بین الملل تابناک: سیصد و دهمین روز از حمله روسیه به اوکراین با دستور ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور میگذرد؛ تهاجمی که رویدادهای بسیاری به دنبال داشته و منجر به تحریم گسترده روسیه از سوی بلوک غرب شده است و دورنمای مشخصی برای پایان آن نیز وجود ندارد.
دبیرکل ناتو روز یکشنبه گفت، کشورهای غربی باید برای حمایت بلندمدت از اوکراین آماده باشند زیرا روسیه هیچ نشانهای از تسلیم شدن نشان نمیدهد.
«ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو به شبکه خبری «بیبیسی» گفت که حمایت نظامی بقای اوکراین را به عنوان یک کشور مستقل تضمین د و روسیه را وادار میکند که برای پایان جنگ مذاکره کند.
استولتنبرگ گفت: «برنامه بسیج نیرو در روسیه در ماه سپتامبر نشان داد که مسکو در حال حاضر تمایلی برای پایان دادن به جنگ با اوکراین ندارد.»
«ایگور کوناشنکوف» سخنگوی وزارت دفاع روسیه امروز یکشنبه در بیانیهای اعلام کرد: کارخانههای تولید پهپاد در اوکراین که برای انجام حملات تروریستی علیه روسیه مورد استفاده قرار می گرفت را هدف قرار دادیم.
در بیانیه صادره از سوی سخنگوی وزارت دفاع روسیه در این خصوص آمده است: از آغاز جنگ تاکنون ۳۵۵ فروند جنگنده، ۱۹۹ فروند هلیکوپتر، ۲۷۷۹ فرودند پهپاد، ۳۹۹ سامانه موشکی پدافند هوایی، ۷۳۵۰ دستگاه تانک و خودروی زرهی، ۹۵۷ فروند راکت انداز چند لوله، ۳۷۵۶ هویتزر و خمپاره، ۷۸۵۹ خودروی نظامی منهدم شده است.
«ایگور کوناشنکوف» در ادامه از سرنگونی یک فروند بالگرد «می ۸» اوکراین در دونتسک خبر داد.
وی در ادامه با بیان اینکه نیروهای مسلح روسیه در ۳۱ دسامبر تأسیسات صنایع دفاعی در اوکراین را با موشکهای دوربرد هوایی هدف قرار دادند، گفت: انبارها و سکوهای پرتاب پهپادها را هدف قرار دادیم، بدین ترتیب برنامه های رژیم کی یف برای سازماندهی حملات تروریستی علیه فدراسیون روسیه در آینده نزدیک مختل شد.
نمایندگی جمهوری مردمی لوگانسک (ال پی آر) در مرکز مشترک نظارت و هماهنگی روسیه روز یکشنبه اعلام کرد که نزدیک به ۱۷۰ شهروند این جمهوری شامل ۲۱ کودک در حمله های توپخانه ای نیروهای اوکراین، جان خود را از دست داده اند.
به گزارش خبرگزاری تاس؛ این هیئت در بیانیه ای افزود که در این حملات ۴۵۵ تن نیز زخمی شده اند و در مجموع ۶۲۴ شهروند شامل ۵۰ کودک آسیب دیده اند.
به گزارش ایرنا، سیرهی کوزان مشاور وزارت دفاع اوکراین پنجشنبه شب با تعیین پیش شرط برای از سرگیری مذاکره با مسکو به شبکه خبری "الجزیره" قطر گفت، کی یف زمانی با مسکو مذاکره می کند که نیروهایش از خاک این کشور خارج شوند.
وی با اشاره به این نکته که مهم ترین شرط ما برای آغاز مذاکرات با روسیه خروج نیروهایش از تمام خاک اوکراین است، با نادیده گرفتن کمکهای کشورهای غربی به اوکراین و در رأس آن آمریکا مدعی شد که ۷۰ درصد از تجهیزات نظامی اوکراین بومی است.
جنگ روسیه و اوکراین وارد یازدهمین ماه خود میشود و همچنان امید چندانی برای توقف آن از طریق راهحلهای دیپلماتیک وجود ندارد و این از اظهارات ضد و نقیض مقامات دو کشور در مورد چشماندازشان برای توقف درگیری پیداست.
با این حال، کارشناسان نظامی در مورد دشواری حل و فصل جنگ از طریق ادامه جنگ اتفاق نظر دارند، و لذا دیپلماتها، ایدهها و سناریوهایی که میتواند منجر به پایان جنگ شود، را مطرح میکنند.
از زمان آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین در ۲۴ فوریه (روسیه آن را یک عملیات نظامی ویژه می نامد)، مسکو اهداف خود را برای محافظت از مردم منطقه دونباس، از بین بردن تهدیدات علیه امنیت روسیه، خلع سلاح اوکراین و حذف گرایشهای «نازی» تعیین کرده است.
مسکو میگوید که غرب راهی جز انجام عملیات جنگی برایش باقی نگذاشته و بدون در نظر گرفتن مدت زمان جنگ، آن را تا انتها تکمیل خواهد کرد. روسیه در عین حال اعلام کرد در صورتی که اوکراین حاضر است شرایط روسیه را بپذیرد و بدون پیش شرط با آن وارد روند مذاکره شود، جنگ را متوقف خواهد کرد.
در عین حال، واشنگتن از آغاز جنگ، سیاست سه جانبه ای را دنبال کرده است که نشان دهنده حمایت نظامی گسترده از اوکراین، اعمال تحریمها علیه روسیه و گسترش حضور نظامی خود در کشورهای همسایه اوکراین، مانند لهستان و رومانی است.
در روزهای اخیر، طرفهای روسی و اوکراینی سقف خواستههای اعلامشده خود را برای مذاکره بالا بردهاند که نشان میدهد «اشتها» برای مذاکره غیرواقعی است.
شروط مسکو
شروط روسیه برای توقف جنگ حول محور مقررات اساسی زیر می چرخد: اصلاح قانون اساسی اوکراین به طوری که شامل انصراف از پیوستن به هر بلوک نظامی باشد و توقف عملیات نظامی و به رسمیت شناختن کریمه، دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا به عنوان سرزمینهای روسیه. و همچنین خلع و از بینبردن انواع سلاحها در اوکراین و از بین بردن گرایشهای «نازیسم، ناسیونالیسم و شوونیسم» در آن.
برخی از ناظران روسی میگویند که شروط کرملین دارای مزایایی است که مستقیماً به آنها اشاره نمیشود، و این شروط به تیم مذاکره کننده روسیه یک حاشیه اضافی برای مانور میدهد.
«یوگنی ایسایف»، متخصص در امور کشورهای مستقل مشترک المنافع، معتقد است که شروط روسیه از طریق تحقق خواستههای زیر عملی میشود:
- به رسمیت شناختن حاکمیت و استقلال پنج منطقهای که در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۲۲ به عنوان بخشهای تشکیل دهنده فدراسیون روسیه به مسکو ملحق شدند، و در نتیجه به رسمیت شناختن مرزهای جدید روسیه و اوکراین توسط کییف.
- انصراف اوکراین از دستیابی و استقرار تسلیحات هستهای و راههای دستیابی آن از کشورهای خارجی و خودداری از ایجاد پایگاههای خارجی در خاک خود.
- به نیروگاههای هستهای یا تأسیسات غیرنظامی که از مواد رادیواکتیو برای مقاصد علمی استفاده میکنند شلیک نکنند و از دستیابی به هر نوع سامانه دفاع موشکی خارجی یا هر گونه سامانه مافوق صوت خودداری کنند.
محرومیت اوکراین از امکان انجام «تجاوز یا حمله» در مقیاس وسیع به کشورهای همسایه، به عنوان مثال، روسیه و بلاروس.
- اطمینان حاصل شود که طرف اوکراینی از پایان فوریه ۲۰۱۴ به همه شهروندان فدراسیون روسیه، از جمله پنج استان جدید، بابت از دست دادن جان، جراحت، تخریب جزئی یا کامل خانههایشان و همچنین زیرساختهای حیاتی غرامت پرداخت میکند.
- کی یف تمام بدهیها و وامهای مالی، تجاری و اقتصادی که از سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از روسیه وام گرفته شده است را پرداخت کند.
شروط واشنگتن
دولت جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده علناً مدعی میشود که دیپلماسی تنها راه برای پایان دادن به جنگ است و تا زمانی که رئیس جمهور ولادیمیر پوتین موضع خود را تغییر ندهد، بهترین راه برای بهبود چشم انداز صلح عادلانه و پایدار، ادامه حمایت نظامی و مالی قوی از اوکراین است.
- چند روز پیش، کنگره آمریکا، کمکهای نظامی و اقتصادی جدید به ارزش ۴۴.۹ میلیارد دلار را به اضافه ۵۰ میلیارد دلاری که ایالات متحده در سال جاری برای کمک به اوکراین ارسال کرده بود، تصویب کرد.
- واشنگتن بر ضرورت عقب نشینی کامل روسیه از تمام سرزمینهای اوکراین تاکید میکند، همانطور که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه در یک کنفرانس مطبوعاتی چند روز پیش گفت: «ما اهداف مشابهی داریم: اوکراین آزاد، مستقل، مرفه و دموکراتیک ضمن پایبندی به اصول منشور سازمان ملل متحد، از جمله در مورد تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال».
با این حال، طولانی شدن جنگ نشان دهنده تغییر و سردرگمی در مواضع دولت بایدن در مورد شروط توقف جنگ و پایان دادن به آن بود.
هفتهها پیش ژنرال «مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که مناقشه روسیه و اوکراین راهحل نظامی ندارد و برای پایان دادن به آن نیاز به دیپلماسی است.
موضع رسمی ایالات متحده این است که اوکراین خود باید شرایط صلح را تعریف کند و تصمیم بگیرد که چه زمانی برای گفت و گو آماده است.
در حالی که بایدن فاش کرد که آماده گفتوگو با پوتین، رئیسجمهور روسیه است، مشروط بر اینکه وی برنامههای مشخصی برای پایان دادن به جنگ خود علیه اوکراین داشته باشد، قول داد روسیه را برای «جنایتها و جنایات جنگی» که در اوکراین انجام شده پاسخگو کند.
مقامات ارشد دولت بایدن تکرار میکنند که تنها اوکراین میتواند در مورد جنگ، صلح و مذاکره تصمیم بگیرد. با این حال، واقعیت پیچیدهتر است و طرف اوکراینی تقریباً به طور کامل به تجهیزات، سلاح، کمک و اطلاعات اطلاعاتی آمریکایی متکی است.
بایدن از «طرح صلح ۱۰ مادهای» رئیس جمهور اوکراین ولودیمیر زلنسکی، که شامل «خروج کامل نیروهای روسیه از خاک اوکراین و تشکیل دادگاه ویژه برای جنایات جنگی روسیه» است، حمایت کرد، شروطی که روسیه قاطعانه آن را رد کرده است.
افشای مذاکرات نتانیاهو و زلنسکی
پایگاه «آکسیوس» محتوای مذاکرات تلفنی نخستوزیر اسرائیل و رئیس جمهوری اوکراین را منتشر کرد.
بر اساس این گزارش که آکسیوس امروز (اول ژانویه) آن را منتشر کرده، یک مقام اوکراینی خبر داده که «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل جمعه شب در گفتوگوی تلفنی با «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس جمهوری اوکراین، از او خواسته که در مجمع عمومی سازمان ملل به قطعنامه درخواست از دیوان بینالمللی دادگستری در لاهه درباره ماهیت اشغالگری اسرائیل رأی منفی بدهد.
این مقام اوکراینی افزوده که زلنسکی از نتانیاهو خواسته است، در صورت رأی منفی اوکراین به این مصوبه، چه تغییری در سیاست اسرائیل در قبال تأمین سلاح برای اوکراین و تقویت توان دفاعی این کشور در برابر موشکهای بالستیک روسیه و پهپادها پیش خواهد آمد.
بر اساس این گزارش، نتانیاهو هیچ تعهدی به زلنسکی نداده و به همین بسنده کرده که آماده بررسی خواستههای او در آینده است.
این منبع آگاه تأکید کرده که پاسخ نتانیاهو برای زلنسکی رضایتبخش نبوده و او نیز هیچ وعدهای درباره رأی دادن علیه این مصوبه نداده است و بعدتر از سفیر اوکراین در سازمان ملل خواسته در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل برای رأیگیری درباره این مصوبه حاضر نشود.
زلنسکی پیش از این با انتشار توئیتی اعلام کرد، در گفتوگوی تلفنی با نتانیاهو «همکاریهای دوجانبه در بخش امنیتی و همکاری در محافل بینالمللی» را بررسی کرده است.
کابینه سابق اسرائیل از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین با توجه روابط نزدیک با روسیه، به حمایت زبانی و کمکهای انساندوستانه به اوکراین بسنده کرد و حاضر به ارسال سلاح به اوکراین نشد.
با بر سر کار آمدن بنیامین نتانیاهو که روابط بسیار دوستانهای با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دارد، به نظر میآید که اسرائیل همین سیاست را حفظ کند.
به گفته ناظران، اسرائیل با پیش گرفتن این سیاست در پی حفظ آزادی عمل خود در سوریه علیه مواضع ایران با چراغ سبز روسیه است.
ماه گذشته، نتانیاهو در مصاحبه با یک نشریه داخلی، سیاست کابینه «یائیر لاپید» در قبال بحران اوکراین را «واقع بینانه» خوانده بود.
نخستوزیر اسرائیل شنبه شب طی اظهاراتی این مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل را «رذیلانه» خواند و گفت: «ملت یهود در سرزمین خود و در پایتخت ابدی خود اشغالگر نیست.»
وی افزود که هیچ مصوبهای در سازمان ملل نمیتواند این واقعیت تاریخی را تغییر دهد و تأکید کرد که چنین مصوبهای برای اسرائیل الزامآور نخواهد بود.
روز گذشته، مجمع عمومی سازمان ملل پیشنهاد فلسطین را تصویب کرد که از دادگاه بینالمللی خواسته شود که درباره مناطق تحت اشغال اسرائیل در فلسطین نظر قانونی خود را بیان کند.
این مصوبه با تأیید ۸۷ کشور و رأی منفی ۲۶ کشور و رأی ممتنع ۵۳ کشور به تصویب رسید. همه کشورهای عربی از جمله کشورهایی که با اسرائیل روابط رسمی برقرار کردهاند به این مصوبه رأی مثبت دادند.
انتقاد سياستمدار فرانسوی درباره ارسال سلاح به اوکراین
جنگ در اوکراین بدون مشاهده هیچ تغییر راهبرد در جبهه موافقان و مخالفان طرفهای درگیر همچنان ادامه دارد و به یک سالگی نزدیک میشود. راهبرد مخالفان حمله نظامی روسیه به اوکراین در این ماهها همچنان تحریم مسکو و کمک مالی، نظامی و لجستیکی به اوکراین بوده و هست.
در حالی که راهحل تحریم، جبهه غرب را با تورم بی سابقه، افزایش بها و نیز کمبود سوخت مواجه کرده است، راه حل دیگر این کشورها در ارسال سلاح به اوکراین نیز امروز نگرانیهایی را در مورد سرنوشت انبارهای اسلحه برانگیخته است.
در تازهترین اظهارنظرها، ژنرال کریستف گومار (Christophe Gomart) رئیس سابق اطلاعات نظامی فرانسه در گفتوگو با رادیو «اروپ۱» در مورد خلع سلاح کشورش در نتیجه کمکهای نظامی به اوکراین هشدار داد. این درحالی است که سباستین لوکورنو (Sébastien Lecornu) وزیر نیروهای مسلح قرار است به کییف سفر کند. دیدار او با همتای اوکراینی قرار است ضمن اثبات حمایت نظامی فرانسه از اوکراین بر تعهد این کشور به تامین تسلیحات در ماههای آتی جنگ تاکید کند.
با این حال در برابر انگلیس، آلمان، لهستان و البته آمریکا، کمکهای نظامی پاریس چندان پررنگ نیست. اما گومار همین میزان کمک را نیز بالاترین حد توان فرانسه میداند و معتقد است، سفر وزیر دفاع فرانسه به کییف با هدف «مطلع شدن از نیاز واقعی ارتش اوکراین پس از اعطای اخیر ۱۸ فروند توپخانه «سزار» و مقادیر دیگری مهمات» صورت میگیرد.
ژنرال فرانسوی: پاریس با تسلیح اوکراین خود را خلع سلاح میکند
گومار افزود: نباید فراموش کرد که فرانسه نخستین ارتش اروپایی است و تعهداتی در دیگر مناطق دنیا دارد. به همین دلیل نیاز داریم ادوات جنگی و مهمات و بهویژه سلاح توپخانهای خود را حفظ کنیم.
این ژنرال فرانسوی کشورش را در ارسال سلاح به اوکراین از برخی دیگر از همسایگان اروپایی دست و دلبازتر خواند و گفت: ۱۸ فروند توپخانه سزار معادل ۲۵ درصد (یک چهارم) توان توپخانهای پاریس است.
وی با مطرح کردن این سوال که آیا لهستان نیز به چنین اقدامی در کمک به کییف دست زده است یا خیر، به مساله میزان سلاح ساخته شده در هر دو کشور و نیز ارسال به اوکراین، اشاره کرد و افزود: فرانسه بخت برخورداری از صنعت تسلیحاتی قوی را دارد. اما این بخش مطابق نیاز تولید میکند و انباری صورت نمی گیرد.
وی افزود: این صنعت پس از عقد قرارداد، تامین سفارش را آغاز میکند و مساله این است که خط تولید نامحدود نیست.
رئیس سابق اطلاعات نظامی فرانسه، دقت بیشتر در منابع تامین کمک به اوکراین را خواستار شد و هشدار داد: این کمک ضروری است اما فرانسه را به خلع سلاح برای تسلیح اوکراین وادار کرده است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه پس از بارها انتقاد از بیتوجهی غرب به نگرانیهای امنیتی مسکو از گسترش پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) عملیات نظامی که آن را «عملیات ویژه» و طرف غربی آن را «تهاجم نظامی» در اوکراین خواندند، آغاز کرد و به این ترتیب روابط پرتنش مسکو - کییف به رویارویی نظامی تغییر وضعیت داد. جنگ اوکراین با همه تبعات گسترده اش در حالی به یک سالگی نزدیک میشود که نگرانیهای جدی در مورد انبار سلاح اروپا که محتوای آن به سمت اوکراین روان شده است، وجود دارد.
رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز ماه گذشته اذعان کرد که این اتحادیه با کمک تسلیحاتی به اوکراین برای استفاده در جنگ با روسیه، ذخایر نظامی خود را تخلیه کرده است.
جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وبلاگ خود نوشت: این جنگ همچنین زنگ بیدارباش برای همه ما در مورد تواناییهای نظامی خودمان بوده است. ما به اوکراین سلاح دادیم، اما با این کار متوجه شدیم که ذخایر نظامی ما تمام شده است.
چندی پیش خبرگزاری بلومبرگ در مورد این نگرانی نوشت: متحدان اوکراین از آغاز جنگ میلیاردها دلار سلاح، مهمات و تجهیزات برای این کشورِ واقع در اروپای شرقی ارسال کردهاند. این موضوع انبارهای اسلحه را تحت فشار قرار داده است.
شرکتهای تجهیزات دفاعی در اروپا و آمریکا اکنون افزایش تقاضا برای پدافندهای هوایی و سلاحهای ضد تانک و تجهیزات دیگر را شاهد هستند. این در حالی است که دولتهای غربی پیشبینی میکنند که اوکراین احتمالاً طی سالهای آینده به حمایت نظامی مستمر نیاز خواهد داشت. اما افزایش میزان تولید بعد از چندین دهه که میزان سفارشها محدود بوده برای این شرکتها دشوار خواهد بود.