مرضیه یاسی؛ به گزارش تابناک اقتصادی؛ در مرداد ۱۴۰۰، ایران صادرات روزانه کمتر از ۵۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی به ونزوئلا را داشت کرد که با تمرکز بر بازارسازی مبتنی بر ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه بازسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال به عنوان سرمایه‌گذاری مستهلک‌شده این کشور و بازسازی و نوسازی این پالایشگاه‌ها با تحهیزات پالایشگاهی بومی‌سازی ایرانی شاهد تحولی در بازار‌های صادراتی نفت خام و میعانات ایران بودیم به نحوی با اتخاذ این رویکرد مهم، ایران همه میعانات روی دریا خود را به فروش رساند و در مرداد ۱۴۰۲، فروش روزانه نفت خام و میعانات گازی به ونزوئلا از ۲۵۰ هزار بشکه فراتر رفته است.
این موفقیت را می‌توان مرهون دیپلماسی موثر انرژی ایران در بهره گیری از ظرفیت‌های موجود در بخش‌های دانش‌بنیان صنعت نفت کشور دانست. ایران با بهره گیری از شرکت‌های دانش بنیان متخصص در پالایش، نه تنها نیاز‌های خود در سال‌های تحریمی اخیر در صنعت پالایشگاهی را برآورده کرده، بلکه بازار‌های جدیدی ایجاد کرده و صادرات خود را به ویژه در زمینه نفت خام و میعانات گازی گسترش داده است.
در ادامه پیرامون اهمیت راهکار فوق در تحول تجارت نفت خام ایران، به سراغ فرشاد جامع کارشناس انرژی رفتیم تا نظرات وی را در این زمینه جویا شویم.
فرشاد جامع کارشناس انرژی در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به مشکلات بازار‌های سنتی ایران و الزامات تحول‌آفرینی در این مبادی فروش نفت خام کشور با سیاست خرید تقاضا از طریق ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در بازسازی و نوسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال حاضر در کشور‌های همسو با ایران گفت: بخش نفت و گاز نقش مهمی در اقتصاد ایران دارد و در سال‌های اخیر با چالش‌های مختلفی روبرو بوده است. اعمال تحریم‌ها دسترسی ایران به بازار‌های سنتی نفت را محدود کرده است و توسعه استراتژی‌های جدیدی را برای تضمین رشد تجارت نفت خام این کشور ضروری کرده است. یکی از این استراتژی‌ها شامل بازسازی تجهیزات و زیرساخت‌های نفتی در کشور‌های همسایه با هدف ایجاد بازار‌های تضمین شده برای نفت خام ایران است. ایران با شناخت آسیب‌پذیری بازار‌های سنتی نفت خام از تحریم‌های غرب و همچنین وجود ظرفیت برای ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در بازسازی و نوسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال به سمت تحول‌آفرینی در تجارت نفت خام خود رفت.
وی ادامه داد: ایران به دلیل عدم توسعه مناسب بازار و اتکای شدید به بازار‌های سنتی، در فروش نفت خام خود با مشکل مواجه شده است. دولت سیزدهم در واکنش به این اقدام، راهبردی را برای ایجاد بازار تضمینی برای فروش نفت خام اتخاذ کرده است. این استراتژی شامل سرمایه گذاری مستقیم در زیرساخت انرژی کشور‌های همسو با ایران در آمریکای جنوبی و آفریقا است که به طور خاص بازسازی پالایشگاه‌هایی با ظرفیت نیمه فعال را هدف قرار می‌دهد.
فرشاد جامع در ادامه با اشاره به نقش دانش‌بنیان شدن صنعت پالایشگاهی در ایران در زمینه تولید بار اول و بومی‌سازی تجهیزات گلوگاهی این صنعت افزود: ایران برای خاص بازسازی پالایشگاه‌هایی با ظرفیت نیمه فعال از توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان خود در صنعت نفت و گاز استفاده کرده است. این شرکت‌ها در ابتدا با بومی‌سازی تجهیزات گلوگاهی پالایشگاهی به خودکفایی در تولید این تجهیزات رسیدند، در جهت بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال اقدام کردند و ظرفیت جدید و بازسازی شده در پالایشگاه مذکور، آماده پالایش نفت خام ایران بوده است و از این جهت شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه تجهیزات پالایشگاهی تسهیل فروش نفت خام ایران در پالایشگاه‌های نوسازی شده نقش اساسی دارند. ایران همچنین قصد دارد خدمات و تجهیزات مربوط به ساخت پالایشگاه را از طریق این شرکت‌های دانش بنیان صادر کند. تجربه موفق نوسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال در منطقه آمریکای جنوبی، بینش‌ها و فرصت‌های ارزشمندی را در اختیار ایران قرار داده است. این ابتکار امکان گسترش حضور ایران در آمریکای جنوبی و تقویت جایگاه این کشور در بخش انرژی را فراهم کرده است. علاوه بر این، حضور شرکت‌های دانش‌بنیان دیپلماسی فعال انرژی را در منطقه تسهیل کرده و ایران را قادر می‌سازد تا روابط قوی‌تری برقرار کند و به بازار‌های جدید دست یابد.
وی در پایان افزود: ایران با استفاده از تخصص شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند نفت خام خود را به پالایشگاه‌های نوسازی شده در آمریکای جنوبی و آفریقا صادر کند. این امر به تنوع بخشیدن به مقاصد صادراتی ایران و کاهش وابستگی آن به بازار‌های سنتی کمک می‌کند. فروش نفت خام در این پالایشگاه‌های بازسازی‌شده نه تنها بازار تضمین‌شده‌ای را فراهم می‌کند، بلکه فرصت‌هایی را برای خدمات فنی و مهندسی بومی‌سازی ایجاد می‌کند و باعث افزایش بیشتر درآمد و سهم بازار ایران می‌شود. بازسازی تجهیزات و زیرساخت‌های نفتی در کشور‌های همسایه مزایای قابل توجهی برای تجارت نفت خام ایران دارد.
ایران با توسعه بازار‌های تضمین شده و بهره گیری از توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند حضور خود را در بخش انرژی گسترش داده و اتکای خود را به بازار‌های سنتی کاهش دهد. این استراتژی نه تنها از رشد و ثبات اقتصادی حمایت می‌کند، بلکه تلاش‌های دیپلماتیک ایران در منطقه را نیز تقویت می‌کند.
