقساط بلندمدت بوده است.
در اختیار قراردادن اراضی پارک‌های علم و فناوری بصورت ۹۹ ساله برای حل مشکلات استقرار و محل فعالیت این شرکت‌های دانش‌بنیان با حمایت‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یکی از این راهکار‌های حمایتی بوده که این امیدواری را به دنبال داشت که یکی از موانع اساسی پیش روی حوزه دانش بنیان در کشور را مرتفع نموده و زمینه شکوفایی کشور در این حوزه را فراهم آورد؛ امیدی که حالا در حال رنگ باختن است.
چالش عجیب در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس
از جمله گزارش‌هایی که موجب نومیدی در تحقق اهداف حمایتی می‌شود، ماجرایی است که پارک فناوری تربیت مدرس رقم خورده است. اینکه مدیران پارک علمی و فناوری این دانشگاه برای چند شرکت دانش‌بنیان مستقر در محل این مجموعه، چالش‌های عجیبی خلق کرده‌اند که برخلاف تمامی سیاست‌های کلی اتخاذ شده در بخش‌های مختلف حاکمیتی در راستای حمایت از این شرکت‌هاست.
ماجرا از این قرار است که مسئولان این پارک، اواخر دولت دوازدهم با چند شرکت دانش‌بنیان قرارداد‌هایی را برای واگذاری زمین‌های ۹۹ ساله با این شرکت‌ها امضا کرده‌اند که حالا با تغییرات رقم خورده در دولت و زیرمجموعه‌های آن از جمله وزارت علوم، بی توجه به برنامه ریزی‌های صورت گرفته در شرکت‌های دانش بنیان برای توسعه بر مبنای این قرارداد، حالا زیر سوال رفته است.
برخوردی دور از انتظار و حتی عجیب، به این صورت که از شرکت‌های دانش بنیان خواسته اند تا مدت قراردادشان را از ۹۹ به ۴۰ سال کاهش دهند. این را ابوالقاسم قاسم‌پور، یکی از مدیران شرکت دانش‌بنیان فعال در زمینه تولید نرم‌افزار‌های فناورانه می‌گوید و می‌افزاید: «هر کدام از ما، شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌محور، در زمان عقد قرارداد با پارک علم و فناوری تربیت مدرس، گزینه‌های جایگزین دیگری هم داشتیم و می‌توانستیم ملک دیگری در تهران خریداری کرده یا با مجموعه دیگری مثل پارک فناوری پردیس قرارداد منعقد کنیم.»
امین صارمی، یکی دیگر از مدیران شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه شبکه و زیرساخت ابری می‌گوید: «واقعا مشخص نیست هربار با تغییر مدیریت پارک یا دانشگاه تربیت مدرس چه اتفاقی قرار است برای ما رخ دهد. تصور کنید ما ساختمان‌مان را بسازیم و در آن مستقر شویم؛ صرف نظر از هزینه‌های هنگفت ساخت و ساز، آیا با هر تغییری در تیم‌های مدیریتی، باید منتظر اتفاق‌های جدید باشیم؟ آیا با این وضعیت می‌شود اهدافی مانند گسترش محصول، اشتغال‌زایی بیشتر و افزایش سرمایه‌های انسانی را محقق کنیم؟»
پیگیری موضوع پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس در مجلس
کمال حسین پور، نماینده مردم سردشت در مجلس شورای اسلامی در این باره به تسنیم می‌گوید: «پیگیری چالشی که پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس برای شرکت‌های دانش‌بنیان به وجود آورده را در مجلس در دستور کار قرار داده ایم؛ دولت و مجلس حامی شرکت‌های دانش‌بنیان هستند و اجازه نمی‌دهیم این چالش‌ها اختلالی در روند حمایت از آن‌ها ایجاد کند. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم از مهمترین حامیان شرکت‌های دانش‌بنیان و مجموعه‌ها و کسب‌وکار‌های فناورانه در کشور است.»
وی می‌افزاید: «نباید در شرایط کشور فعلی کشور که برای حرکت رو به جلو در اقتصاد و فناوری به کارآفرینان این حوزه احتیاج داریم یک مجموعه دانشگاهی چنین مشکلی را ایجاد کند؛ تغییر مدیریت نباید باعث تغییر تعهدات توافق شده قبلی شود و حتی مدیران فعلی باید شرایطی را فراهم کنند که شرکت‌های دانش‌بنیان در پارک‌های علم و فناوری تحت حمایت کامل‌تری به فعالیت‌های اقتصادی خود بپردازند و دغدغه مسائلی مثل محل فعالیت نداشته باشند.»
رحمت الله نوروزی، یکی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این باره به آنا می‌گوید: «وزارت علوم نباید اجازه دهد که شرکت‌های دانش‌بنیان در سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی از طرف دولت با چنین چالش‌هایی روبرو شوند. مجلس و دولت قصد حمایت همه‌جانبه از شرکت‌های دانش‌بنیان دارند و عدم پایبندی یک مجموعه دانشگاهی به تعهدات در برابر آن‌ها، اعتبار این دو نهاد را خدشه‌دار می‌کند.»
وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر حمایت و مانع‌زدایی از دانش‌بنیان‌ها می‌گوید: «در شرایط حساس کنونی به چنین ظرفیت‌های نیاز داریم و باید مانع از ناامیدی و سوق دادن نخبگان به مهاجرت شویم. در شرایطی که کشور در جنگ اقتصادی و انواع چالش‌های بیرونی قرار دارد و دشمنان نظام از هر سو برای نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان نقشه می‌کشند، نباید یک مجموعه دولتی از داخل کشور به آن‌ها صدمه بزند.»
آسیبی که ظاهرا منحصر به پارک علم و فناوری در زیرمجموعه دانشگاه تربیت مدرس نیست و در برخی دیگر از مجموعه‌های مشابه هم دیده می‌شود و به اشکال دیگر هم بروز و ظهور یافته است. چالش‌هایی که برخلاف هدف گذاری کلان کشور خلق می‌شوند و این سوال را به دنبال دارند که اگر امسال به نام دانش بنیان‌ها و با محوریت مانع زدایی‌ها نامگذاری نشده بود، قرار بود چه اتفاقاتی رقم بخورد که حالا با این شعار محوری و تاکید بر حمایت همه جانبه از این حوزه، اوضاع این گونه رقم خورده است؟!
در شرایطی که به نظر می‌رسید شرکت‌های دانش‌بنیان امسال درخشان‌ترین وضعیت را تجربه نموده و شاهد شکوفایی و نشو و نمو و حتی توسعه کمی این دست شرکت‌ها باشیم، شواهد و قرائن حکایت از توسعه برخی مشکلات پیش روی ایشان دارد!
